Fas'a Gitmeyi Düşünen Eksantrik Turistler İçin Faydalı Olacak Bir Gezi Rehberi
fas seyahatimin dördüncü günü, gelmek isteyenlere veya merak edenlere dilimin döndüğünce anlatayım...
para birimi olarak dirhem kullanılıyor. 22 ocak itibarıyla türk lirası 0.54, euro 10,70 dirhem.
düz hesap türk lirasının 2 katı, euro’nun 1/10 u olarak düşünebilirsiniz.
şu ana kadar geçtiğimiz rota casablanca - rabat - fes - meknes - rabat - casablanca - marakeş (yarın gideceğiz) - suvayr (iptal ettik) - casablanca (dönüş).
pegasus kampanyasıyla iki kişi git gel 7.300 tl civarında bilet aldık. uçuş 5 - 5.5 saat arası sürüyor. covid prosedürü yok. girişte sağlık formu dediler onu da kimse sormadı, herhangi bir prosedür yok diyebiliriz.
casablanca mohammed v havalimanına indik, çok büyük bir havalimanı. telefon hattını buradan alabilirsiniz. maroc telecom, orange ve inwi var. hepsi fiyat olarak hemen hemen aynı, fiyatlar merkezde de aynı. (10 gb 100 dh, 20 gb 200 dh gibi.)
bavul alma bölümünde para bozdurmayın. bir sonraki çıkışta kur daha insaflı, oradan bozdurun. merkezde bankalardan da bozdurabilirsiniz. dolardan ziyade eur daha çok kullanılıyor.
uçaktan iniş sonrasını başlık başlık anlatayım
ulaşım: havalimanından tren ve taksiler var. biz araç kiraladığımız için kullanamadık, havalimanının kendi sitesi var orada detaylı bilgi yazıyor. araç kiralamayı aircar’dan yaptık. öncesinde booking’den aracı ayırtmıştık. sigorta tavsiye ederim, her şey olabilir. kiralarken en çok dikkat edilecek şey depozito. tam 12.000 dirhem provizyon çekiyor bu da 24.000 tl eder. kartınızda ona göre yer açın.
ekonomi: market şok edici, 20-30 dh arası bir şey yok gibi. yani çikolata çerez cips 40-50 tl aralığında. sıklıkla carrefour göreceksiniz, fiyatlar aynı şekilde. meyve pahalı, et pahalı, sigara pahalı, kişisel ihtiyaçlar pahalı. baktığıma göre asgari ücretleri 266 euro. nasıl bu işin içinden çıkıyorlar anlayamadım. yanınızda atıştırmalık getirmeniz iyi olur. restaurantlarda yemekler ortalama 70-150 dh arası. iki kişi yemek için 350-400 tl gibi bir tutar ödersiniz.
yemekler: fas'a özgü kahvaltıda kete gibi bir şey var. bazlamadan hallice yavan bir hamur. yanında az pişmiş krep ve anlayamadığım kaymaklı gibi bir süt. her yerde göreceğiniz bir nane çayı var. herkes bu çayı ikram ediyor ve içiyor: demlikten direkt dökülünce güzel fakat nane içinde durunca çok acılaşıyor.
ana yemek olarak tajine (farklı türleri var biz sığır etli olanı denedik) sebzeli güveç. kil güveçte servis ediliyor, tadı fena değil. kuskus ana yemeklerinden biri, yine etli tavuklu sebzeli vs şekilde servis ediliyor. üzerinde yığınla karamelize soğan var, pek sevemedim.
bunlar dışında ana yemek tadamadım, pizza konusunda türkiye’den çok ileriler, fransız taco’su da aynı şekilde. çeyrek porsiyon adana ve et şiş gibi bir gelenek var sıklıkla göreceksiniz. henüz tatmadım.
yemeklerin yanında genellikle turunçgil var, portakal suyu ve doğranmış mandalina servis ediliyor.
trafik: casablanca adeta facia. buraya yaklaşırken bile trafiğe bir şeyler oluyor. korna kıyamet ralli pisti gibi bir yer. yayalar yola atlıyor ve duruyor, araçlar makas atıyor yolda tartışanlar vs. bu şehirde aşırı dikkatli sürmek gerekiyor. rabat ve fes garip bir şekilde casablanca’nın tam tersi. burada trafik muasır medeniyetler seviyesinde. arabayı bıraktığınız neredeyse her park alanı ücretli, 2 veya 3 eur gibi bir şeye tekabül ediyor. lüks araç çok fazla var. picanto ve i10 gibi ufak araçlar da çok. daha local yerlerde motorsiklet ve mobilet sayısı çok fazla.
şehirler arası yollar casablanca - rabat - fes ve casablanca - marakeş arası tamamen otoyol. birer kez gişeden geçiliyor, yeşil ok olan gişede nakit ödeme yapılıyor. yol ücretini 100 km’ye 30 dh gibi düşünebilirsiniz. yollar kaymak gibi, benzinciler türkiye kadar sık değil. deponuz dolu olsun.
şehirler: marakeş’e henüz gitmedik. diğer şehirler için anlatayım. casablanca tamamen iki uç, zenginlik ve sefalet. okyanus kıyısı-kennedy caddesi arasının beverly hills’ten aşağı kalır hiçbir yanı yok. malikaneler, premium araçlar, palmiyeler, muhteşem bir yer. biraz şehir içine doğru gidince çok sert bir geçiş var. bir anda sefalet, kölelik ve tehlike görüyorsunuz. gelir eşitsizliği burada aşırı fazla. tavsiyem west 91 ve etçi mehmet yakınında konaklamanız. en görülmesi gereken yeri marina ve hassan ii camii.
rabat: şu ana kadar gördüğüm en iyi şehri, krallık burada her adımda hissediliyor. palmiyeler, binicilik arazileri, saraylar, bahçeler harika. bembeyaz bir şehir. otellerin bulunduğu labirent gibi bir alan var, genelde konaklama için orası tercih ediliyor.
fes; diğer şehirlere göre daha otantik ve lokal bir yer. ben pek ısınamadım, tekinsiz duruyor fakat güvenli. aşırı büyük bir kapalı çarşısı var. bu kültürü seviyorsanız en sevdiğiniz yer burası olur.
meknes: burada çok fazla şey göremedim, golf sahası ve bir mozole var. yol üstü olduğu için gezilebilir.
fas insanı çok yardımsever, türkleri çok seviyorlar. anlatıldığı gibi bir paragözlük göremedim. turistten geçinmeye çalışan bir memleket denilmiş, türkiye bu konuda çok daha korkunç. burada gayet misafirperver bir millet gözlemledim.
oteller: diğer ülkelere kıyasla burada otel mantığı çok farklı. genelde dar ve riad olarak geçen, avlu kültürlü doğu tarzı oteller var. otelciler son derece misafirperver, saygısızlık görme ihtimaliniz çok düşük.
fas insanı: burada istemsiz bir ırkçılık devreye giriyor maalesef, insanlar çok yardımsever saygılı ve saf. fakat erkek yoğunluğu, erkeklerin esenler, bağcılar gibi yerlerdeki tiplere benzemeleri ister istemez ısınmayı zorlaştırıyor. seyahat öncesi çok fazla yazı okumamız onlara çok paragöz insanlar gibi bakmamıza neden oldu, bu da bizi itici göstermiş olabilir. sadece kendi ülkelerini tanıtmak isteyen, türkleri seven insanlar. bir zarar görmedik.
dil: genelde fransızca konuşuluyor, ingilizce bilen insan sayısı bilmeyen ile eşit gibi. fransızcadan sonra konuşulan dil arapça. ingilizce bir şekilde anlaşırsınız.
alkol ve gece hayatı: alkol satılan yerler ve barlar var, marketlerde pek göremedim. genel olarak türkiye'den pahalı.
din: çok sık ilahi, ezan ve dua duyarsınız. marketlerde mağazalarda radyo gibi çalıyor. camiiler pasaj içinden girilebilecek kadar sık. recep ayının ilk yatsı namazı hassan ii camii de iki saf anca vardı, çok namaz kılmıyor olabilirler.
şu ana kadar olan kısmı özetlemek gerekirse
eğer ki batı kültürüne çok alışıksanız ve doğu kültürüne uzaksanız, doğu kültürünü tanımak isteyen entelektüel biriyseniz hoşunuza gider. ama istanbul gibi bir yerde yaşıyorsanız ve ülkenizdeki araplardan yılmışsanız burası tam onların ülkesi, uzak durun.
burası tam anlamıyla gaziantep. şahinbey gibi eski şehrin içerisinde dönüyor bütün olay. isterseniz şehitkamil gibi yeni şehire gidip gezebilirsiniz, aynı tadı almazsınız fakat güvende hissedersiniz.
bu ülkeden alınabilecek en güzel mesaj, türkiye’nin başına gelmiş en güzel şeyin mustafa kemal atatürk olduğudur.