Epeydir Sağ Görüşün Hakimiyetindeki Meksika'da Nasıl Solcu Obrador Başkan Seçildi?
Önce Obrador kimdir, bir öğrenelim
meksika'da ismi sonraki devlet başkanı olarak geçen, amlo ya da el peje olarak da adlandırılan 1953 doğumlu politikacı. 2000'den 2005'e kadar meksika federal bölgesi hükümet başkanlığı yapan obrador, temmuz 2005'te başkanlık seçimleri için istifa edene kadar, good of all koalisyonunu temsil ediyordu. yurttaş hareketi (ispanyolca: movimiento ciudadano) ve işçi partisi'ni de (ispanyolca: partido del trabajo) içerisinde bulunduran koalisyona demokratik devrim partisi (prd) (ispanyolca: partido de la revolución democrática) liderlik ediyordu. 2012 başkanlık seçimleri için prd koalisyonundan yurttaş hareketi (ispanyolca: movimiento ciudadano) ve işçi partisi'nden (ispanyolca: partido del trabajo) aday oldu. 9 eylül 2012 tarihinde partiden istifa ettiğini açıkladı. ayrıca ulusal yenilenme hareketi (morena)'nin (ispanyolca: movimiento regeneración nacional) liderliğini yapmaktadır. 1 aralık 2018'de de başkanlık görevine gelmiştir.
şimdi de arka plandan bahsedelim
abd'ye bakmaksızın, abd'nin politikaları anlaşılmaksızın meksika siyaseti asla anlaşılamaz. nafta, yani kuzey amerika serbest ticaret anlaşması, bize bu konuda epey bir şey anlatmaktadır.
emperyalizmin yumuşak gücüdür uluslararası ticaret anlaşmaları. bu anlaşmaların temel mantığı malların serbestçe dolaşımının önündeki engellerin kaldırılmasıdır ve bu durum genellikle güçlü olanın daha da güçlenmesi, zayıf olanın ise daha da zayıflamasıyla sonuçlanır. mallar gümrük vergileri gibi 'zincirlerden' kurtulunca sınır ötesinde rahatça dolaşmaya başlar, büyük sermayeyle, tekellerle mücadele edemeyen yerel üreticiler ve çalışanlar işçileşir, işsizlik ve sömürü artar. en nihayetinde bu anlaşmaların kazananı mallarını artık sınır ötesine dilediği gibi ihraç edebilen büyük sermaye sahibi üreticilerdir.
işte meksika'da da olan budur: 1994'te yürürlüğe konan ve bir veriye göre meksika'da 2 milyon tarım üreticisinin işini kaybetmesine sebep olan nafta, tarım emekçilerinin giderek proleterleşmesi ve kırın çöküşü. ama eğer söz konusu olan böyle büyük toplumsal dönüşümlerse siyasetçilerin (ve sermaye sahiplerinin) yapabilecekleri sınırlıdır: ya bu emekçi kesimler pazarlık etme yetileri ellerinden alınmış bir biçimde ucuz emek gücü olarak sisteme dahil edilir --ki bunun için büyüme potansiyeli olan bir ekonomi gereklidir-- ya da siyasiler olup biteni görmezden gelir, bu kesimleri kendi kaderine terk eder ve salt güvenlikçi politikalarla bu toplumsal gruplarla mücadeleye girişir. ama ironiktir ki salt güvenlikçi politikalar şiddeti durdurmadığı gibi onu genellikle azdırır ve hatta bazı durumlarda onu kurumsallaştırır. silahlı çetelerin yaygınlaşması, uyuşturucu ticareti ve uyuşturucu çeteleriyle işbirliği yapan polisler... yani meksika'da zaten var olan toplumsal problemler neoliberalizmle beraber daha da artma eğilimi gösteriyordu. son 11 yılda meksika'da öldürülen 200.000 insanın hikayesi işte burada saklı. ve tabii lopez obrador'un zaferi de.
ama lopez obrador'un yapabilecekleri yine de sınırlıdır, o ayrı konu...
Final
Sonuç olarak Meksika'da devlet başkanlığı seçimlerini uzun yıllar sonra ilk kez bir sol aday, Andrés Manuel López Obrador kazandı. Obrador ülkesinde "radikal bir değişimi" ve "yolsuzlukla mücadeleyi" vadediyor. Ülkesinin, Trump'ın oyuncağı olmayacağını da iddia ediyor. Kendisi şimdiden makam araçlarını satılığa çıkarması ve tasarruf ekonomisiyle gündemde. Hatta geçtiğimiz gün marketten kahvesini koruma ya da bir eşlikçi olmadan, bizzat alırken bile görüntülendi. Yukarıda bahsi geçen ticaret ortamının solcu addedilen bir lidere yol açması olağan gözüküyor.