ingrid bergman (1915-1982), isveçli sinema ve tiyatro oyuncusudur.

çocukluğu ve ilk rolleri

sinema tarihinin en güzel kadınlarından birisi belki de birincisi olarak gösterilen ingrid bergman görsel, 29 ağustos 1915'te stockholm'de doğdu. annesi, almanya'nın hamburg şehrinde yaşayan friedel adler bergman, ingrid henüz üç yaşındayken hayata veda etti. ingrid'in babası, isveçli justus samuel bergman, ingrid'i 12 yaşına kadar büyüttükten sonra vefat etti. fotoğraf dükkanına sahip olan justus, ingrid'in sanatsal arayışlarını teşvik etti ve hatta bazı sahnelerini küçük bir çocuk olarak sinema filmi yaptı. yıllar sonra ingrid; bu ev filmlerini çalıştığı, derlediği ve düzenlediği ünlü yönetmen ingmar bergman(akrabalık yok) ile tanıştı. babasının ölümünden sonra ingrid, teyzesinin yanına gitti. fakat teyzesinin de ölümü ile gençlik yıllarını amcası ve onun ailesi ile geçirdi.

bir ergen olarak ingrid, gittiği özel okuldaki prodüksiyonlarda rol almaya başladı. 1933'te mezun olduktan sonra bir yıllığına stockholm'deki kraliyet dramatik tiyatro okulu'na devam etti ve bu sıralarda profesyonel sahne çıkışlarını yaptı. bir filmdeki ilk asıl rolü 1935'te “munkbrogreven”de oldu ve elsa adı ile yasadışı içki satan bir otelin hizmetçisini oynadı.

hollywood'a geçiş

1936'da ingrid hayatını değiştirecek filmi yaptı. gustaf molander tarafından yazılan ve yönetilen "intermezzo" filmi ile. anita hoffman rolündeki performansı, hollywood'da filmi yeniden yapma haklarını satın alan hollywood film yapımcısı david o. selznick'in dikkatini çekti. intermezzo'nun ikinci versiyonu(intermezzo: a love story) tamamlanana kadar, isveç filmleri "en enda natt" ve "en kvinnas ansikte" ve alman filmi "die vier gesellen"de rol aldı.

1939'da david o. selznick'in isteği üzerine ingrid, hollywood'a tekrar geçiş yaptı. bu kararıyla; kendisini ilerleyen yıllarda inanılmaz bir yükselişe geçirecek ve sonunda ilk oscar'ını kazandıracak adımını atmış oldu.

iyi kız rolünden hollywood yıldızına

ingrid'in o sırada çoğu aktris tarafından tercih edilen ağır makyajla süslemediği doğal güzelliği ve selznick'in onu “sağlıklı” rollere atma arzusu, ingrid'e amerikalı izleyicilerin hayranlığını kazandırdı. ingrid, 1937'de isveçli diş hekimi ve daha sonra beyin cerrahı petter lindstrom ile evlendi ve 1938'de kızı friedel pia'yı doğurdu. eş ve anne olarak oynadığı roller, toplumun kadınlara dair beklentilerinin yerine getirilmesine ve dönemin ahlakına katkıda bulundu. fakat hem ekrandaki bu klişesi hem de halkın aile hayatına dair algısı, kariyer seçimleri ve roberto rossellini ile olan ilişkisinin bir sonucu olarak ilerleyen yıllarda dramatik bir şekilde değişecekti.

ingrid'in 1941'de "adam had four sons" ve "rage in heaven" da dahil olmak üzere hollywood filmlerindeki rolleri bu saf kişiliğin yaratılmasına iyice katkıda bulundu. ancak ingrid, daha çeşitli roller üstlenerek kanatlarını açmak istiyordu. bunun ilk örneğinde dr. jekyll ve mr. hyde filminde lana turner ile rol değişimi yaptı. değişiklik hem ingrid hem de lana'nın genellikle oynadıklarından çok farklı karakterleri canlandırmasına imkan verdi. bazı eleştirmenler ingrid'in her zamanki ekran kişiliğine bu değişikliği yaparken, ivy peterson'ın rolünün ona iyi bir ivme yakalattığını söyledi. ingrid de yelpazesini farklı mecralarda göstermişti artık.

