Bir Lokanta Sahibinin Neye Neden Zam Yaptığını Açıklayan Özet Niteliğinde Bir Yazı
ben 8 aylık bir işletmeyim
- lavaşçı 1 ayda 2 kez zam koydu. dur ne oluyor falan derken haftaya 4 lira daha zamlanacak dedi. una zam geliyormuş, mecburmuş.
- 10 tl’ye almaya başladığım dürüm kağıdı dün 22,5 tl idi. adama 10 kilo ver dedim. veremem haftaya 27 tl olacak, en fazla 5 veririm dedi.
- 14 tl’den almaya başladığım tavuk şu an 30 tl.
- 75 kuruştan almaya başladığım ekmek şu an 1.25 tl.
- kolisini 68 tl’den almaya başladığım kolaya en son 98 tl yazmış (bunu yazan da arkadaşım ha)
- 195 tl’ye almaya başladığım yağ şu an 398 tl.
- unuttuğum ve yazdıklarıma nazaran daha az zamlandığı için yazmadığım bir sürü kalem ürün var daha.
ben salaklığımdan, müşteri kaybetmeyeyim diye yapamıyorum nedense zam. ama böyle de kesinlikle batacağım. sonuçta hayır kurumu değilim ben. bağışçılarım yok. sattığımdan daha yükseğe mal edersem nasıl ayakta kalacağım?
iktisat neydi? iktisat emekti...
serbest piyasada fırsatçılık yapmak ve istediğiniz fiyatı çekmek için olması gereken şey belli: tekel olacaksınız ve fiyat esnekliği düşük bir ürün satacaksınız. tekel olacaksınız ki size gelmek zorunda kalsınlar. fiyat esnekliği düşük olsun ki almaktan vazgeçemesinler.
ortalama bir esnaf bunu nasıl yapar? mesela köşedeki fırsatçı pizzacı dedi ki "ulan ben bir pizzadan, allah bereket versin, temiz 10 lira kazanıyorum, salak mıyım? basayım zammı 30 lira kazanayım" ve fiyatları haşırt diye yükseltti.
başka pizzacı mı yok (tekel mi bu adam)? pizzadan başka bir şey yiyemiyor musun (ürünün fiyat esnekliği ne alemde)?
e pizzacı patladı, işleri düştü, müşterileri kaçtı... ha belki diyorsun ki o muhitin gıda esnafı toplanıp anlaşıyor, örgütlü fırsatçılık (oligopol) yapıyor... ben de derim ki geceleri maske ve pelerin takıp ayin de yapıyorlar mıymış?
zam işletmelerin sevdiği bir şey değildir, hele de sık sık yapılan zam. çünkü her şeyi geçtim masrafı vardır; onca menü değişir, bastırılır, güncellenir... her zam yaptığında müşteri mutsuz olur, talep düşer, hesap şaşar. bakın bu yüzden perakende de "shrinkflation" diye bir olgu var. sırf ürünün fiyatı değişmesin diye artan girdi maliyetleri ürünün miktarı düşürülerek karşılanıyor.
yani istisnai vakalar dışında zam mevcut piyasa koşullarından dolayı yapılıyor, kabullenin artık şunu.