fbi: federal bureau of investigation federal soruşturma kurumu
cia: central intelligence agency merkezî haber alma teşkilâtı

fbi, birkeşik devletler adâlet bakanlığı'na bağlı bir soruşturma kurumudur

asıl sorumluluk alanı, birleşik devletler anayasasına karşı işlenen suçlarla mücadeledir. her türlü anayasa ihlâli ile mücadele edilmesi, hâliyle terör, uyuşturucu ticâreti, şiddet, organize suçlar, mâlî ve ticârî ihlâlleri de kapsadığı gibi en önemli ve geleneksel vazifesi birleşik devletler aleyhine her türlü casusluk faaliyetini ve organizasyonunu da çökertmektir.

bu bağlamda fbi ile bizim emniyet müdürlüğü yâni polis teşkilâtını eşleştirmek yanlıştır. polis teşkilatı amerikalının police department dediği kurumdur. nypd, sfpd, lapd, mpdc vesâir. fbi'ın sorumluku alanı bizim emniyet müdürlüğü'nden biraz daha geniştir. misâl, fbi'ın her türlü casusluk ile mücadele etmesi, görev sahasını birleşik devletler sınırları dışına da taşır. böyle durumlarda cia ile de işbirliği yapılır.

cia ise "sivil" bir haber alma şebekesidir

uluslararası düzeyde birleşik devletler'in işine yarayacak, çıkarlarını destekleyecek, arttıracak her türlü bilgi, bu bilgilerin edinilmesi, değerlendirilmesi ve birleşik devletler yönetimine aktarılması cia'nın vazifesidir. cia de bizim millî istihbarat teşkilatı'ndan daha kapsamlı bir kurumdur. şöyle kî; ismi fbi ve cia kadar bilinmeyen bir başka amerikan haber alma teşkilatı daha vardır. onun da adı nsa yâni national security agency yâni ulusal haber alma teşkilatı'dır.

şimdi mesele şudur; cia insanla çalışır, nsa ise teknoloji ile çalışır. hani yakınlarda ortaya çıktı ya, almanya'da merkel'in telefonları dinleniyormuş ya, işte bu tür vazifeler cia'nın değil nsa'nın görev kapsamına girer.

cia, ülke dışında birleşik devletleri ilgilendiren her türlü düzen, organizasyon, işbirliği gibi faaliyeti takip eder. işbu takibin kapsamına suç örgütleri kadar, yasal örgütlenmeler de girer. çünkü yasal ya da yasadışı farketmez, birleşik devletler'in aleyhine her türlü işbirliği, faaliyet cia kriterlerine göre yasadışıdır. cia, bu işbirliklerini tâkip etmek, gözetlemek ve etkisiz hâle getirmekle yükümlüdür. tâkip, gözetleme ve etkisiz hâle getirme işlemleri "insan", yâni ajan, yâni câsus kullanılarak yapılır. cia'nın olayı budur. bu sebeple de "yakalanan" kişiler hep cia'nın adamı oluyor. hâl böyle olunca da cia'nın adı daha çok duyuluyor.

ancak, hâni "google, msn, yahoo falan bütün bilgilerimizi cia'ya veriyormuş!", "isterlerse şu anda bizi bile dinleyebilirler. belki de dinliyorlardır!", "acaba beni de görüyorlar mıdır?" gibi halk arasındaki fenâfillah dedikodularının hepsi nsa'nın vazifeleridir. telefon, internet, kamera gibi "teknik" bilgilerin alınması ve değerlendirilmesi nas'nın sorumluluğundadır.

uzun lafın kısası

fbi, cia ve nas'yı ayrı kümeler olarak değil, kesişim kümeleri gibi düşün sevgili sözlük. hepsi ayrı ayrı kurumlardır, ama birlikte çalıştıkları birçok vakâ da vardır. bu açıdan "o budur, şu da şudur" gibi katî önermeler öne sürmek doğru değildir. nasıl kî birleşik devletler ile türkiye cumhuriyeti bambaşka şekilde örgütlenmiş devletlerse, emniyet ile fbi, cia ve nsa ile mit de o denli bambaşka şekilde örgütlenmişlerdir.

Bu içerik de ilginizi çekebilir