Eczanelerde Kafa Karışıklığı Yaratan Muadil İlaç Konusunda Bilinmesi Gerekenler
çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanıyım
muadil ilaç olayı eczacı ve hastanın takdirine kalmış. ancak bazı konularda ekşi sözlük'e bir katkım olsun istiyorum. ilacı yazarken dikkat ettiğim bazı şeyler var. sıklıkla şurup yazıyorum.
1. tadı: etken maddeler aynı olsa da tatlar farklı oluyor. bir çocuğa tadı kötü bir ilacı içirmeye çalışmak çok zor. çocuk tadını sevmeli. mesela çok iyi bir ilaç olsada küçük bir çocuğa çok zorda kalmadıkça sefuroksim aksetil yazmam. içemiyorlar.
2. kıvamı: çok önemli bir sorun. klaritromisin çok sevilen bir ilaçtır. çocuklar genelde çok fayda görürler ama aynı etken maddede acayip kıvam farkı var. biri çok pütürlü ve çocuk içemiyor. elimden geldiğince dikkat ediyorum.
3. şişenin kapağı: kesinlikle bas-çevir kapak olmalı. çocuk şişeyi alıp açamamalı. sonra bir gün çocuk eve gelmiş kimse yok oluyorlar. sonra biz midesini yıkıyoruz falan, çok sıkıntı.
4. şişe rengi: bazı ilaçlar koyu renkli çünkü ilacın maddesi ışıktan etkileniyor. ilacın rengi ve kıvamı bozuluyor. ışık ilacın stabilizasyonunu etkiliyor. ilaç isimi yazmayacağım merak edenler araştırabilir.
5. ölçek ve boyutlar: örnek: amoksisilin klavulanik asit ın bazı markalarda es 600 formu mevcut. klavunat oranı amoksisiline göre az. 400 mg'lık ta 57 mg klavunat var 1,5 ölçek alınca hop klavulanik asit oranı da artıyor. sonra antibiyotik ishali falan, uğraş dur. ya da aynı ilaçta 140 ml 100 ml ve 70 ml form var. ben hastam 10 gün ilacını kesmesin istiyorum. 70'lik kullanınca erken bitiyor. tedavi yarım kalıyor.
6.kaşık/ölçek: bazı ilaçlarda kilogram bazlı ölçek pipet var. aileler için kulanımı çok daha kolay olabilir. ayrıca 2,5 ml (kaşıklarda sıklıkla 1/2 ye denk gelir) çok göz kararı. enjektör yine daha kullanışlı.
muadile karşı değilim. eczacı arkadaşlar ve hasta yakınları (benimkiler küçük boy oldukları için ilaçlarını kendileri seçemiyor) sadece etken madde olarak bakmasınlar olaya. bazı muadiller bence orijinal molekülden daha başarılı.
ilaç ruhsatlandırma çalışmış biriyim, sizi biraz aydınlatayım
yeni çıkan muadilinin yüzde 80'i, onun çıkanın yüzde 80'i diye bir ibare kullanıyorsa bunu söyleyen ağır cahildir. augmentin grubunda 25 tane muadil var, yüzde 80 mantığıyla gidersen en son çıkan ürün parol olur?
ilaç ruhsatlandırmada orijinal ve jenerik kavramı vardır. orijinal ilaç demek, ilk çıkan ve diğer tüm jeneriklerce referans olan ilaç demek. ondan sonra üretilen diğer bütün ilaçlar jenerik ilaçlardır. örnek verirsek, augmentin tablet orijinal müstahzardır ve ondan sonra çıkan bütün hepsi onun eşdeğeridir. ruhsatlandırma alırken orijinal ilaca göre %80-125 yararlanım gösterirse ruhsat alır. yani aldığınız muadil ilaç orijinalinden daha iyi de gelebilir size. içindeki etken madde falan, hepsi birebir aynı tabii ki.
