istiridyeler, kıyıların böbrekleridir.

avustralya'nın adelaide üniversitesi'nden prof. sean connel ve ekibi, geçtiğimiz mayıs ayında journal of applied ecology'de yayımladıkları bir araştırmada, istiridye larvalarının karideslerin çıkardığı seslere doğru yüzdüklerini tespit etti. alpheidae ailesinden karideslerin kıskaçlarından biri çok büyük ve özel yapılı. avlarına yaklaşırken büyük olan kıskaçlarını o kadar süratli kapatıyorlar ki, aradan hızı saatte yaklaşık 90 km olan bir su jeti fışkırıyor. su jetinin arkasında oluşan kabarcığın şiddetle patlaması süpersonik şok dalgası meydana getiriyor ve avlarını sersemletiyor. kabarcığın patlama sesi o kadar fazla ki, karidesler bir araya geldiklerinde denizaltıların sonar kullanımını bile etkiliyorlar. connell ve ekibi, karideslerin sağlıklı resiflerde toplandığını ve bu patlama seslerinin istiridye gibi deniz canlıları için bol miktarda yiyecek ve yaşamak için sağlıklı bir yer anlamına geldiğini belirtiyor.

larva halindeyken yüzebilen istiridyelerin sert yüzeylere ve birbirlerinin üstüne yerleşerek oluşturdukları resifler, mercan resifleri gibi çok çeşitli canlıya yaşam alanı sağlıyor. suyu süzerek plankton ve organik maddelerle beslenen bu hayvanlar, su kalitesini ve berraklığını arttırıyor.

adelaide üniversitesinden dr. dominic mcafee ve meslektaşlarının the conversation'da yayımlanan makalelerine göre, tek istiridye günde 100 litreye kadar su filtreleyen bir havuz pompası gibi. resifteki milyonlarca istiridyenin tıpkı bir böbrek işlevi görerek kısa sürede haliçleri temizleyebileceğini ifade eden mcafee ve meslektaşları: "daha berrak sular daha fazla güneş ışığı geçirir. istiridye dışkısının birikmesi de besin açısından zengin bir deniz tabanı oluşturur. bu kombinasyon, deniz çayırlarının büyüyüp serpilmesini sağlar; dolayısıyla kuma gömülen deniz tarakları, solucanlar ve yengeç gibi türleri ve nihayetinde tüm kıyı besin ağını destekler."

istiridyelerin suyu süzerek beslenmeleri o kadar verimli ki, isveçli araştırmacılar atık su arıtma tesislerine düşük maliyetli alternatif olarak değerlendiriyor. kuzey amerika'nın doğu kıyısındaki en büyük haliç olan chesapeake körfezi'ndeki istiridye resiflerinin kaybolmasıyla ekosistemin bol balıklı berrak sulardan; bulanık, yosunlarla dolu bir karmaşaya dönüştüğünü de belirtiyor aynı isveçli bilim insanları. dr. mcafee ve prof. connell'ın 2017'de the conversation'da yayımlanan makalelerine göre, 25 santimetrekarelik bir istiridye resifi parçası binden fazla omurgasıza ev sahipliği yapıyor.

Midye Yerken Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler