EKONOMİ 26 Eylül 2023
21,4b OKUNMA     385 PAYLAŞIM

Ekonomik Kriz Yaşadığı Söylenen Türkiye'de iPhone 15 Stokları Nasıl Bitebiliyor?

Apple’ın yeni iPhone 15 serisi için Türkiye’ye ayrılan ilk parti stokların tükendiği söyleniyor. E krizde değil miydik biz? Muhtemel nedenleri derledik.

Girizgah

ekonomik krizler, ülkelerinin zengin - yoksul arasındaki farkın açık olmasından anlaşılır ve böyle bir ülkedeki %1'lik zengin kesim bile rahatlıkla herhangi bir telefonun stoklarını bitirebilir.

parasızlıktan okuyamayan çocukları, temettüye düşmüş kredi tutarlarını, iflas eden şirket sayısını görmezden gelerek "millet ayfon alıyo la acayip zenginiz demek" diye yorumlamak mantıksız olur.

bu durumun sebebi gini coefficient denen şeydir

gini katsayısı yükseldiğinde işler daha kötüye gider. bu, kısaca zenginle fakir arasındaki satın alma gücündeki farkı ölçmede kullanılan bir ekonomi terimi diyebiliriz. bir diğer deyişle, bir ülkede gelirin nasıl dağıldığı. hani klişe bir ekonomi eleştirisi var ya dünyadaki en zengin %1, dünyadaki servetin %99'una sahip diye, hah işte onun ülkeye uyarlanmış halinde gini coefficient tavan yapmış oluyor.

başka bir ifadeyle, gini katsayısı ile ülkedeki gelirin adaletli dağılımı arasında bir negatif korelasyon var.

Servet grubuna göre servetin küresel payı, Credit Suisse, 2021


biraz matematik yapalım

80 milyon kişi var. bunların %1'i zengin olsa: 800.000 kişi eder.

bunlardan %30'u her yeni iphone'u alacak olsa: 240.000 iphone eder. türkiye'ye ilk stok için kaç tane iphone geliyor? muhtemel sayı 250 bin olduğu yönünde.

ekleme: %1'li diye yaptığım analiz saçma sapan ve hiçbir anlamı olmayan bir veri. gelir adaletsizliğini ti'ye alıyorum. iphone olması gerektiği şekilde yönetilen ülkelerde zenginlerin ulaşabildiği bir teknoloji değil, herkesin rahatça ulaşabildiği bir araç. ama senin ülkende 4 asgari ücretlinin yemeden içmeden alabileceği bir aygıtken bu kadar çok satıyorsa sorun daha çok genel algıdır. yüksek teknolojilere yatırım yapılması, tasarruf kültürünün oluşması ve kayıt dışı ekonominin kontrol altına alınması da gereklidir. yoksa her 20 yılda bir dolar 10 katına çıkmaya devam eder.

Farklı bir yorumla bitirelim

artık anlayın şunu: bu millet tüketim bağımlısı. yönetenler de yönetilenler de büyük bir israf makinesi ve ayağı yere sağlam basıp itibardan tasarruf olur deyip 30k gelirle 60k'lık telefon peşinde koşmayan kesim yüzde 5 falandır.

görgüsüz, hava atmaya bayılan, etikete göre insan yargılayan üçüncü dünya ülkesi işte burası. bu ülke insanına daha kriz mriz vurmadı, bu kadar basit işte.

6 senedir taşrada yaşıyorum, totalde de görev icabı tonla anadolu şehri ve kazası gördüm. kriz size vurdu, ayda 15k'ya barınma hakkı elde edersen senin içinden geçer kriz. karaman'da yaşayan adamın tenceresine giren gıda emin ol seninkinden iyi ve organik :) herkesi kendileri gibi şişli'de -2 kota 20k kira veriyor sanıyor. bunlara kalsak kk yüzde 60'la seçiliyordu. bostanlı ve çankaya konumundan kafanı kaldırmazsan gayet olağan bu analizler.