Bir Kumarhanede Gerçekleşen Devasa Kayıptan Adını Alan Olay: Monte Carlo Yanılgısı
monte carlo yanılgısı; psikoloji biliminde kişinin, meydana gelen bir olayın sonradan gerçekleşecek bir olayın neticesini etkileyeceğine inanması yanılgısıdır.
örneğin; havaya atılan bir paranın 20 kez tura gelmesi sonucu, kişi 21. kez atılacak paranın yazı geleceğini düşünmeye başlayacaktır. çünkü 20 defa tura gelmiştir, artık yazı gelmelidir (yanılgı). bu olayın çıkış noktası bir kumarhanedir.
18 ağustos 1913 tarihinde monaco’daki monte carlo kumarhanesindeki insanlar, gerçekleşmesi çok zor olan bir şeye şahit oldular. rulet masasındaki top arka arkaya siyah renk üzerine defalarca düştü. bunun üzerine, kumarhanedeki bahisçiler daha fazla siyah gelemez mantığıyla sürekli kırmızı renk üzerine bahis yapmaya başladılar.
fakat top tam 27 defa arka arkaya siyah renk üzerine gelmiştir. bunun sonucunda kumarhanedeki insanlar milyonlarca dolar parayı dakikalar içinde kaybettiler. çünkü herkes, bu kadar aynı renk gelemez mantığıyla bahis yapmıştır. bu, yanılgıya düşen insan için gerçekleşmesi oldukça uçuk bir ihtimaldi, fakat istatistik ve matematik bilen biri için aslında çok normal bir olaydı.
eğer yapılan bahis "arka arkaya x defa şu gelemez" olsaydı, 27 defa arka arkaya aynı renk gelme olasılığı 134.217.728'da 1 olurdu. yüz otuz dört küsür milyonda bir ihtimal. 2021'de kafanıza 134 defa yıldırım düşme ihtimali ile aynı. evet, yanlış duymadınız; bu yıl kafanıza 1, 2, 5 değil, tam 134 defa yıldırım düşme ihtimali ile aynı uçuklukta bir olasılık.
fakat, yanılgı burada başlamaktaydı. bir paranın havaya atılma durumu gibi, bir rulet masasında gerçekleşen bir olay ya da bazen hayatınızda olan olaylar, gelecekte olacak olayları etkilememektedir. yani, arka arkaya 700 defa tura da gelse, arka arkaya 700 defa rulet masasında siyah da gelse, 701. paranın yazı gelme ve 701. topun kırmızı gelme ihtimali hala aynıdır, %50, yani yarı yarıya. bu örneklerde geçmişte olan olaylar, gelecekte yaşanması muhtemel olayları etkilememektedir.
bu psikolojik yanılgı, bir kumarhanede gerçekleşen devasa kayıptan sonra adını almıştır. belki de, hayatımızda yaşanan bazı olayların geleceği etkileyeceği yanılgısı da tam olarak bu yanılgıdır.