Elon Musk'ın, Beyne Çip Takarak İnsanı Mükemmelleştirmeyi Amaçlayan Projesi: Neuralink
nedir, ne değildir?
neuralink, elon musk’ın bir diğer çılgın projesi.
spacex veya tesla kadar ilgi çekmedi tabii ki ama hayatımıza onlardan daha çok etki edebilme potansiyeli var. makineleri düşünce gücü ile kontrol etmemizi sağlayacak bir teknoloji.
örnek vermek gerekirse, benim bu yazıyı yazmam için beynimde önce yazıyı yazma düşüncesinin belirmesi gerek, ardından bu komutun oluşması, sonra sinirler yoluyla bu komutun beynimden elime ve parmaklarıma iletilmesi gerekir. ancak bu yazıyı yazabilmem için klavyeye ihtiyacım var. neuralink başarılı olursa klavyeye ihtiyacım olmayacak, düşünce gücü ile hiçbir ara mekanizmaya ihtiyaç duymadan yazı yazabiliyor olacağız.
neuralink uygulaması:
neuralink ilk önce iphone kullanma, ya da bilgisayar kullanma gibi basit görevlerde felçli insanlara yardımcı olmak için kullanılacak. bütün bunları yapmak hiçbir fiziksel hareket gerektirmeyecek.
neuralink n1 elektrotlarını kafamıza yerleştirecek robotik cerrah:
elektrotların beyine yerleştirilmesi için de ayrı bir teknoloji gerekiyor. elektrotlar beyine yerleştirilirken bir robotik cerraha ihtiyaç var. bunun nedeni elektrotların küçüklüğü. bir saç telinizin onda biri inceliğindeki bu elektrotların insan eli tarafından yerleştirilmesi mümkün değil.
bu robot, iplikleri beyninize takmak için gerekli hassas hareketleri yapma yeteneğine sahiptir. kulağa basit gibi gelebilir ancak bu kadar minik ölçeklerden bahsederken bu konu yeniden kullanılabilir roket üretmek kadar zor.
çünkü o ölçekte dikkate alması gereken başka faktörler de var; örneğin, nefes alma ve kalp atışı. her ikisi de istemsizdir. nefesinizi bir saat tutmanız mümkün mü? peki ya kalp atışınızı?
üst kısımda bulunan ilk görüntülerde kalp atışı ve nefes almanın etkilerini görebilirsiniz:
neuralink cerrahi robotu, her bir elektrodu yerleştirmek için doğru alanları belirlerken değişkenleri dikkate alarak damara çarpma olasılığını en aza indirir. bu teknoloji ile elektrotların beyine yerleştirilmesi esnasında olabilecek doku hasarı en aza indiriliyor. elektrotlar robotik bir kol yardımıyla, iğnenin ipliği kumaşa işlemesi gibi beynin ilgili bölgelerine kadar iletebiliyor.
ayrıca beyne yerleştirilecek elektrotların sayısı da bildiğimiz elektrotlar gibi değil. neuralink, günümüzde kullanılan arayüz elektrotlarının sayısından 1000 kat fazla elektrot sayısına ulaşmış durumda. bu aslında beyinde ulaşılmak istenen nöron sayısının da aynı ölçüde artacağı anlamına geliyor. elektrotların kullanıldığı sondalarda da farklı materyal kullanılarak komplikasyon olasılığı düşürülmüş.
kulağınızın arkasına taktığınız link adı verilen cihaz yazılımı ve pili içinde barındırır. pili bitmek üzere olduğunda cihazı çıkartıp şarja takabilirsiniz, ya da yazılım güncellemesi geldiğinde.
peki neuralink ne işe yarayacak?
elon musk’ın yapay zeka korkusu var. bir gün bize tehdit oluşturabileceklerine inanıyor .bu projenin en büyük etkilerinden bir tanesi ise makine-insan simbiyotu yaratarak bu tehditten kaçınmayı sağlamak.
- bu korkudan dolayı insanların zihinsel kapasitesini geliştirebilecek teknolojilere ihtiyaç duyulacağı kanısında. kısacası neuralink esas olarak bir nevi insanüstü zihinsel kapasiteye ulaşma amacıyla çalışıyor.
- insan beynine takılan bu çipler körlüğü gidererek görme engellilere görüş kabiliyeti kazandıracak. aynı zamanda işitme kaybını gidererek sağır olanların dünyayı yeniden duymasını sağlayacak.
