mustafa kemal ömrünün en kritik anlarindan birini yasadigini simsek gibi kavramisti.

alayi on dakika mola icin geride birakmisti. simdi düsman ona kendi askerlerinden daha yakindi. isin daha kötüsü suydu ki eger düsman mustafa kemal'in simdi bulundugu yere gelseydi dinlenmekte olan alay, bütünüyle panige ugrayabilirdi. mustafa kemal'in sikisan dehasi bir anda en güzel kurtulus caresini buldu.

kacan eratin önüne dikilerek:

- düsmandan kacilmaz! diye haykirdi.
askerler:
- cephanemiz kalmadi, diye söylendiler.
- cephaneniz yoksa süngünüz var!

bunu söyleyen mustafa kemal, hemen askere:

- süngü taaak! kumandasini verdi ve arkasindan da:
- yere yat! emrini vererek onlari yere yatirdi. türk askeri süngü takip yere yatinca düsman da yere yatti.

mustafa kemal, bundan sonra, alaydan ilk yetisenlerin hemen "mars mars"la bulundugu yere gelmesi icin emir subayini geriye kosturdu. iste onun kazandigi bu an, canakkale'de conkbayiri zaferinin altin kalemle tarihe yazilmasina sebep olmustu.

"bir koca muharebenin ufacik bir lahzaya bagli oldugunu, hatta bir memleket hayatinin fena kullanilmis bir an yüzünden tehlikeye düsebilecegini, burada oldugu gibi iyi kullanilmis bir anin ise bir muharebenin ve bir vatanin mukadderatini iyilestirecegini o dakikayi görür gibi canlanmis bir ifade ile duymak insanin tüylerini ürpretiyordu."

kutsal isyan, cilt 1, sayfa 499

”… belki de en dikkat çekici olan husus, anzaklarla türkler arasında doğmuş olan sempati ve arkadaşlık duygusu idi. artık karşılarındaki türk askerlerini kendi deneyleri ile tanımış olan anzaklar o güne kadar propagandalarla kendilerine anlatıldığının aksine onların fanatik ve zalim değil, mert ve cesur insanlar olduklarını anlamış bulunmaktaydılar…. nitekim, avustralya ve yeni zelanda kıtaları kendilerine dağıtılmak istenen gaz maskelerini almayı reddetmişler ve nedeni sorulduğunda ise, türkler dürüst savaşçılardır, onlar gaz kullanmazlar diye cevap vermişlerdir."

- alan moorehead, çanakkale geçilmez “gallipoli”

"limmi adası’nda kaldığımız süre içinde defalarca çıkarma tatbikatları yapmıştık. böyle bir görev için hazırlandığımızı biliyorduk, fakat ne zaman ve nereye çıkarılacağımız hakkında kesin bir bilgimiz yoktu. o sırada bize verilen bilgiler, türk askerlerinin barbar oldukları, esirlere çok fena muamele ettikleri yolunda idi. gelibolu’ya çıkıp savaşa girdikten sonra, tanığı olduğumuz gerçeklerle bütün bunların ne kadar yalan olduğunu anlamakta gecikmeyecektik."

- allan jack