ingrid'in en ünlü ve kalıcı rolü ise, savaş zamanı romantizmi olan"casablanca (1942)" filminde humphrey bogart'ın (rick) uzun süredir kayıp olan sevgisi ilsa karakteridir. film o zamanlarda ve sonraki yıllarda çok ses getirdi ve kalıcı bir klasik haline geldi. ingrid'e ise, gelecek yıllar için, hayranlarının kalbinde ayrı bir yer açtı. daha sonra 1942'de ernest hemingway'in "for whom the bell tolls" adlı romanında maria rolünü üstlendi. “casablanca” için aday olmasa da ingrid, "for whom the bell tolls"taki rolüyle en iyi kadın oyuncu dalında akademi ödülü'ne aday gösterildi. fakat oscar hala onun için zordu: "the song of bernadette" filmi ile jennifer jones'a ödülü kaybetti.

ingrid 1944 gaslight filmi (paula alquist rolü) ile en iyi kadın oyuncu oscar'ını kazanacaktı. ertesi yıl, st mary's bells filmi için tekrar en iyi kadın oyuncu adayı oldu, ancak joan crawford'a kaybetti. daha sonra ingrid, alfred hitchcock ile iki film üzerinde çalıştı: "spellbound (1945)" ve cary grant'in karşısında "notorius (1946)". birçok kişi de bu ikinci hitchcock filminin ingrid'in en iyi çalışması olduğunu düşünür.

ingrid, 1948'de joan of arc filmi ile dikkatleri tekrar üzerine çekecek fakat sonrasında kendi hayatı epey değişecekti.

skandallar ve sıkıntılar

1949'da ingrid, italyan yönetmen roberto rossellini'ye filmlerinden birinde çalışma arzusunu ifade eden bir mektup yazdı. rossellini, 1949 tarihli “stromboli” filminde onun için bir parça yazarak karşılık verdi. bu filmin yapımında ingrid ve rossellini, önceki sağlıklı imajını sonsuza dek değiştirecek ve amerika'daki birçok hayranını kaybetmesine neden olacak bir ilişki başlattı. ingrid o zamanlar mutlu olmasa da hala petter lindstrom ile evliydi. rossellini de her ne kadar ayrı yaşasalar da, başka bir kadınla evliydi. ingrid hamile kaldı ve rossellini ile birbirleriyle evlenebilmeleri için eşlerinden boşanma kararı aldı. ingrid, çiftin 1950'deki düğününden önce oğlu roberto'yu doğurdu. amerika'daki ahlakçılar ve taraftarlar, eski idollerinin bu düşüşüne öfke duydular ve onu ahlaksız olarak nitelendirdiler. evliliği oldukça uzun bir süredir mutsuz olmasına rağmen, halk sadece ingrid'in aziz imajını daha önce görmüş ve ilişkisinin açığa çıkmasına tepki göstermişti. kolorado'dan birleşik devletler senatörü edwin c. johnson, ingrid'i eleştirdi ve onu açıkça “kötülük için güçlü bir etki” olarak kınadı.

ingrid, 1950-1955 yılları arasında rossellini ile italya'da yaşadı ve 1950-1955 yılları arasında onunla beş film yaptı. bu filmler arasında 1952'de "europa '51" vardı ve aynı yıl ikiz kızları isabella ve isotta dünyaya geldi. ingrid, elena et les hommes filmini fransız yönetmen jean renoir ile çektiği 1956 yılına kadar kocasından başka film yapımcılarıyla çalışmadı. bu film ile, rossellini filmleriyle italya'da başarılı olmasına rağmen, kariyerini uluslararası izleyicilerin gözünde de yeniden canlandırmayı başardı.

hollywood'a dönüş ve sonraki yıllar

ingrid 1956'da anastasia'da rol almak için hollywood'a döndü ve aylar sonra 1957'de rossellini ile evliliği sona erdi. hollywood'a dönüşü kariyerini yeniden başlattı ve ingrid, amerika'daki eski popülaritesinin çoğunu yeniden kazanmaya başladı. anastasia ile en iyi kadın oyuncu oscarını da kazandı. bu süre zarfında isveçli tiyatro yapımcısı lars schmidt ile evlendi.