- neuralink çipleri 10 yıl içinde beyindeki hasarlı dokuların yerini almaya başlayacak. böylece kasların kontrolsüz bir şekilde titremesine yol açan parkinson hastalığı ve benzerlerini iyileştirmek mümkün olacak.
- neuralink çipleri aynı zamanda kronik depresyon gibi psikiyatrik rahatsızlıkların beyne düşük voltajlı akım vererek iyileştirilmesini sağlayabilir. günümüzde hastanelerde hali hazırda uygulanan bir tedavi yöntemi ancak bunun için kişinin kafasına eeg şapkaları takıyor ve bu da hastanın düzenli olarak hastaneye gitmesini gerektiriyor.
- biyonik çipler beyindeki hipokampus bölgesine de takılacak. yaşlanmaya bağlı hafıza kaybını önlemek için, kısa süreli belleğin uzun süreli belleğe aktarılmasını sağlayan hipokampusun hasarlı nöronları neuralink dijital sinir ağlarıyla değiştirilecek. bu da yaşlıların hafızasını güçlendirerek unutkanlığı önleyecek.
- robotları uzaktan, sadece düşünce gücüyle kontrol edebiliriz.
- bilgileri gora’daki gibi download etmeye kadar gidebilen bir sistemden bahsediyor olabiliriz.
riskli yanları
• fidye ödeyene kadar bilgisayarınızın dosyalarını kilitleyen ve tek tek silen bir fidye yazılımı, bugün bilgisayar ağları için ciddi bir tehdittir.
şimdi bunu beyninizde hayal edin. bilgisayar korsanlığı, yazılım hataları ve donanım hataları günlük yaşamınız için büyük bir tehdit olabilir.
• daha az uzak bir gelecekte, başka bir endişe de neuralink’in sadece gelen sinyalleri okuma yeteneği yok. aynı zamanda kendi sinyallerini ateşleme yeteneği de var. nöronların yerine geçebilecek bir şey.
ancak beyin çok hassastır -kimyasallar ve nöronların birbirleriyle nasıl iletişim kurdukları da dahil olmak üzere- farklı uyarıcılara nasıl reaksiyon göstereceği bilinemeyebilir. neuralink'i denkleme eklemek beynimizi farklı sorunlarla baş başa bırakabilir.
ne zaman kullanılabilir olacak?
neuralink-fare:
neuralink’in yeni beyin-makine arayüzleri şu anda farelerde aktif olarak denenmekte ve söylendiğine göre oldukça verimli çalışıyor. bunun yanı sıra elon musk yaptığı açıklamada, geliştirdikleri beyin-makine arayüzünün maymunlarda da denendiğini ve bir maymunun, beyni ile bilgisayarı kontrol edebildiğini açıkladı .
şirketin başkanı max hodak, amerikan gıda ve ilaç dairesi'nden gerekli izinleri alabildikleri takdirde, 2020’de -yani bu yıl diyebiliriz- insanlar üzerinde klinik denemelere başlanacağını duyurdu.
ek olarak elon musk’ın bu konuda söylediği bir şey:
"elbette ben dahil insanların büyük kısmı, sırf süper zeki olmak için kafatasında delikler açmak istemeyecektir. bu ancak, sibernetik beyin çiplerini başımıza kafatası ameliyatına gerek olmadan yerleştirmeyi başardığımız zaman gerçek olur. o zaman ürün ticarileşir."
kendi adıma ürün ilk çıktığı zaman kesinlikle kullanmak gibi bir niyetim yok, gelecek ne getirir bilinmez ama 30 yıl sonra dünyadaki insanların çoğunda neuralink'e rastlayacağız gibi gözüküyor.
