Enerji İçeceklerinin Zararları Nelerdir?
özellikle de genç nüfusun severek tükettiği enerji içecekleri, gün içinde yorgunluk giderici, sınav dönemlerinde performans arttırıcı, geceleyin mahmurluk giderici, bi çeşit uyku öteleyici olarak kullanılıyor. dahası, alkol ile birlikte tüketiliyor. içinde çok çok büyük miktarlarda şeker, miktarını dahi yazamayacakları çoklukta kafein, b12 vitamini, çok sayıda katkı maddesi, birtakım aminoasitler bulunan bu enerji içecekleri sağlımızı ne ölçüde tehdit ediyor?
bu içecekler yirminci yüzyılın başlarında hayatımıza girdi. 1920 ingiltere'sinde yatalak hastalara, güçsüz düşmüş hastalara veriliyordu. 2. dünya savaşı sırasında kullanımı arttı, japonya çok kullanır oldu. japonlar bunun içine bir de amfetamin kattılar. böylelikle tam bir "bomba" oldu. içeceklerde amfetamin kullanımının yasaklanmasıyla enerji içeceği kullanım popülaritesi de düştü. ta ki 1980'lere kadar. seksenlerde japonya, özellikle de abd, enerji içeceği tüketimini yeniden parlatan/patlatan bir slogan buldu:
- 24 saat savaşmaya hazır mısınız?
bu içecekle metabolizmanız yorulmak nedir bilmez gibisinden reklamlar da türetildi. hatta coca-cola ve pepsi cola türü firmalar da "enerji içeceği" eksenine doğru kaydı. ve ditri masetsis isminde amerikalı bir pazarlama müdürü, uzak doğu'ya gitti. kafein ve teorinden oluşan bu içeceği amerika'ya dönüp üretmeyi arzuluyordu, başardı... bu içeceği de duymayanınız yok zaten, redbull!
1994-2014 arası enerji içeceği tüketimi abd'de %5000 arttı. yani 50 kat arttı. ve yıllık getirisi de 20 milyar dolardan başladı, 60 milyar dolar bandını dahi geçti. diğer bir sorun, bilhassa abd'de, 12-17 yaş arası kullanıcı sayısı, toplam kullanımın üçte biri düzeyinde.
bir kutu enerji içeceğinde 14-15 çay kaşığı dolusu şeker olduğu bilinmekte. fda, günlük kafein tüketimi üst sınırını 400 mg ile sınırlandırmış durumda. bir kupa bardak kahvenin 90 mg kafein içerdiğini düşünerek bardak hesabı da yapılabilir. gel gör ki abd, bu içeceklerin üstündeki tabloda kafeini gösterme mecburiyeti getirmemiş. yapılan kimi araştırmalar, bir enerji içeceğinde 400 mg civarı kafein olduğunu naklediyor.
fazla kafeinin zararları ne peki?
• sinirlilik hali
• sık aralıklarla çişe gidiş
• çarpıntı
• şiddetli baş ağrısı
• hazımsızlık
bilinmezlerle dolu enerji içecekleri için pek çok muasır yurt, çeşitli yasaklar getirdi
• ingiltere'de 16 yaş altı birey, bu içecekleri satın alamıyor.
• litvanya'da 18 yaş altına satış yasak.
• 18 yaş altına satışı yasaklayan bir diğer ülke de türkiye. 2017 yılından beri bu böyle.
enerji içeceği tüketiminin uzun vadede getireceği zararlar
• kalp ve damar hastalıkları
(ritim bozukluğu, hipertansiyon, kan basıncı anormallikleri)
• diş ve ağız sağlığı sorunları
• birtakım kemik gelişimi rahatsızlıkları
• diyabet (şeker hastalığı)
fda, bugüne dek 34 ölüm rapor etmiş enerji içeceği ile doğrudan ilintili.
peki alkolle tüketilmesinde ne gibi bir sıkıntı var?
alkol tüketimi bedeni sermest eder, sarhoş eder. uykuya temayül olur, gözler kapanır hafif, vücut ağırlaşır, hareketler yavaşlar. fakat enerji içeceği ile bu "yavaşlayış" olmaz ve siz içmeye devam edersiniz! dur diyeceğiniz sınır artar ve içmeye devam edersiniz!
kaynak: prof. dr. mustafa çetiner
(iç hastalıkları ve kan hastalıkları hocası)