Efsane Tablo Kaplumbağa Terbiyecisi'nin Anlamı Ne?
bir insan neden kaplumbağa terbiye eder? terbiyecinin elindeki şey ne? boynundan da bir şey sarkıyor gibi... orası bir caminin içi gibi görünüyor. caminin içinde kim kaplumbağa besler ki? kim bu adam? bir derviş falan mı?
bildiğiniz gibi tablo kamplumbağa terbiyecisi. ressamı osman hamdi bey. tablodaki kişi ise osman hamdi bey'in ta kendisi. belirli açılardan fotoğraflar çektirmiş ve daha sonra bu referansları figürü resmetmek için kullanmış.
tablodaki yer bursa'daki yeşil caminin üst katı. odanın duvarlarındaki sıvalar ve çiniler yer yer dökülmüş.
başının üzerindeki yazıda " şifa'al-kulûp mahbub" yani kalplerin şifası sevgiliye kavuşmaktır yazılı.
terbiyecinin elindeki enstrüman ney. sırtında kaplumbağaları eğitmek için kullandığı düşünülen bir nakkare var. nakkare yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan vurmalı bir çalgı. boynundan sarkan şey de nakkarenin tokmağı.
terbiyecinin başlığı osman hamdi bey ve marie de launay'in birlikte yazdığı ve 1873 yılında türkiye'de halk giysilerini göstermek amaçlı viyana uluslar arası fuarı için kurulan osmanlı imparatorluğu komisyonu'nun yardımlarıyla yayımlanan elbise-i osmaniyye'de tanımlandığı haliyle yemeniler dolanmış keçe kalpak.
ressam osman hamdi bey babasına yazdığı bir mektupta tour du monde dergisinin bir sayısını zevkle okuduğunu belirterek teşekkür eder.
işte asıl olay bu dergideki bir makalede başlıyor...
dergide yer alan isviçreli diplomat aime humbert'in japonya'da koreli kamplumbağa terbiyecilerini anlattığı makale ve gravürün osman hamdi bey'in eseri için ilk ilham kaynağı olabileceği düşünülüyor.
işte o resim:
osman hamdi bey döneminin en büyük aydınlarından birisiydi. ilk türk arkeolog, müzeci, ressam, kadıköy'ün ilk belediye başkanı, ülkenin ilk müzesi olarak bilinen istanbul arkeoloji müzesinin ikinci müdürü ve aynı zamanda müzedeki eserleri arkeolojik olarak sınıflandıran ilk kişi.
1887 yılında başlattığı kazılarda dünyaca ünlü iskender lahdini bulan kişi.
yani sıradan bir aydın değil. türk tarihinde birçok ilki gerçekleştiren birisi.
tabloya geri dönersek, geri kalmış bir toplumu çağdaşlaştırmaya çalışan bir aydının yorgun halini anlattığı şekilde yorumlanıyor.
osmanlının çöküşte, halkının eğitimsiz olduğu bir dönemde birçok kurumu kurmak ve yönetmek gibi sorumlulukları üstlenen osman hamdi bey'in tabloda kendini terbiyeci, kendi iş yapış biçimine uyum gösteremeyen astlarını ise yemeğe ulaşmaya çalışan kaplumbağalar olarak göstererek onları hicvetmektedir.