Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın Oluşturduğu Topluluk: Brics
Brics nedir?
brezilya (brasil), rusya federasdyonu (russia), hindistan (india) ve çin (china) gibi son yıllarda ekonomileri hızla büyüyen ülkelerin baş harflerinden oluşan ve literatüre goldman sachs'ın baş ekonomisti jim o'neil tarafından 2001 yılında 'building better global economic brics' başlığıyla kaleme aldığı çalışmayla giren ekonomi terimidir.
temel kriterler: çok geniş coğrafyaya hükmeden, büyük nüfusa sahip ve çok zengin yeraltı kaynakları olan ülkelerin dünya ekonomisinde büyük pay sahibi olacağı hatta günümüzdeki büyüme hızını koruyabilirlerse 2050 yılında dünyanın en büyük ekonomileri olacağını öngördüğü ülkelerin durumu.
Asıl amaçları ne ola ki?
brics... ukrayna rusya savaşı sonucu rusya'nın batı para birimi cinsi varlıklarının dondurulması (ve muhtemelen de el konulması) ve swift sisteminden çıkarılması sonucu korkan devletlerin akın ettiği örgüt.
bunlara ek olarak özellikle suudi arabistan'ı brics'e iten şey rus petrolüne tavan fiyatı uygulaması. suudiler bu tarz yaptırımların kendilerine de uygulanabileceğinden ölesiye korkuyorlar.
avrupa birliği ile kıyaslanmaması gerekir. avrupa birliği nispeten ortak bir kültürden gelen devletlerin çok geniş alanlarda ortak hareket ettiği ya da ortak hareket etmeye zorlandığı (polonya, macaristan) bir oluşum. brics ise üyelerinin sadece belirli temel konularda anlaştığı bir örgüt. zaten geniş tabanlı bir anlaşma da bu kadar kültürel farkın olduğu bir ortamda mümkün olmaz.
anladığım kadarıyla da en temel amaçları kendi aralarında dolar kullanmadan ticaret yapabilmek. bu sayede bu devletler daha az usd, eur ve gbp rezervi tutacaklar ve bir gün batı devletleri bu devletlerden birisinin varlıklarını dondurma kararı alacak olursa batı para birimi cinsi varlıkları az olduğu için de etkilenmeyecekler.
brics para birimi diye konuşulan şeyse yuan'ın domine edeceği ve iddialara göre altına da dayalı bir sepet sadece. bu sepet bu ülkelerin işlerine fazlasıyla yetecektir. suudi arabistan'ın mısır'a mısır poundu ile petrol satmayı istememesinin temel sebebi mısır poundu'nun devalüe olması durumunda o para ile ciklet almak zorunda kalmaktan korkması. altına dayalı olmasa bile, ki altına dayalı nasıl olur anlamıyorum, sepetteki yuan'ın nispeten stabil durumu suudilerin aldığı riski bayağı azaltacaktır.
brics sadece temel noktalarda uzlaşmaya çalıştığı için de yarın bir hindistan-çin savaşı çıksa bile örgütün geri kalanı bu durumdan fazla etkilenmeyecektir. ayrıca, yukarıda da dediğim gibi çin harici bir brics ülkesinde devasa bir ekonomik kriz olması da yunanistan'ın borç krizi'nin euro bölgesinde yarattığı sıkıntılara benzer sorunlar yaratmayacaktır.
batı devletlerinin anlamadığı şey, usd/gbp/eur'un dünya ticaretinde çok kullanılması, swift, deniz taşımacılığı sigortası gibi şeyler sırf batı ülkeleri bir güven yarattığı için bu ülkelere devasa miktarlarda paranın akmasına sebep oluyordu. rusya'ya uygulanan yaptırımlar bu güveni kırdı. bu yüzden brics'e bir akın var ve bu yüzden ortak para birimi/ortak ödeme sistemi gibi konulardaki çalışmalar hızlandı.
eminim biden bunu düşünmüştür :)
kısaca ilginç bir deney.