Hedefi ve imkanları üzerine detaylı bir yorum
neuralink, hedefinde ai - insan beyni entegrasyonu olduğu elon musk tarafından açıklanmış olan bir şirkettir. aslında bu bir sır değildi, geçtiğimiz senelerde de biliniyordu.
elon musk'ın neuralink sunumunda, neuralink'in temel hedeflerinde tahmin edilebileceği üzere ilk olarak beyin hastalıklarını anlamak, iyileştirmek ve beyni korumak, geliştirmek var. lakin elon musk, çipler için fda'den (food and drug administration) kabul almanın ilk etapta zor olacağını söylüyor ki bu pek yanlış değil, zira fda'in klinik geliştirme fazları dört aşamadan oluşuyor. ilk aşama 1.5 yıl, ikinci aşama 2 yıl, üçüncü aşama 3-4 yıl ve son aşama 1.5 yıl alsa, çiplerin geniş kitlelerce kullanılmaya başlanması tüm teknoloji hazır olsa bile vakit alacaktır.
elon musk'ın limbik sistem ve korteks hakkındaki konuşmasından, elon musk'ın nörofizyolojiden anlayan biri olduğunu görebiliyoruz. bildiğimiz gibi toplum genelinde "limbik sistem geridir, korteks üstündür." şeklinde bir algı var ve bu algı aslında insan beyninin bir bütün olarak işlediğini tam olarak anlamamaktan doğuyor. elon musk farklı bilişsel işlevlerin birbirini "dengelemesi" gerektiğinin, herhangi bir bilişsel işlevi yok etmenin pek makul sonuçlar doğurmayacağının bilincinde. entegre etmeyi planladığı dijital tabakayı ise, limbik sisteme ve kortekse eklenecek üçüncü bir tabaka olarak görüyor ve aslında bu üçüncü tabakanın zaten var olduğunu dile getiriyor. bu üçüncü tabaka da aslında telefonlarımız, laptoplarımız, lakin üçüncü tabakaya dair sıkıntı yaşadığımız temel konu arayüz.
elon musk input ve output hızlarına ilişkin şunu diyor:
"output speed is especially slow because it's most people typing with thumbs these days. input speed is much faster due to vision. "
dijital dünya ile aramızdaki ilişkide girdileri gözümüz aracılığı ile kolayca alabilirken, daha çok çıktılarda sorun yaşıyoruz. output sorunu ai entegrasyonu ile çözülemeyecek bir sorun değil, zira yapılmışı var.
fakat neuralink ile hedeflenen çok daha yüksek seviye bir entegrasyon. bu yüzden iletim kanalının kapasitesine ilişkin sorunlar yaşanabilir. elon musk da bandwidth'in bir problem olabileceğini dile getirip, devamında beyinde ne kadar fazla nöron olduğunu, aksiyon potansiyeli, elektrodlarla tespit edilebilir elektik alanların oluşumunu basitçe anlatan kısa bir sunum gösteriyor. sunumdan hemen önce de ai'ın bir varoluşsal tehdit oluşturabileceğini kısaca belirtip pis pis gülüyor.
musk, nöronlara dair kısa sunumdan sonra ise algıladığımız her şeyin özünde nöral ateşlemeler oluştuğunu ve neuralink'in farklı beyin bölgelerinde mümkün olduğu kadar çok ateşlemeyi kaydedip, seçici olarak uyarımı sağlamayı hedeflediğini belirtiyor. bu da devamında hastalıkların iyileştirilmesinde ve entegrasyonun sağlıklı bir şekilde sağlanmasında işe yarayacak elbette, tabi elon musk tüm bunların mümkün olduğu kadar basit bir şekilde yapılmasını istiyor:
"make it as simple and automated as lasik."
minimal travma ile implant edilmesi hedeflenen bir parça, resimdeki parmak serçe parmağı. teller insan tüylerinden daha ince:
operasyon 8 milimetreye kadar genişleyen 2 milimetrelik bir kesiyi içeriyor. dikişe ihtiyaç olmuyor. çip, elbette kablosuz teknoloji ile çalışıyor.
elon musk bitirmeden önce sunumun işe alım için bir tanıtım niteliğinde olduğunu hatırlatıyor.
konu ile ilgilenenler buradaki videonun tamamını izleyebilirler:
Final yorumu
"aslında zaten cyborg'uz. tek sorun output'un yavaş olması. et çubuklarının (parmak) hızı ile sınırlanıyoruz." gibi bir konuşma yapmıştı birkaç kez musk. bunu aşmak için de doğrudan beyne bağlanan/tümleşen bir tür bağcık ile bilgisayarlarla aramızdaki bant genişliği probleminin çözülebileceğini öne sürmüştü. 2017'de de neuralink'in duyurulması ile bunun ciddi bir girişim olduğu netleşti. hayırlısı be elon'cuğum.