Espresso Makinesiyle Kahve Yapmak İsteyenlere Ayrıntılı Tavsiyeler
evde espresso yapmayı düşünenlere, karantina günlerinde makine almaya heves edenlere kendi tecrübelerimi aktarayım:
1. makine
öncelikle nespresso gibi kapsüllü makinelerden almayın. bu makinelerde kahve olarak satılan kapsüle talimsiniz ve tahmin edebileceğiniz gibi bu kahveler taze değil. taze olmayan kahveden kesinlikle iyi espresso çıkmaz. ben şahsen denedim olmuyor. filtre kahve içip uykumu açsın yeter diyebilirsiniz. taze olmayan kahve de kullanırsınız, ama konu espressoya gelince bunu yaparsanız epey paranızı çöpe atmış olursunuz. filtre kahveyi bir french press alarak yapabiliyorken espresso maliyetleri makine nedeniyle ne yazık ki çok yüksek.
otomatik makinelerden de almayın, çünkü size zamanla oynama imkanı vermezler. tuşa basarsınız, makine akışı kesene kadar kahve akar. aşağıda bahsedeceğim bir konu var, o da espressonun son derece kişiselleştirilebilir olmasıdır. yani aynı çekirdekle daha seyrek, daha tatlı, daha acı bir kahve yapılabilir. bunu belirleyen de kullandığınız kahve miktarı, akıtma süresi, öğütme derecesi gibi faktörlerdir. ama otomatik makineler bunu size bırakmaz.
almamız gereken makine portafiltresi olan yarı otomatik veya manuel makinelerdir.
zamanında arçelik k3185 aldım. 2015 yılında 500 tl fiyatı vardı ki bu makine şu an piyasada bulunmuyor. zaten makine aslında gaggia markadır. alternatifi ise şu an gaggia classic ve onun fiyatı da 3.000 tl civarında. bu makineyi alacaklara tavsiyem yedek conta da almalarıdır. çünkü kronik bir su sızdırma problemi var, bir süre sonra ortaya çıkıyor. piyasada bulunan lelit, gaggia gibi işi sadece bu olan makineler sizi üzmeyecektir. ama dediğim gibi, ne yazık ki çok pahalılar. bir de sage marka var, okuduğum yorumlar gayet olumluydu ona da bakabilirsiniz. bir diğer seçenek de manuel makine almak. ama bunlar da 2000 tl'nin biraz altındalar. kimisi bunları daha çok seviyor. bu makinelerde basıncı kendiniz ayarlıyorsunuz çünkü kolu çekerek filan yapılıyor; almadan iyi düşünün. türkiye'de rok marka var: link ayrıca buradan videosunu izleyebilirsiniz. ingilizceniz yoksa bile yapım yöntemini görebilirsiniz.
2. öğütücü
önceden öğütülmüş kahveden ne yazık ki düzgün espresso çıkmıyor arkadaşlar. öğütülmüş çekirdek kısa zamanda aromasını kaybediyor. tabi bu kısa zaman bence abartıldığı gibi birkaç dakika değil. evde deneyip gördüğüm kadarıyla öğütür öğütmez saniyeler içinde makineye koşmanıza gerek yok. önceden öğüttürüp alıyordum ilk zamanlar ve genelde ilk yaptığım kahve eh işte, geri kalanı rezalet oluyordu. ayrıca öğütme ayarı kahve yaşlandıkça değiştiği için sabit bir ayar yok. bir diğer deneyimlediğim nokta ise çekirdekten çekirdeğe öğütme ayarı değişiyor. kimi çekirdekte daha ince öğütümle, kimisinde daha iri öğütümle aynı sonucu alabiliyorum. öğütücülerin de sınırı yok, fiyat aralığı çok geniş; fakat sözen el değirmeni gibi çok ucuz bir yol var. tek seferde dünya kadar espresso da yapmayacağınızı düşünerek kesinlikle tavsiye ederim.
