sevgili dostlar, bugün hava sıcak olduğu için klimanın altına oturdum ve size bilgeliğin yollarından bahsedeyim dedim. evet, bilge olmak zor iş çünkü sürekli bir şeyler öğretmen gerekiyor ve işin ilginci buna bayılıyorsun... (satır arasında "ben de bilgeyim" iması yapıyorum bak).

evet, madem sen de bilge bir insan olmak istiyorsun, sana tam altı yol anlatacağım. tabii bunları okumak kolay, yapması ise pek kolay değil. bilgelik yolu zorludur yeğen, ama gene de sen bilirsin.

1) varsayımlara değil bilgiye güven

şimdi efendim sen dahil insanların büyük çoğunluğu yaşamını somut bilgilere göre değil atmasyon tutmasyon tahmin ve zanlara göre yaşarlar. kısacası normal vatandaşlar inanç ve beklentilerine göre dünyayı görür. örneğin eziklik sendromun varsa ve içten içe değersiz olduğuna inanıyorsan dünyadaki her olaya eziklik ekranından bakarsın.

mesela birine mesaj atarsın ve iki üç saat geçmesine rağmen sana cevap vermez. üstelik mesajını okumuştur da. şimdi senin dünyaya bakışın eziklik üstüne olduğu için durumu hemen "bak mesajımı umursamadı bile, biliyordum zaten" şeklinde yorumlarsın. burada elinde gerçek bilgi yoktur sadece dünya bakışının sosuna batırılmış atmasyonların vardır. belki işin gerçeği karşındaki insan son derece yoğun olduğu için mesajını görmesine rağmen sana mesaj yazamamış olmasıydı ve sen kendini boşu boşuna heder ediyordun.

bu yüzden gerçek bilge hiçbir olay hakkında elinde yeterince bilgi olmadan ahkam kesmez, hatta eline geçen bilgiyi bile sorgular. birinin bilge olduğunu anlamanın en güzel yolu konuşmalarının ne kadarını tahmine ne kadarını somut bilgilere dayandırdığıdır. bilgelik yolunda ilk yapman gereken "şu an doğru olduğunu düşündüğüm şey gerçek bilgilere mi yoksa tahminlerime mi dayalı" sorusunu her durumda sürekli kendine sormayı farz edinmendir. ha illa tahminde bulunacağım diyorsan bari güzel ve sevimli tahminlerde bulun.

2) her zaman daha iyinin peşinde ol

bilge insanlar sürekli bir merak ve araştırma içindedirler. dişlerini fırçalarken bile "acaba dişimi fırçalayabilecek daha iyi bir yöntem bulabilir miyim?" diye düşünürler. hiç bir zaman dogmatik ve "bu işin doğrusu budur işte o kadar" şeklinde bir hayata bakışları yoktur. kendilerini ve düşüncelerini sürekli sorgularlar. fanatikler ve ideolojik tiplerden hiçbir zaman bilge çıkmaz. bilge insan hayata ve evrene geniş açıdan bakar. yani bilge olmak istiyorsan öncelikle her şeyin doğrusunu bilirim havalarından çıkman lazım. her konuda cak cuk konuşup bilginle hava atman seni bilge yapmaz ukala bir herbokolog yapar sadece.

3) geniş çaplı okumalar yap

çok okumak bilgelik getirmez. çünkü hep aynı şeyleri okursan ve okuduğun şeyler seni zorlamıyorsa oradan bilgelik çıkartamazsın. bilge insan her alanda okur ve kendisini zorlayacak konuları tercih eder. burada zor derken düşüncelerine ters ve seni sinir edecek kitaplar okumak anlamında kullanıyorum. çünkü bir bilge her konunun pek çok açıklaması olduğunu bilir ve tek yönlü açıklamalardan kaçınır. örneğin astroloji konusunda okuyorsan sadece burçlar yaşamını nasıl yönetiyor diyen kitapları değil, astroloji bir deli saçmalığıdır diyen kitapları da okumalısın.

4) karar verirken dengeli düşün

şimdi karar verme konusunda iki aşırı uç vardır. ilk uç bir şeyi yapmadan önce zerre düşünmeyip atlayacağı havuzun boş mu dolu mu olduğuna bakmadan kafa üstü balıklama dalanlar. diğeri de havuzun başında durup beklemekten ayaklarını suya sokmadan havuzdan dönenler. bilge insan bir konuda hareket etmeden önce toplayabileceği tüm bilgileri toplar. bu bilgilerin tek yönlü olmamasına dikkat eder. sonra bu bilgilerin ışığında akıl ve vicdanını kullanarak düşünür. ancak bu düşünme sürecini hiç bir zaman kendini felç edecek kadar uzatmaz. yani bilge dengelidir.

5) dinle

cahil ile bilgeyi ayırmanın en basit yolu hangisinin daha çok dinlediğine bakmaktır. istisnasız olarak cahiller çok ve boş konuşur ama bilgeler konuştuklarından daha fazla dinlerler. bilgenin bilge olmasının sebebi zaten dinlemesidir çünkü ancak dinleyerek öğrenebilir. bilge bilmediğini bilen birisi olduğu için herkesi dinler ve herkesten öğrenebileceği şeyler olduğuna inanır. cahil takımıysa her şeyin tek doğrusunu kendilerinin bildiklerini zannettikleri için ağız ishali olmuş gibi nefes almadan konuşurlar. hocam ben cahil değilim ama çok konuşuyorum diyorsan bir an önce çeneni kapatıp kulaklarını açmayı öğrenmende büyük faydalar vardır.

6) hatalarından öğren

normal insanlar için hata yapmak büyük felaket ve mümkünse kaçınılması gereken bir durumdur. eğer olur da hata yaparlarsa bunu saklayıp ört bas etmek için ellerinden geleni yaparlar. ancak bilge bunun tam tersidir. bilge öncelikle tanrı olmadığını bilir yani insandır ve hata yapacaktır. bu sebeple hata yapmanın onu kibrinden koruyacağını ve her zaman insan olduğunu hatırlatacağını bilir. ikinci olarak her hatanın ona mükemmel öğretmenlik yapacağının farkındadır. örneğin dengeni kaybedip yere düşmenin kötü bir şey olduğunu kitaplardan okumak başka şeydir ama gerçekte düşüp poponu acıtmak bambaşka şey. popo acısı bilgenin beyninde kalıcı iz bırakacak ve dengenin önemini ona her zaman hatırlatacaktır. kısacası bilge hata yaptığı zaman üzülmez, tam tersine sevinir.

bonus

bu yazının üstüne hemen arayı fazla uzatmadan youtube kanalımda bulunan "nasıl kültürlü olunur?" başlıklı videomu izlemeni son derece önemle ve hassaten tavsiye ederim.

işte kanal burada:

bilgelik yolun açık olsun.

sevgilerimle...

Bir Algı Yönetimi Uzmanından: Birinin Size Yalan Söylediğini Anlamanın Yolları