Kişisel yorum: Brics neden Batı'ya karşı güç elde edemez?
brics (brezilya, rusya, hindistan, çin halk cumhuriyeti ve güney afrika) topluluğu, 2009 yılında yükselen ekonomilerin güçlerini birleştirerek küresel ekonomi ve siyasette daha fazla söz sahibi olma amacıyla kuruldu. ancak, bu beş ülkenin oluşturduğu topluluk, bazı önemli sorunlarla karşı karşıyadır. ve asla batı'ya karşı bir güç elde edemeyecektir. bunların sebeplerini sıralayacak olursak...
eşitsizlik:
brics ülkeleri arasındaki ekonomik ve sosyal eşitsizlik büyük bir sorundur. görece çin'in güçlü gözüken ekonomisi diğer üyeleri geride bırakırken, brezilya, rusya, hindistan ve güney afrika gibi ülkeler hala yüksek yoksulluk oranlarıyla mücadele etmektedir. bu eşitsizlik, topluluğun içindeki işbirliği ve dayanışma ruhunu zayıflatmaktadır.
iç çatışmalar:
brics üyeleri arasında önemli jeopolitik ve stratejik çıkar farklılıkları vardır. örneğin, hindistan ve çin arasındaki sınır anlaşmazlıkları ve rekabet, topluluğun birlikte hareket etme yeteneğini zayıflatmaktadır. aynı zamanda, rusya'nın kırım'ı ilhak etmesi ve uluslararası toplum tarafından kınanması, diğer üyelerle ilişkileri gerilendirmiştir.
etkisizlik:
brics, küresel ekonomi ve siyasette etkili bir rol oynama iddiasında bulunmasına rağmen, gerçekte bu hedeflere ulaşmada başarısız olmuştur. üyeler arasındaki koordinasyon eksikliği ve ortak bir strateji oluşturma konusundaki zorluklar, topluluğun etkinliğini azaltmaktadır. ayrıca, uluslararası kuruluşlarda (imf, dünya bankası vb.) daha fazla temsil talepleri de sınırlı sonuçlar vermiştir. bunun yanı sıra bu ülkenin yöneticilerinin hepsi istisnasız aileleri ve kaçırdıkları servetlerinin bir çoğunu batıya aktarmaktadır. batıya alternatif ama batıya sığınan yöneticiler bu ne yaman çelişki.
insan hakları ihlalleri:
bazı brics üyeleri, insan hakları ihlalleriyle sık sık suçlanmaktadır. örneğin, çin'in uygur vatandaşlarına yönelik zulmü ve sansür politikaları, rusya'nın ifade özgürlüğünü kısıtlaması ve hindistan'ın azınlıklara karşı ayrımcı uygulamaları, brics'in itibarını sarsan konular. bu ülkelerin iç politikaları ve insan hakları konusundaki tutumları, topluluğun evrensel değerleri ve demokratik ilkelere olan bağlılığını sorgulatır.
sürdürülebilirlik ve çevre sorunları:
brics ülkeleri, ekonomik büyüme ve endüstrileşmeyle beraber önemli çevresel sorunlarla karşı karşıyadır. özellikle çin ve hindistan, çevre kirliliği, su kaynaklarının tükenmesi ve iklim değişikliği gibi konularda ciddi sorunlarla mücadele etmektedir. bu ülkelerin çevre dostu politikalar benimsememeleri, topluluğun sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasını engelliyor.
brics topluluğu, diktatoryal amaçlarını global ölçekte yaymayı amaçlayan çin ile hareket etmekte olan üçüncü dünya güçlerinin yapısı olmaktan başka bir şey değildir.
ve insanlık için oldukça tehlikeli bir oluşumdur. bu topluluğu ise batı'ya alternatif olarak sunan her rejim ise halkını daha yoksulluğa daha fakirliğe daha baskıya ve daha fazla zulüme yönlendirmekten başka bir şey yapmamaktadır.