Büyükada'daki Atların İtlaf Edilmesine Neden Olan Ruam Hastalığı Nedir?
ruam; atlarda kronik, katır ve eşekte ise akut seyreden bir hastalıktır. zoonozdur yani hayvanlardan insana bulaşan, her iki grubun bireylerinde ortak şekillenen bir hastalıktır. solunum sistemi, iç organlar ve deride irinli nodül, ülser ve tek taraflı burun akıntısına sebep olur. irinli nodüller deride oluşur ve akıntı yaparlar. irinli nodül oluşumu ilerledikçe ülser meydana gelir.
akut formun inkubasyon (kuluçka) süresi yaklaşık 1 haftadır. kronik formun inkubasyon süresi ise çok daha uzundur.
etkeni burkholderia mallei'dir. gram (-), aerobik, sarı renkte s tipi koloni oluşturan bir bakteridir. bu bakteri soğuk, nemli, karanlık ortamlarda birkaç ay canlı kalır.
ahır dışında yaşayan at, stres altında ve vücut direnci düşük olduğu için çok rahat hastalanır. yağışlı dönemlerde etkenin dayanıklılık özelliği arttığı için hastalık yine ortaya çıkar.
infeksiyon kaynağı infekte atta oluşan deri ve burun akıntısıdır. bu akıntılar sulara, yemlere, meraya, tımar malzemelerine bulaşır.
insana deri ve solunum; etçil hayvanlara sindirim; atlara ve eşeklere solunum, sindirim ve deri yoluyla bulaşır. solunum yoluyla bulaşma, ahırda yaşayan hayvanlarda damlacık yoluyla öksürük sırasında bulaşır. deri yoluyla bulaşması için deride zedelenme olmalıdır. tımarda kullanılan alet derideki nodüllerden dolayı kontamine olmuşsa (bulaşmışsa) ve derisi tahribata uğramış hayvanda kullanılırsa bulaşma olur. insanda solunum yoluyla bulaşma hayvanlarla iç içe yaşamakla olur. etçil hayvanlarda sindirim yoluyla bulaşma ise arazide hasta bir hayvanın yenmiş olması veya kaçak kesilen etler bu etkene sahipse ve yenirse olur.
burun ruamı: burun akıntısı, öksürük ve çene altı lenf yumrularında şişme ile dikkat çeker.
akciğer ruamı: öksürük en önemli belirti. burun kanaması, kanlı burun akıntısı ve solunum güçlüğü görülür.
deri ruamı: deride apseler ve nodüller görülür.
ruam hastalığında laboratuvar tanı önemlidir. hayvan deneyi, serolojik tanı ve allerjik tanı yapılır.
hayvan deneyi: erkek kobaylara periton içi inokulasyon uygulanır. 2 hafta içinde orşit görülmesi beklenir. buna strauss reaksiyonu denir.
serolojik tanı: komplement fiksasyon ve aglutinasyon testi yapılır. sonuç 1/500 - 1/1000 arası çıkarsa şüphelidir. >1/1000 ise pozitiftir.
allerjik tanı: mallein testi yapılır. deri içine 0,2 ml mallein uygulanır. hassasiyet, kızarıklık, ödem ve deride kalınlaşma görülür. kalınlaşma en önemli belirtidir. derideki kalınlaşma 0-3 mm arasında ise negatif, 3-5 mm arasında ise şüpheli, 5 mm'den büyükse pozitiftir.
ruam savaş yönetmeliğine göre ruam'ın sağaltımı yasaktır. bildirimi zorunlu ve tazminatlı bir hastalıktır. tazminat şöyle verilir: açık belirtilerde hayvanın o anki değerinin 2/4'ü oranında, mallein testi pozitif çıkmışsa hayvanın o anki değerinin 3/4'ü oranında tazminat verilir.