Endonezya'daki Ölü Temizleme Festivali Ma'nene'ye Katılan Birinin Gözünden O Anlar
ben 2015 yazında tana toraja'da bir soylunun cenaze törenine katıldım. (bkz: tana toraja)
tana toraja, sulawesi adasında bir yer. endonezya'nın nadir hristiyan bölgesi. biliyorsunuz ki endonezya'nin büyük çoğunluğu müslüman. torajalılar hristiyan ancak eski geleneklerini sürdürüyorlar. zaten sömürge zamanı hollandalıların kendilerini korumaları için hristiyan olmuşlar ama yaşantıları eskisi gibi, pek değişmemiş.
torajalılar için cenaze törenleri çok önemli. hatta torajalılar varını yoğunu cenaze törenleri için kullanıyor diyebilirim ve yıllarca para biriktiriyorlar.
cenaze törenlerinde para, domuz ve bufalolar için harcanıyor. cenaze zamanı ne kadar domuz ve bufalo kurban edilirse, ölen kişinin cennete o kadar çabuk ve doğru yoldan ulaşacağına inanıyorlar. kurban edilen domuz ve bufaloların sırtında mi gidiyorlar buya'ya (torajalıların cenneti buya) bilemiyorum. ama kesinlikle ölüye yol gösteriyorlar.
para biriktirme ve görkemli bir cenaze töreni yapmak için para biriktirdikleri 10 yıllar boyunca, ölü kişi mumyalanmış bir şekilde evde bekletiliyor. her gün yemeği, sigarası ikram ediliyor.
bizim katıldığımız törende ölen kişi soyluydu. 2005 yılında ölmüş. 10 yıl para biriktirilmiş haliyle. cenazede kesilen domuzların ve bufaloların haddi hesabi yoktu. ancak hayvanlar, boyunlarına vurulan bir tek bıçak darbesi ile kan kaybederek ölüyorlar. domuzların belli bir duruş pozisyonu var. ağıt yakılırken her mahalle kendi geleneksel kıyafetleri ile cenaze evine yürüyor. bu sırada domuzların pozisyonları değiştiriliyor. biz cenazede konuktuk (bir karton sigara ya da şeker hediye ediliyor konuk statüsünde olmak için, biz bir karton sigara hediye ettik). o sebeple cenaze halkı ile ingilizce bildikleri ölçüde sohbet ettik. selfie çektirmek isteyenler oldu (ki endonezyalıların toplu hastalığı selfie çekmek)
ha bu arada, ölüyü topraktan çıkarıp giydirmeyi sadece bazı mahalleler yapıyor. onların da belli bir tarihi yok. aile ne zaman karar verirse.
bu arada dişi çıkmamış bebekler ağaca gömülüyor, geri kalan ise kayalıklara gömülüyor. kayaların önünde ise ölen kişinin fotoğrafına bakılarak yontulmuş taotao heykelleri var.