Eldeki Toplu Parayı Bankaya Yatırarak Faizle Geçinme Hayali Ne Kadar Gerçekçi?
faizle geçinme olayı, şayet bahsedilen faiz reel faiz ise, gayet de mantıklı olabilecek bir durumdur.
diyelim ki yıllık faiz oranı %10 ve yıllık enflasyon oranı da %8.
reel faiz oranı hesaplarken şu şekilde hesaplıyoruz:
1+ r(1+i) / (1+enf)
i=nominal faiz oranı
r=reel faiz oranı
enf=enflasyon oranı
örnekteki rakamlardan hesaplarsak:
1+r=(1+0,10)/ (1+0,8)
1+r=1,10/1,08
1+r=1,0185
ve
r=0,0185=%1,85 olur.
eğer değerlendirilecek olan anapara 10.000.000tl ise; bir yıl sonunda 1.000.000tl (10.000.000tlx0,10) nominal faiz getirisi elde edilecek, bu nominal faizin de 185.000tl'si (10.000.000tlx0,0185) reel faiz olarak cepte kalacaktır. yani aslında bir yıl sonunda toplam anaparamız 11.000.000tl (10.000.000tlx1,10) olacak, 185.000tl'yi çatır çatır yesek bile elimizde kalan 10.815.000tl başlangıçta bir yıl önce koyduğumuz 10.000.000tl ile aynı değerde olacaktır.
tabi mevcut durumda reel faizin negatife yakın olduğu ülkemizde -ki aralık başında reel faiz oranının negatif olduğunu da unutmazsak- faiz ile geçinmek mantıklı bir seçenek değildir.
faizle geçinme olayı, uzun vadede sik gibi ortada kalmanıza neden olur
şöyle ki:
2004 temmuz ayında emekli olup emekli ikramiyesinden yedik içtikten sonra 47 bin tl keş kalan bir insan en yüksek faizden bankaya yatırsa diyelim ki %15 puandan vergiler düşüldükten sonra yıllık net 6.000 tl para alır.
paraya hiç dokunmadığını farz edersek ki dokunulacaktır o paraya ama hadi dokunmadık diyelim. 10 yılda 106 bin lira filan yapar. yani stopajı da düşersen 60 bin lira filan getirir. 10 yılsa 1,2 kat kazandırır.
oysa aynı parayı altına yatırsak uzun vadede faiz yerine
2004 temmuz ayında altın 18,769 tl imiş 2.504 gram altın eder. yine hiç dokunmadığımızı farz edersek paraya bugünkü altın kuru itibariyle 10 yılda 225.360 tl para eder. net 178 bin lira getirisi var. 3,78 kat.
2004 yılında sarıyer'den konumuna göre tapulu 2 adet ev alınabiliyordu. şimdi tapulu evlerin en kötüsü 350-400 bin tl, konuttan ziyade arsa metrekare fiyatları daha da yükseldi. 2x350 bin=700 bin tl. 10 yılda 653 bin tl. 13 kat getiri
2004 temmuz ayında konut alan bir emekli o parayı faize yatırmamış olsaydı da iyi bir yerden bir arsa almış olsaydı, şimdi pek çok şey çok daha farklı olacaktı.
faizle geçinmek acil durumla karşılaşıncaya kadar keyiflidir
faizle geçinen adamın mutlaka bir sosyal güvencesi de olmalı. ha türkiye'de ne kadar faydalıdır, tartışılır ama yine de faydası olur.
ne kadar paran olursa olsun (yüz milyonlardan bahsetmiyorum - 5 milyona kadar diyelim) gelen faizin tamamını yememen ve anaparayı beslemen lazım. bu bir önlemdir ancak herhangi bir sağlık probleminde veya daha başka toplu para gereken bir durumda hem faiz gelirin hem de anaparan düşecek.
özel sağlık sigortası bi çözümdür ama uzayan bir hastalık durumunda o da çözüm değildir. hem her zaman ekstra masraflar çıkması durumu da devam ediyor.
emaaan kenarda 1.000 lirası bile olmayan adamım ne dert ettiysem. ne yarram yerse yesin bu kadar parası olanlar.
daha somut bir örnek üzerinden şöyle özetleyebiliriz
yaşınızın 30 olduğunu ve önünüzde daha 40 yılınız olduğunu varsayalım. bir ege şehrinde emekli hayatı yaşıyorsunuz. bugün bankaya aylık %14 faiz ile 1.000.000 tl yatırdınız. enflasyon oranı %9. mevduattan alınan vergi %15. sizin aylık harcamanız da 5.000 tl (her yıl enflasyon oranında artacak).
önümüzdeki 40 yıl boyunca mevduat faizi, enflasyon oranı, vergi ve harcama oranınızın değişmediğini varsayarak bir hesap yapalım.
25. yılın sonunda paranızı sıfırlarsınız.
peki her zaman böyle mi? el cevap: hayır
mevduat faizi sadece son 1 yıldır enflasyon oranının üstünde. yani reel faiz (+), yani paranız erimez. daha önce altında veya kafa kafayaydı. bu hep böyle sürer mi? zannetmiyorum. peki bir de mevduat faizinin enflasyon oranıyla kafa kafaya ve altında olduğu durumlara bakalım.
mevduat faizi (%9) ve enflasyon oranı (%9) kafa kafaya olursa (ki burada vergiyi de katarsak mevduat daha düşük olur);
16 yılın sonunda paranızı sıfırlarsınız.
mevduat faizi (%8) enflasyon oranının (%9) altında olursa;
15 yılın sonunda paranızı sıfırlarsınız.
burada önemli nokta faiz ile enflasyon arasında ki makasın negatif manada çok açılmaması
şimdi ki gibi pozitif olursa ne ala. bir diğer önemli konu da kendinizi bilmeniz, aşırıya kaçmamanız. faiz yiyerek yaşamak mümkün ama önemli olan bankaya koyduğunuz ilk para. tahmin edeceğiniz gibi en başta 1 milyon tl değil de 2 milyon tl koymuş olsaydık bu süreler 2 katına çıkacak ve sizin muhtemel yaşam sürenizi cover etmeye yetecek fakat çocuklarınıza bir şey kalmayacaktı. tabii bu hesaplar 1 kişi için yapıldı. eğer 4 kişilik bir çekirdek aile olduğunuzu düşünürsek bu koşullar altında bankadaki anaparanızın 6 milyon tl ve üzerinde bir meblağ olması mantıklı olacaktır.
faiz yerine borsada yıllık temettü dağıtımı güzel olan, temeli sağlam önü açık hisse yatırımı yapsa çok daha mantıklı bir sürece girer
1 milyonu yıllar itibariyle büyür ve temettü gelirleri ile de kendi yaşamanı devam ettirir diye düşünüyorum. faiz ile geçinmek çok güç ve anlamsız. elbet biter para enflasyon karşısında kul olur uçar. ama gidip koç grubuna sabancı grubuna ortak olsa gayet güzel bir gelecek ilgili kişiyi bekler derim.