HAYVANLAR 26 Nisan 2023
17,3b OKUNMA     291 PAYLAŞIM

Dört Cinsiyetli Gibi Davranan Ak Boğazlı Serçelerin İlginç Cinsel Yaşamları

İnsanların flört havuzunda gezinmenin zor olduğunu düşünüyorsanız, ak boğazlı serçelerin (Zonotrichia albicollis) cinsel yaşamlarına aşina olmanın zamanı gelmiş demektir.

bu kuşlarda, türün yalnızca dörtte biriyle çiftleşebilir. neden mi? çünkü sahip oldukları iki cinsiyetin üzerine fazladan iki cinsiyet daha evrimleştirmeye karar vermişler.

bu genetik tuhaflık, beyaz gerdanlı serçenin anavatanı kanada'daki biyologlar elaina tuttle ve rusty gonser tarafından ortaya çıkarıldı. kuşun kromozomunun büyük bir bölümünü çevirmesine neden olan ve yalnızca diğer belirli genotiplerle başarılı bir şekilde üreyebilen dört genotiple sonuçlanan bir genetik mutasyonu olduğunu buldular.

nature; kuzey karolina, greenville'deki east carolina üniversitesi evrimsel biyoloğu christopher balakrishnan'ın belirttiğine göre, “bu kuş dört cinsiyeti varmış gibi davranıyor. bir birey, popülasyonun ancak dörtte biri ile çiftleşebilir. ikiden fazla cinsiyeti olan çok az cinsel sistem biliyoruz.”


türleri, yaşayabilir yavrular oluşturmak için başarılı bir şekilde üreyebilen hayvanlar olarak tanımlarız, yani yavruları büyüyerek yavru sahibi olabilir. garip bir şekilde, ak boğazlı serçe bunu kendisi için biraz daha zorlaştıracak şekilde evrimleşmiştir çünkü türün iki kromozomu, hangi kuşların kiminle başarılı bir şekilde çiftleşebileceğini belirleyen farklı alt tiplere dönüşmüş.

ak boğazlı serçeler kuzey amerika'da oldukça yaygındır, ancak iki biçime sahiptir: başlarında beyaz çizgili kuşlar ve ten rengi çizgili olanlar. beyaz şeritli olanlar iyi bir "şarkı söyleme" yeteneğine sahiptir, ancak agresiftirler ve çok fazla ebeveynlik davranışı sergilemezler. ten rengi şeritli olanlar ise tek eşli ve iyi ebeveynlerdir, ancak kötü "şarkıcılardır."

farklılıklarına rağmen, beyaz şeritliler yalnızca ten rengi şeritlerle (ve ten rengi olanlar beyaz şeritlilerle) çiftleşir. -zıt kutupların birbirini çekmesi durumu-


tekil türler içindeki garip bölünme, ten rengi şeritlilerin bir kromozomun iki özdeş kopyasına sahip olması gerçeğiyle açıklanabilir, ancak beyaz şeritlilerde, genom bölümlerinin etkili bir şekilde kırpıldığı ve tersine çevrildiği birkaç ters çevirme vardır.

tuttle ve gonser, bu tersine çevirmeleri daha fazla incelediler ve iki biçim oluşturmak için genleri etkili bir şekilde karıştırdıklarını keşfettiler. terse çevrilmeler ak boğazlı serçelere özgü değil ve aslında memelilerde memeli cinsiyetini belirleyen xx ve xy kromozomlarına yol açtıkları kabul edilir. ancak ak boğazlı serçenin durumunda olduğu gibi, kendisine dört cinsiyet vermek için fazladan iki kromozom oluşturduğu durumlar nadirdir.

"kim bilir," diyor gonser, "belki de tuhaf cinsiyet kromozomlarına sahip olan ve bizim bakma zahmetine katlanmadığımız daha pek çok tür vardır."

kaynak