Bir Şeyin Hayatta Kalma Şansının, Yaşıyla Orantılı Olduğunu Söyleyen Tez: Lindy Etkisi
lindy effect: hayatı anlamaya yarayan effect
lindy, new york’ta bir cafe ismi. buraya genelde işsiz oyuncular gelip, o anda broadway’de oynanan oyunların hangilerinin tutacağını, hangilerinin de batacağını tahminlermiş. bu tahmini de, oyunun hayatta olduğu zaman dilimini kullanarak yaparlarmış. oyun, 100 gündür oynanıyorsa, bir 100 gün daha oynanacağını öngörürlermiş. lindy effect buradan geliyor.
önerdiği şudur basitçe, lindy effect, business, kitap, kavram ya da benzer şeylerin, gözlemlenen ömrünün yarı ömründe olduğunu söyler. eğer bir işletme 100 yaşındaysa, 100 yıl daha hayatta olması beklenir. 10 yıldır hayatta olan bir iş, 10 yıl kadar daha hayatta olmalı. lindy effect etkisi altında, bir işletmenin ölüm oranı zamanla azalır.
bunu ben, geleceği öngörmek biz ölümlüler için fazlaca karmaşık ve zor olduğundan, geçmişe dönük kullanmaya çalışıyorum. yani şöyle, şu anda kuracağım hangi business yıllarca hayatta kalır sorusunun cevabı için yıllarca hayatta kalmış ve şu anda da hayatta olan işlere bakmak lazım. bunları günümüz teknolojisiyle iyileştirmek mümkün mü? ihtiyaç belli ki var ki business yıllardır hayatta. bu ihtiyacı yeni bir ürün ya da teknolojiyle nasıl karşılayabilirim?
ya da mesela, öyle bir kitap yazayım ki, bundan 10 sene sonra da okunsun. lindy effect nasıl kullanılabilir bu sorunda? geriye dönük yine. 10 sene önce insanlar ne okuyordu? bunu bulmak lazım. bu konu demek ki öyle önemli bir şeyleri kapsıyor ki insanlık için, insanlar 10 sene önce de 10 sene sonra da okumaya devam edecek.
(bkz: nassim nicholas taleb) okumanız tavsiyedir konu hakkında.