Fransa'nın Türkiye'ye En Çok Benzeyen Ancak Pek Bahsedilmeyen Spesifik Özelliği
fransa'yı farklı yapan şey yüzölçümü ve coğrafi konumundan dolayı bir çok değişik coğrafi bölgeye komşu olması, ve bu kültür çeşitliliğini içinde barındırması.
bu anlamda biraz türkiye'ye de benziyor. geçmişte avrupa'dayken avrupalı arkadaşlarla sohbet ederken "türkiye olarak biz de bir akdeniz ülkesiyiz" dediğimde, fransız arkadaşım "siz bir akdeniz ülkesinden fazlasısınız, italya akdeniz ülkesidir, yunanistan akdeniz ülkesidir. onlar "sadece" akdeniz ülkesidir, başka bir kültürleri yoktur. ancak siz hem bir akdeniz ülkesisiniz, hem bir balkan ülkesisiniz, hem bir karadeniz ülkesisiniz, hem ortanızda karasal bölgeniz var, hem kafkasya ülkesisiniz. bu sizi bir akdeniz ülkesinden fazlası yapıyor. bu kültürel çeşitliliğiniz ve farklı kültürlerin aynı ülkede birlikte yaşaması, sizin en büyük zenginliğiniz" demişti. ve eklemişti, "bizim fransa da bir nevi böyledir..."
bence bu çok doğru bir tespit. örneğin almanya, ingiltere, hollanda birer kuzey ülkesi, bunların akdeniz kültürü ile ilgisi yok. homojen bir kuzey kültürleri var. ispanya, italya desen tamamen akdeniz ülkesi. bunların da kuzey ile alakası yok, kuzey kültürüne tamamen yabancılar, tüm baskın kültürleri homojen bir şekilde akdeniz kültürü. bu ülkelerin halkları da bu homojen kültüre sahip, ve aynı ülke içinde çok farklı kültürlerle pek bir arada değiller (burada göçmenleri kastetmiyorum, konu onlar değil, ülkenin kendi vatandaşları arasındaki bariz kültürel farktan bahsediyorum).
oysa fransa hem bir kuzey ülkesi, hem bir okyanus ülkesi, hem güneyde bir akdeniz ülkesi, hem doğuda bir orta avrupa ülkesi. buralarda yaşayan fransızlar da hepsi fransız olmalarına rağmen bu kültürleri almışlar, farklılaşmışlar, kültürel olarak çeşitlenmişler. örneğin bretonya'da tamamen bir okyanus kültürü vardır, zaten breton'lar adından da anlaşılacağı üzere britanya ile ortak köklere sahiptir, onlara benzerler. güneyde marsilya, nice desen tam bir akdeniz kültürüne sahiptir, italya'ya yakındır, çokca benzerlik gösterirler. bu bölgede tarım ve şarapçılık çoktur mesela, insanlar daha çok çiftçidir. cenevre'ye doğru yaklaştıkça orta avrupa ve dağ kültürü baskınlaşmaya başlar buradaki fransızlar arasında. kuzeyde lille şehri mesela tam bir kuzey avrupa şehridir, buradaki fransızlar kuzey kültürüne sahiptir, belki de bu yüzden buralarda sanayi daha çok gelişmiştir, insanlar tarlalar yerine fabrikalarda çalışırlar. görüldüğü üzere hepsi fransız olmasına rağmen birbirinden tam zıt kültürlere sahipler.
bu derece farklı kültürlere sahip vatandaşlar sürekli aynı ülke içinde birbirleri ile temasa geçince de kültürel zenginlik dolayısıyla artıyor. kültür alışverişi başlıyor. bu da fransa'yı diğer avrupa ülkelerinden çok daha farklı yapıyor. bölgesel kültürler arasında bir köprü yapıyor. hem bir kuzey ülkesi, hem bir okyanus ülkesi, hem bir akdeniz ülkesi, hem de bir orta avrupa ülkesi olan fransa dışında avrupa'da bu şekilde başka bir ülke, başka bir örnek daha yok. fransa'nın belki bize benzeyen, bize cazip gelen, ve güzel olan tarafı da bu.
(2. dünya savaşı'nı abd'nin kazanmasından sonra dünyadaki en yaygın ve ortak dil ingilizce oldu. bu yüzden tüm okullarda ingilizce eğitim veriliyor malum. ingilizce eğitimi alan insanların çoğu ister istemez ingiliz kültürü hayranı oluyor, zira bir dil eğitimi o ülkenin kültürünü de aşılar o insana. bu yüzden ülkemizde "ingilizden daha çok ingiliz" olan çoktur. 2. dünya savaşı öncesi tüm dünyada ortak dil fransızca'ymış, o zamanlar da fransız kültürüne hayranlık varmış mesela. çanakkale savaşı'nda mustafa kemal ile alman general liman von sanders birbiri ile fransızca anlaşırmış en yaygın dil fransızca olduğu için. bugün ingilizce eğitimden dolayı ingiliz kültürü hayranı insanlar ingilizlerin tarihsel doğal rakibi fransa'ya da soğuk oluyorlar, fransızlar ingilizce konuşmuyor diye kin falan kusuyorlar. ülkemizdeki bazı kişilerdeki fransa düşmanlığının temel sebeplerinden biri de bu. ki bunun belki kendileri bile farkında değiller... iki yabancı dili de bilen biri olarak karşılaştırma yapınca şunu görüyorum; aslında insanlar fransızca öğrenseler türkçe'de ne kadar çok, binlerce fransızca kelime olduğunun farkına varacaklar (üstelik bunların telaffuzu da aynıdır), fransızca konuşmanın biz türkler için ingilizce'den çok daha kolay ve zevkli olduğunu anlayacaklar. bizler türkçe konuşurken aslında biraz da fransızca konuşuyoruz. antrparantez ("entre parentheses") bunu da yazmak istedim).