Bir Malın Fiyatının Artmasıyla Birlikte Tüketiminin de Artması: Giffen Paradoksu
giffen paradoksu, ekmeğin fiyatının artmasıyla tüketiminin de arttığını gören giffen'in ileri sürdüğü çelişkidir. fiyatı artan şeyin tüketiminin azalacağı görüşüne aykırı gözüken bu olay gerçekte bir paradoks değildir tabii ki. çünkü ekmek fiyatındaki artışla birlikte diğer yiyeceklerin fiyatları da artmakta ve yoksul insanlar diğer besinleri yememekte ve daha çok ekmek yemektedirler.
giffen mallar aslında aşırı inferior(kalitesiz) mallardır ve fakir olmanın ne kadar zor olduğunu gözlerimizin önüne sermektedir. fiyatı artıkça talebi artmaktadır ama sor bakalım neden artmaktadır?
insanlar çılgın ya da mal olduklarından değil herhal. talep artıyor çünkü fakir adamcağız zaten parasının yarısını ekmeğe, patatese harcıyordu karnını az çok doyuruyordu; kırk yılın başında kıyma alıp azıcık et yiyebiliyordu. şimdi patatesin ekmeğin fiyatı artar ise ne olur? bu adamın gelirinin bu temel gıda maddelerine ayırması gereken oranı artar. bu oran arttığı zaman et, kıyma falan komple hayal olur. doyabilmek için daha çok patates, ekmek almak zorunda kalır çünkü `fiyatları artsa bile halen en ucuz gıdalar bunlardır.`
sonuç olarak büyük ihtimalle geçmiş yüzyıllarda daha çok görülen bir fenomen idi, günümüzde ucuzun da ucuzu olduğu için pek de yaşanması olası değil ama çok fakir ülkelerde imkansız da değil.
giffen mal olabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerek ürünün
1. bu ürün inferior bir mal olmalı (e mantıken, yoksa zaten adam almaktan komple vazgeçecek, eti almaktan vazgeçtiği gibi)
2. bu ürün yerine geçebilecek başka şeyler olmaması (ekmek yerine ne yesin adamcağız pasta mı?)
3. ürüne ayrılan para adamın gelirinin önemli bir bölümünü oluşturmalı, ama o kadar da önemli bir bölümünü oluşturmamalı ki ilk durumda az da olsa et met yenilebiliyor olsun. (ahaa, zurnanın zırt dediği yere geldik. adamın ilk durumda pattes-ekmek ikilisi dışında az da olsa farklı şeyler de tüketiyor olması gerek ki, pattes-ekmek fiyatı arttığında bu tükettiği diğer şeyleri tüketemez hale gelsin. eğer adam zaten en başta sadece pattes-ekmek tüketiyorsa, ikinci durumda yapabileceği tek şey daha az pattes-ekmek tüketmek olacaktır bu da giffen good olmadığı anlamına gelir.