FELSEFE 19 Eylül 2018
16,2b OKUNMA     707 PAYLAŞIM

Botanikçi Gözüyle Bakıldığında Yalancı Bir Meyve Olan Elmaya Yüklenen Anlamlar

Dünyada elma kadar üzerine anlam yüklenen başka bir meyve var mıdır?

judeo-christian mitolojide elma, bilgi ağacının yasak meyvesidir; ilk insanlar adem ile havva ile birlikte sahneye çıkar ve insanın cennetten dünyaya düşme vesilesi olmuştur. yunan mitolojisinde herakles'ten yapması istenen on iki zor işten biri hesperides bahçesindeki yunan hayat ağacından yetişen altın elmalardan birini koparmaktır. bu elmaların aşk tanrıçası afrodit'in armağanı olduğu söylenir. aslında aşağı yukarı her kültürün kendine özgü elma hikayesi vardır.


henry david thoreau'ya göre "kesinlikle en soylu meyve"dir elma. new york kentinden (big apple) macintosh bilgisayarlarına kadar birçok şeyi temsil eder. ingilizin dilinde, bir çocuk, anne ve babasının gözündeki elmadır (the apple of my eye); kötü bir şey ise "çürük elma"dır. süleyman'ın şarkısı'nda elma ağacı sevgiliyi temsil eder. nazım'a göre, elma, biz onu seviyoruz diye onun bizi sevmesine gerek olmayandır. (tahirle zühre meselesi) elma, yılların cemal süreyya'sını cemal süreya yapandır. (bkz: elma/#1787285) rivayet olunur ki newton'un kafasına düşerek aklını başına getiren ve böylece yerçekimi kuvvetini keşfetmesini sağlayan da yine elmadır. salvador dali içinse elma, bir rahibenin kıçı ya da bir kafatasındaki göz yuvası olabilir pekala.


işin ironik yanı şudur ki bir botanikçi bakış açısıyla aslında yalancı bir meyvedir elma. armut, ayva, muşmula ve üvez gibi elma da rosaceae familyasına mensup ağaçlarda yetişen, özel türden çekirdekli bir meyvedir. ama gerçek meyveler gibi etli kısımları döllenmiş yumurtadan oluşmaz; onların çevresinde eklentili olarak büyür. bugün yediğimiz elmalar zamanında orta asya dağlarında yetişen yabani malus sieversii'den alınma malus domesticus adlı ağaçtan geliştirilmiş çeşitlerin meyveleridir.

dünyada bu çeşitli renklerde, çekirdekli, etli ve kabuklu meyve kadar anlam yüklenmiş ve sembolik statü kazanmış meyve -herhalde- yoktur.

İnanışa Göre Adem'in, Havva'dan Önceki Eşi: Lilith