önümüzdeki on yıl boyunca ingrid; filmlerde, televizyonlarda ve sahnelerde çalıştı. 1959'da henry james'in the turn of the screw'in televizyon dizileri uyarlaması(startime) ile emmy kazandı. londra tiyatrosunu ilk kez 1965'te a month in the country oyunu ile yaptı. ingrid ayrıca 1967'de birleşik devletlerde more stately mansions oyununda rol aldı.

1974'te ingrid, "murder on the orient express" filmi ile en iyi yardımcı kadın oyuncu oscarını kazandı. rossellini'den ayrılmasından sonraki yıllarda ingrid, önceki hayranlarının çoğunu geri kazandı. ancak kariyeri yavaş yavaş sona yaklaşıyordu. 1975'te aynı yıl üçüncü kocası lars schmidt'ten boşandı, akabinde ingrid meme kanseri olduğunu öğrendi. iyi olmayan sağlığına rağmen çalışmaya devam etti ve son filmi ingmar bergman'ın "autumn sonate (1978)" ile sinema kariyerini tamamladı.

ingrid'in son oyunculuk rolü ise, israil başbakanı golda meir'i tasvir ettiği ve kendisine hem emmy hem de altın küre kazandıran bir rol olan 1982 televizyon mini dizisi "a woman called golda"da idi. daha sonra 29 ağustos 1982'de 67. doğum gününde ingrid, yedi yıllık kanserle savaşını kaybetti ve londra'daki evinde hayata gözlerini yumdu. cenazesi batı londra'daki isveç kilisesinde yapıldı. kalıntıları yakıldı ve külleri stockholm'deki norra begravningsplatsen mezarlığında tutulan küçük bir kısım dışında isveç sahiline bırakıldı.

ingrid bergman; kendi yokluğunda, hayat boyu oyunculuk sanatına olan bağlılığının kanıtı olan 50'den fazla filmin kalıcı bir mirası ile hayranlarına veda etti.

filmleri

landskamp (1932) (sırada bekleyen bir kız olarak)
munkbrogreven (1935)
bränningar (1935)
swedenhielms (1935)
valborgsmässoafton (1935)
på solsidan (1936)
ıntermezzo (1936)
dollar (1938)
die vier gesellen (1938)
en kvinnas ansikte (1938)
en enda natt (1939)
ıntermezzo: a love story (1939)
juninatten (1940)
adam had four sons (1941)
rage in heaven (1941)
dr. jekyll and mr. hyde (1941)
casablanca (1942)
for whom the bell tolls (1943) (en iyi kadın oyuncu oscarı adaylığı)
gaslight (1944) (en iyi kadın oyuncu oscarı)
spellbound (1945)
saratoga trunk (1945)
the bells of st. mary's (1945) (en iyi kadın oyuncu oscarı adaylığı)
american creed (1946)
notorious (1946)
arch of triumph (1948)
joan of arc (1948) (en iyi kadın oyuncu oscarı adaylığı)
under capricorn (1949)
stromboli (1950)
europa '51 (1952)
viaggio in ıtalia (1953)
la paura (1954)
giovanna d'arco al rogo (1954)
elena et les hommes (1956)
anastasia (1956) (en iyi kadın oyuncu oscarı)
indiscreet (1958)
the inn of the sixth happiness (1958)
goodbye again (1961)
the visit (1964)
the yellow rolls-royce (1964)
stimulantia (1967)
cactus flower (1969)
walk in the spring rain (1970)
murder on the orient express (1974)(en iyi yardımcı kadın oyuncu oscarı)
a matter of time (1976)
autumn sonate (1978) (en iyi kadın oyuncu oscarı adaylığı)

kaynaklar: en.wikipedia, imdb, biography, britanica websiteleri.

Nevrotik Rollerin Kusursuz Aktörü Jack Nicholson Hakkında Az Bilinenler