Çığır Açacak Gelişme Olarak Duyurulan Nükleer Füzyon Keşfi Ne Anlama Geliyor?
Olay nedir?
abd enerji bakanlığı, ilk kez bir füzyon reaktöründe, kullanılandan daha fazla enerji üretilmesinin başarıldığını açıkladı.
böylelikle, sınırsız temiz enerji üretimi, başka gezegenlerde koloniler kurma, fosil yakıtlardan tam bağımsızlık gibi bugün için hayal gibi görünen şeyler önümüzdeki 20-30 yılda yeni normal haline gelebilecek.
Bu keşif nasıl gerçekleşti?
karabiber tanesi büyüklüğünde, silindir şeklinde bir kapsülün içine elmas kaplı, donmuş hidrojen konmuş ve 192 ışınlı çok güçlü bir lazerle ısıtılıp kapsül patlatılmış. 100 milyon celcius sıcaklığa ve dünya atmosferinin 100 milyar katından fazla basınca ulaşılıp, füzyon reaksiyonu gerçekleşmiş.
bu reaksiyon ile birkaç kettle'ı çalıştıracak kadar enerji üretilmiş. tarihte ilk defa, harcanandan fazla üretilen enerji kırılımı böylece gerçekleşmiş.
abd'nin 17 adet ulusal laboratuvarından biri olan ve kaliforniya'da bulunan lawrence livermore ulusal laboratuvarı bünyesinde gerçekleşen bu deney, laboratuvarın 1997'de kurulmaya başlanan ve 12 yıllık kurulum sürecinden sonra 2009'da operasyonlara başlayan national ignition facility birimi tarafından gerçekleşti ve program 3.5 milyar dolara mal oldu.
ağustos deneyinde, harcanan lazer ışığı enerjisinin %70'i kadar enerji üretilmiş. 5 aralık deneyinde ise harcanan enerji kritik eşiğini aşmayı başardılar.
kaynak: nytimes.com
Füzyon enerjisi neden önemli?
füzyona güvenli nükleer reaksiyon denmesinin sebebi, tepkimenin sürmesi için yakıt ilave edilmesi gerekliliğidir. yakıtı kestiğinizde tepkime biter. ateş yakmak gibi; odun atmazsanız ateş söner. yani füzyon, atom ekledikçe onları birleştirir ve atomların birleşiminden açığa büyük miktarda enerji çıkar. güneş'te olan budur.
füzyon reaktörleri gerçekten de insanlığı bir adım ileriye taşır. o meşhur kardashev ölçeği'ne göre biz daha tip 1 medeniyeti bile değiliz. (yanlış hatırlamıyorsam 0.7 gibi bir rakam tespit etmişler insanlık için.) işte bu enerji çözümü ile tip 1 medeniyetine oldukça yaklaşmış oluruz.
yalnız, bir yıl kadar önce çin, bu füzyon konusunda bir yerlere vardığını açıklamıştı. yani sadece abd değil bu konuda çalışmalar yapıp ilerleyen. umarım türkiye de bu yarışa bir yerinden katılır.
Son söz
bu keşif, deneysellik açısından önemlidir ve daha çok yatırımcının, daha çok insanın, daha çok politikacının nükleer enerjiye dair yapılacak yatırımlar açısından ilgi çekmesine sebep olmuştur.
fakat en nihayetinde, halen ticari olacak bir verimlilik söz konusu olmadığı için, teknik olarak daha verimli ve kolay hale getirilmesi için çalışma, yatırım ve zaman gerekecektir. yani bu olup bitenler heyecan verici olsa bile, temiz ve şimdiye kıyasla çok çok ucuz nükleer enerji hala ticari kullanım pratiği için çok çok uzak.