bütün gün kahvede oturup birbirlerine anılarını anlatırlar, eki eki.

bu kuzey amerika geleneği 90’lı yıllarda futbola da geçti. 1-99 arası forma numaralarına izin verilmesi ile birlikte özellikle italyan kulüpleri pek bir sevdiler bu geleneği. resmi olarak emekli edilmiş 18 formanın 13 tanesi italya’dan. 

gianfranco zola ise forması iki farklı takım tarafından emekli edilen tek futbolcu. zola’nın 10 numaralı forması cagliari, 25 numaralı forması da chelsea tarafından emekli edildi. resmi olarak emekli edilen formalardan 6 tanesi futbolcunun ölümünden sonra emekli edilen formalar.

italya dışında emekli edilen 5 formanın birisi, ingiltere’de resmen emekli edilmiş tek forma olan zola’nın chelsea’de giydiği 25 numaralı forması. 

ikincisi israil’in maccabi tel aviv takımının 26 ocak 2002 günü beitar jerusalem karşılaşmasının dokuzuncu dakikasında yere yığılıp kalan savunma oyuncusu meni levi’nin 12 numaralı forması. vasco de gama da romario de souza faria’nın 11 numaralı formasını emekli etmiş. 

bir diğeri ise güney afrika’nın orlando pirates takımının forveti lesley manyathela’nın 22 numaralı forması. fakat burada işler biraz karışık. oyuncu 2004 ağustos’unda geçirdiği bir trafik kazasının ardından yaşamını yitirince kulüp formasını emekli ettiğini açıklamış. ancak kıtasal maçlarda caf, numaraları 1-30 arasında sınırlandırıldığı için sadece afrika kupalarında olmak üzere bu forma başka bir oyuncu tarafından kullanılıyor. 

benfica da 25 ocak 2004 günü victoria guimares maçında ölen macar forveti miklos feher’in 29 numaralı formasını emekliye ayırmış.

resmi olarak emekli edilen formaların dışında bir de resmi olarak emekli edilmemiş ancak özellikle kullanılmayan numaralar var. 

örneğin; fenerbahçe, portsmouth ve reading 12 numarayı taraftarlarına ait olarak görüyor ve kullanmıyor. 

leeds united, lucas radebe takımdan ayrıldığından beri 5 numaralı formayı kimseye vermedi. 

manchester city ise konfederasyon kupası’nda yaşamını yitiren marc vivien foe’nun ölümünden sonra 23 numaralı formayı hiç bir oyuncusunun giymesine izin vermiyor. 

arsenal’de ise bergkamp’ın 10 numaralı forması kimseye verilmiyordu ancak chelsea’den gelen defans oyuncusu william gallas 10 numarayı giyecek, yalnızca tony adams’ın 6 numaralı forması kaldı. 

paolo maldini’nin 3 numaralı formasında ise ilginç bir durum söz konusu: maldini’nin futbolu bırakmasından sonra forma emekliye ayrılacak. ancak, eğer oğlu profesyonel futbolcu olup ac milan takımında oynamayı başarabilirse bu formayı giyecek. oğlunun futbolu bırakmasından ya da milan’dan ayrılmasından sonra ne olacağı konusunda ise bir açıklama yok.

bu arada emekli edilmesi fikri fifa tarafından reddedilen 2 forma var: bunlardan ilki diego armando maradona’nın arjantin millî takımında giydiği 10 numaralı forma ve diğeri de 26 haziran 2003 günü konfederasyon kupası sırasında ölen marc vivien foe’nun kamerun millî takımında giydiği 17 numaralı forma. belirtmeden geçmeyeyim, arjantin 10 numarayı bütün millî takımlarda emekli etmek konusunda oldukça kararlı ve fifa nezdindeki girişimlerine devam ediyorlar, oldukça da umutlular.

atalanta, şubat 97’de geçirdiği bir trafik kazasında henüz 22 yaşında iken kız arkadaşı ile birlikte ölen chicco lakaplı forveti federico pisani’nin 14 numaralı formasını emekli etmiş. 

brescia 22 ocak 2002 günü bir trafik kazasında 27 yaşında ölen takım kaptanı vittorio mero’nun 13 numaralı formasını emekli etmiş. 

mart 2002’de bir trafik kazası sonucu ölümü ile forması emekli edilen bir başka oyuncu ise chievo’nun kongolu futbolcusu jason meyele. meyele, parma deplasmanına gidecek kafileye yetişme çabasında iken trafik kazası geçirip hayatını kaybedince 30 numaralı forması emekli edilmiş. ölümünden sonra bu onura layık görülen son futbolcu ise giacinto facchetti. 18 yıl formasını giydiği ve hatta son 18 aydır başkanlığını yaptığı inter milan, kulübün bayrak adamının 3 numaralı formasını emekli etmek için ne yazık ki ölümünü bekledi. 

sayılanların dışında, oyuncu henüz hayatta iken forması emekli edilen tüm oyuncular italya’dan. birisi arjantinli diğeri brezilyalı ve geriye kalanların tümü italyan. as roma brezilyalı savunma oyuncusu nascimento dos santos aldair’in 6 numaralı formasını, napoli ise arjantinli diego armando maradona’nın 10 numaralı formasını emekli etmiş. 

ac milan, franco baresi’nin 1977’den 1997’ye kadar 20 yıl taşıdığı 6 numaralı formasını emekliye ayırmış. 

brescia, mero’nun yanı sıra kariyerinin son beş yılını burada geçiren roberto baggio’nun 10 numaralı formasını emekliye ayırmış. 

cagliari ise, zola’nın 10 numaralı formasının yanı sıra daha çok gigi olarak bilinen ve 1963-1978 yılları arasında taşıdığı 11 numaralı forma ile harikalar yaratan luigi riva için bu onuru uygun görmüş. 

6 numaralı formayı emekliye ayıran bir başka kulüp ise genoa: 1988-95 arasında bu formayı giyen ve 2002 yılında stephen hawking’in de muzdarip olduğu als’den ölen takım kaptanı libero gianluca signorini bu onura layık görülmüş. 

livorno ise 10 numaralı forması ile 267 maçta 120 gole imza koyan igor protti’yi formasını emekliye ayırarak onurlandırmış. 

siena ise yaklaşık 60 yıl aradan sonra serie a’ya yükselen kadroda kaptanlık görevini yapan savunma oyuncusu michele mignani’nin giydiği 4 numaralı formayı emekliye ayırmış.

bu onura aday olduğu söylenen iki forma var. bunlardan ilki andriy sevcenko’nun ac milan’da giydiği 7 numaralı forma. bu formanın emekli edilebileceği söyleniyor ama chelsea’ye gittikten sonra ilk maçta chelsea formasını öpmesinin ardından biraz zor. zaten marco van basten’in 9 numarasını emekli etmeyen ac milan’ın o işi yapacağına pek aklı yatmıyor insanın. diğer forma da 7 numara ve italya’dan: 11 sezon juventus forması giyen, futbolu bırakınca kulüp direktörlüğüne getirilen ve intihar girişiminde bulunmak için de kulüp binasını seçen gianluca pessotto’nun forması da emekli adayları arasında geçiyor.

bunlara ek olarak, ab parlamentosu tarafından, 11 mayıs 2006 ab latin amerika karma maçı’nda recep tayyip erdoğan’ın giydiği 9 numaralı formanın da emekli edildiği açıklandı. soruşturdum, bir de emekli maaşı ödeyecekmiş bağkur buna, hey allahım ya.

edit: sevcenko konusunda tahmin tutmuş, ricardo oliveira giymiş 7 numaralı formayı.