eczanelerde 10 bin kalem ilaç var. eğer her ilacın her muadilini ellerinde tutsalar on bin, olur size 40 bin. o yüzden orijinal ilaç ve en çok giden veya en kârlı olarak aldığı jenerikleri elinde tutması gerekiyor. bu gözler saçma sapan jeneriklere orijinal ilaç verip hastalarla kavga eden eczacılar gördü. bazı paramedikal dr.'lar adı sanı duyulmamış, saçma sapan jenerik ilaçlar yazıyor. bunlar eczanenin elinde olmuyor ve eczacı bir daha böyle bir ilaç gelmeyeceğini varsayarak, sipariş vermekle uğraşmadan elindeki orijinali veriyor. sonra "vay efendim muadil verdin de şunu yaptın da bunu yaptın da..."
bunun yanında çok iyi mf veriyor diye özkardeşler ilaç sanayinin ürettiği saçma sapan eşdeğerlerini veren eczaneler de var tabii ki. türk eczacılar birliği senelerdir muadil ilaç olayından sıkıldığı için reçeteye etken madde yazılmasını ya da sgk'nın belirlediği ilaçları vermek istiyor. ama ilaç firmaları olay çıkarıyor. sadece orijinal ilaçları ödese sgk, eczanelerin kârı biraz düşer ama stok maliyetleri yarıya düşer ve kafaları inanılmaz rahat olur.
bu arada ilacım orijinal mi muadil mi diye merak ediyorsanız ilaçrehberi.com'da ilacın genel bilgilerine bakarak öğrenebilirsiniz. bu siteyi kullandığınızda çoğu kullandığınız ilacın aslında jenerik olduğunu göreceksiniz ve içinizde olan eczacı nefreti biraz olsun hafifleyecektir diye umuyorum.
birinize majezik yerine ansaid versek ortalığı yıkarsınız... halbuki orijinal olan pfizer'ın ansaid'idir. diğerleri sonradan çıkma muadildir. hemen lansor ile dolorex'e bakmayı da unutmayın...
ekleme: ayrıyeten muadil (jenerik) ruhsatı alan bir ürün orijinalle tamamen benzer yararlanımı olmasa bunun avukatlığını etik doktorlarımız değil koskoca milyar dolarlık bütçeleri olan ve orijinal ilaç üreten firmalar (bayer, pfizer, roche vs) yapar.
sen yıllarca ar-ge yap, milyon dolarlar harca, molekülü bul, sonra aradan 20 sene geçsin ve patent boşa çıksın, bir firma aynısını üretsin.
sevgili doktorlar ve hastalar jenerik ilacın orijinalle aynı etkisi olmadığını düşünüyorlarsa titck'ye şikayette bulunabilir ve ispatında ise alacağı tazminatla da yedi sülalesini yaşatabilir...
Aşağıdaki gibi durumlara da dikkat etmekte fayda var
muadil ilaç, kullanılan ilacın birebir aynısı değildir!
etken maddenin aynı olması diğer bileşenlerinin de aynı olduğu anlamına gelmez! etken madde aynı olsa bile bazı ilaçlar laktozsuzken; muadilinde laktoz bulunabiliyor! özellikle laktoz alerjisi olan kişilerde muadil ilaç ölüm riski yaratabiliyor. örneğin:
annem hipertansiyon hastası ve valsartan etken maddeli “co-diovan” kullanılıyor. aynı zamanda laktoz alerjisi var ve laktoz içeren tüm ilaçlar anafilaktik şoka girmesine sebep oluyor; nefes borusu kapanıyor. bu durumu belirtmesine rağmen “co-diovan” yerine muadili denilip valsartan etken maddeli farklı bir ilacın verilmesi (ki bunun içeriğinde laktoz var) nedeniyle annem hastanelik oldu. ve bu durum sadece tansiyon ilacı ile kısıtlı değil; defalarca farklı ilaçta yaşadık. artık eczacı ne derse desin; bileşimini okumadan ilaç kullanmıyoruz.
doktor veya eczacı değilim. ama hastanın durumunu bilmeden muadil ilaç önceki ilacın aynısıdır, önemli olan etken maddesidir diyerek insanların hayatıyla oynamayın.
not: sözüm, hastasının durumunu yakından takip eden ve muadilin aynı ilaç olmadığının farkında olan doktor/eczacıları kapsamamaktadır.