Deneylerde Neden Genellikle Fare Kullanılır?
fareler (mus musculus) ve sıçanlar (rattus norvegicus) küçük ve dayanıklı hayvanlardır. dolayısıyla, çok sayıda hayvana uygun bakım ve beslenme koşulları daha kolay ve daha düşük maliyetle sağlanabilir. yaklaşık 2 ayda cinsel olgunlaşma gerçekleşir. gebelik 21 gündür. bir batında 12-14 yavru doğururlar.
çok sayıda hayvan kullanılması gereken çalışmalarda hem en pratik hem de en ekonomik seçeneklerdir. 20 tane denekle çalışmak istendiğinde fare ya da sıçan mı tercih edilir yoksa fil mi? ki deney hayvanının seçilmesi deneyin amacına bağlı olarak da değişir.
deney hayvanı olarak sıklıkla kullanılan bazı diğer hayvanlar:
kobay - cavia porcellus
tavşan - oryctolagus cuniculus
şempanze - pan troglodytes
meyve sineği - drosophila melanogaster
ayrıca farelerin birçok moleküler mekanizması insanla oldukça benzerdir ve hatta büyük bir kısmı aynıdır. gen ve protein düzeyinde bulunan ortak noktalar farelerin ve sıçanların model organizma olarak seçilme nedenlerinden biridir. yapacağınız deneye göre kullanacağınız organizmayı seçer ve deney tasarımınızı yaparsınız. tabii ki bu hadi bunu deneyelim üretim 100 fare şeklinde olmamaktadır. orada aldığınız canı veya canlıya verdiğiniz hasarı keyfi bir şekilde esnetme şansınız yoktur. bu deneyler için ciddi bir etik kurul aşamasından geçmelisiniz. bu konuyu daha iyi anlamak için bilmeniz gerekenler:
(bkz: model organizma)
(bkz: bilim etiği)
deneye genelde fare ile başlanır. ürün belli bir gelişme kaydedene dek böyle devam edilir. fareyi üretmek beslemek ve deney bittiğinde çöpe atmak çok daha ucuzdur. ilaç bayağı iyi sonuçlar verdiğinde geldiğinde sıra maymunlara gelir. ilaç zaten iyi durumda olduğu için çok daha az maymunun telef olacağı düşünülerek konu böyle çözülür.
gelecekte bilinçsiz insan bedenleri laboratuvarda üretilip kullanılacağı için hayvanlara çektirdiğimiz çile de önemli ölçüde azalacak. o günleri bekliyoruz.