bütçeye göre diğer seçenekler için detaylı bir yazı yazmıştım; direkt ona bakabilirsiniz:
3. kahve
taze kahve bu işin olmazsa olmazı. espressoda özellikle çekirdekler arasındaki tat farkı çok iyi hissediliyor. bunun için de kahvenin doğru yapılmış olması gerekiyor. dışarıda iyi diye geçen bir çok yere gittim; ama çok azında güzel espresso içebildim. çünkü espresso çekirdek yaşlandıkça veya yeni taze çekirdek geldikçe öğütme derecesi ayarlanması gereken bir içecek. taze olmayan kahvelerde içerisinde bulunan gaz tamamen salınmış olduğu için su çok kolay akıyor, doğru düzgün demlenmeyen ve ekşi, aroması olmayan bir şey ortaya çıkıyor. tabi yanlış ayarlamayla da taze kahveden ekşi espresso elde etmek mümkün. tazelik tabii ki tek başına etken değil, kahvenin bir de doğru kavrulmuş olması gerekiyor. kavurmada benim tecrübe ettiğim, light roast denen az kavrulmuş kahvelerden çok iyi espresso alınamadığı yönünde. gerçekten düzgün kahve alabileceğiniz yerler:
kahve fabrikası
overdose coffee izmir
montag coffee roasters istanbul
doz roastery istanbul
keçi geçti eskişehir (sanırım telefonla sipariş veriliyor, ben daha önce dükkandan almıştım)
4. demleme
önce özet:
demleme konusunda önemli noktalar: öğütme, doz, süre, elde edilen kahve miktarı. ben genelde 18-20 gram arası kahve kullanıyorum ve hedef olarak 36-40 gram arasını koyuyorum. önce 18 gram kahveyle başladığınızı varsayalım. bu dozumuz oluyor. kahveyi türk kahvesinde daha kalın olacak, hafif topaklanacak incelikte öğütüyoruz. portafiltreye kahveyi koyduk, kahveyi portafiltrenin içine eşit bir şekilde dağıtmak gerekiyor. bunu aparatı da var, ama o parayı vermek içimden gelmedi almadım. parmakla veya küçük bir kaşıkla kahveyi eşit yaymamız gerekiyor. yoksa su, boşluklardan faydalanıp demlenmeden akıyor ve o ekşi tadı elde ediyoruz. makinede su ısındı ışığı yanında bir saniye civarında suyu boşa akıtıyoruz, yoksa su çok kaynar olduğundan yine kötü bir tat çıkıyor ortaya. suyu akıttıktan sonra portafiltreyi takıp tuşa basıyoruz ve zaman tutuyoruz. hedef 25-35 saniye arasında yaklaşık koyduğumuz dozun 1.5-3 katı arasında ağırlıkta bir kahve elde etmek. bu çok kişisel bir konu, ben şahsen genelde 2 katını tercih ediyorum. kahve tazeyse epey krema oluşacaktır. sonra bu krema zamanla yukarıda toplanacaktır. tuşa basıp akışı durdurduktan sonra kahveyi tartıyoruz. tadına baktıktan sonra asıl kısım başlıyor.
tadını isteğimize göre ayarlarken dozu sabit tutmak en doğrusu, bu sayede ayarların etkisini daha net görebiliyoruz.
kahve ekşi olduysa: öncelikle kahveyi portafiltre içine eşit dağıttığınızdan emin olun. bu kısımda sıkıntı yoksa kahvenin akış hızına bakın. çok sulu bir şekilde aktıysa daha ince öğütün.
kahve acıysa daha kalın öğütün, eğer çok yavansa daha ince öğütün.
eğer kahve tadından memnunsanız ve yoğunlaştırmak istiyorsanız süreyi kısaltın. örnek olarak 30 saniye değil de 27 saniye akıtın. eğer seyreltmek istiyorsanız süreyi uzatın.
her şey tamam ama biraz daha tatlı bir şey istiyorum diyorsanız kahve gramajını, yani dozu azaltabilirsiniz. bunu en son yapmak daha doğru olacaktır. bir gram düşürmek tadı gerçekten fark ettiriyor.