Düşününce Garip Gelen Bir Gerçek: Picasso'nun Rönesans'ta Değil, 20. Yüzyıl'da Yaşaması
picasso'nun 1500'lü yıllarda yaşamamış olması... bana oldukça tuhaf gelen bir durum ve umarım bir tek bana tuhaf gelmiyordur bu. zira düşünüyorum taşınıyorum, wikipedia'yı açıp bakıyorum adam 1973 yılında ölmüş, üç beş sene önce yani, bakın aramızda 1973 doğumlu yüzlerce insan vardır yani o kadar kısa bir zaman dilimi, halbuki picasso denilince benim zihnimde oluşan şey direkt 1500'lü yıllarda yaşamış bir sanatçı. 1500 bir örnek tabi; 1400 de olabilir 1600 de, ama mesela bir 1300'lü yıllar olamaz ya da 1700'lü yıllar. böyle tam 1400'lü 1500'lü yıllarda yaşamış bir sanatçı gibi kendisi, 1600 bile fazla hatta tam bir 1500'lü gibi. şimdi biri çıkıp 1500'lü yıllarda yaşamış sanatçıları sayarken leonardo da vinci, michelangelo, picasso falan dese ben zerre şaşırmam, adamın öyle bir havası var çünkü, delirmemek elde değil.
ama adam 1973 yılına kadar yaşamış, çok enteresan bir durum bu. misal aynı şey salvador dalí için de geçerli ama picasso gibi değil tabi. picasso'da tam bir 1500'lü yıllarda yaşamış sanatçı tipi var, salvador dalí biraz daha van gogh dönemine ait, 1700'lü 1800'lü yılların sanatçısı gibi ama ona bakıyorum o da 1989 yılında ölmüş, daha dün gibi. inanılır gibi değil, biraz daha dişini sıksa doksanlı yılları bile görecekmiş. hayır bilmesem ve bana kim milyoner olmak ister'de ölüm tarihini sorsalar ve şıklar arasında da 1738 olsa 1738'e basar geçerim hiç düşünmeden. ama ölüm tarihi 1989, bu nasıl olabilir anlamıyorum ben. yani picasso'nun ve salvador dali'nin 1970 yılında yaşamış olmalarını benim aklım almıyor, adamların birlikte bira içip beyaz leblebi yiyerek real madrid-barcelona maçı izleme ihtimalleri var, böyle bir şeyin mümkün olmaması gerekir ama olmuş. çok tuhaf. evet.
Sanatsal açıdan bir açıklama getirelim
modern sanat akımları olarak nitelendirebileceğimiz akımların neredeyse hepsi 20. yüzyıl'da ortaya çıktı. devrimsel nitelikte akımlar oluşturuldu. çağına göre bakılması lazım, bu akımların çıkmasının en büyük nedeni son yüzyılda belirginleşen özgünlük ve özgürlük anlayışıdır. picasso da michelangelo da büyük sanatçılardır, ama 1500'lerde picasso doğsa picasso olamayacağı aşikardır. dönemin yapısına ve insanına en çok ulaşabilen sanatçı gerçek sanatçıdır. daha o zamanlarda insanın kendisini ifade edebileceği eserler bile neredeyse yalnızca otoportrelerdi, ki iç dünya yansımasından bahsedemeyiz. aynı şekilde şu anki günümüze michelangelo gelse o da hak ettiği yere ulaşamayacaktı. picasso'nun o dönemde yaşaması gerektiğini düşündürecek tek bir düşünce bulamamaktayım. hazır konusu açılmışken değinmek istediğim bir nokta iste şu an ben sanatçıyım diye dolaşanların bir kısmının picassovari tablolar yaparak kendilerini picasso zannetmesinden kaynaklanmakta. o dönemde ilk siz yapsanız evet sanatçıydınız ama şu an sadede kolaya kaçan taklitçilersiniz. sanat insanlarla beraber ilerlemek zorunda olan bir süreçtir. mağara çizimlerini sanat olarak nitelendiriyorsak - ki tartışmaya açık bir konu- şu an duvarına ceylan avlayan insan çizsen ona da sanat deme durumunda kalman lazım. sezar'ın hakkı sezar'a....
Biraz da somut açıdan yaklaşalım
bu düşünce, bellek ve şablonlarla ilgili bir süreç olduğunu düşündürüyor. hakkında detaylı bilgiye sahip olmadığımız konularda bellek boşlukları dolduruyor; ama elbette genel kanılarla ve yüzeysel bilgilerle dolduruyor. mesela ressamların o tarihlerde yaşamış olduğu fikri bütün ressamlara yapıştırılmış gibi; mevcut şablona, mevcut şemaya uydurulmuş gibi.
oysa ki picasso fotoğraf çekinmeyi çok seven, hatta her anını kaydetmeye çalışan, çılgın pozlar veren biri. eldeki veriler başlık sahibinin söylediği gibi değil; picasso o tarihlerde yaşamış bir ressam görüntüsünde değil kesinlikle. çünkü birçok fotoğrafı var :)
ama bellek yamulmuş ve eksik bilgiyi şablonlarla tamamlayarak hata veriyor. gerçek bilgiyle karşılaştığında kafa kaşındırıyor.