sıcak havalarda terlemek doğal bir süreçtir ve o kişinin temiz olmasına rağmen kötü kokmasına sebep olan terden farklıdır. genellikle terlediğimizde 3 durum meydana gelir:

- vücudunuzdan fazla ısıyı atmak
- vücudunuzdaki elektrolitleri ve akışkanları dengelemek
- cildinizi nemlendirmek

strese girdiğinizde adrenalin, kortizol ve diğer stres hormonlarınızda artış gözlemlenir. altta bahsedeceğim terlemeden sorumlu olan ekrin ve apokrin bezlerinden apokrini harekete geçirir.

normal terleme durumu

normal şartlar altında sinirlerin uyarımıyla harekete geçen 2-4 milyon civarında olan terden sorumlu bezlere ekrin denir. özellikle avuç içlerinde, koltuk altlarında, alında ve ayak tabanlarında bulunurlar. spor esnasında salgılanan ter ağırlıklı olarak sudan, bir miktar da yağ ve tuzdan oluşur. amacı da sizin ürettiğiniz aşırı ısıyı dışarı atmaktır. aynı çalışan bir makineye benzetebilirsiniz.

stres odaklı terleme durumu

insan saçında, koltuk altında ve cinsel organlarda ise apokrin bezleri dediğimiz bir başka yapılanma mevcuttur. bu bezler genellikle "stres" altında harekete geçerek ekrin bezlerine göre 30 kat fazla salgı üretirler. bu ter jel gibi çok daha yoğundur, içeriğinde bol miktarda protein ve yağ molekülüne sahiptir ve bakteriler bu molekülleri kullanarak üremekten büyük keyif alırlar. işte sizin kötü kokmanızın kaynağı temelde stresli bir yaşama sahip olmanız sebebiyle bakterilerin üremesine sebep olacak apokrin bezlerini hakrete geçirmenizdir.

bazı insanlarda da hiperhidrozis denen bir sendrom mevcut ve bu da stres kaynaklı olarak tetiklenebiliyor. bu insanlarda bölgesel veya genel olarak çok daha fazla terleme oluşuyor. yapılan çalışmalara göre özellikle anksiyete sahibi bireylerde daha çok olduğu görülmüş.

stres kaynakları terlemeden nasıl kurtuluruz?

1) tabii ki strese girmeyerek kurtulursunuz! bu nasıl olacak? yaşam biçiminizi değiştirmeli fiziksel ve zihinsel olarak yeniden yapılanmalısınız. kendimden biliyorum, bir ara neredeyse haftasonları dahil çalışıyordum, nereden ne geleceği belirsizdi, 1 tane sivilcem yokken alnımda bir sürü sivilce çıkmıştı. gömleklerim resmen terden lekeleniyordu. bu tempodan kurtulup, farklı bir hedef seçtiğimde 6 ay sonra hepsi yok oldu. resmen huzurlu, spor yapabilen bir insana dönüştüm. sizi yıpratan bir şey varsa ne olursa olsun hayatınızdan atın. yaratıcılığınızı ve kendinizle arada kalmayı engelleyen hiçbir şeye izin vermeyin. arada yararlı olsa da uzun sürece yayılmış stres sadece sizi yok edecektir. unutmayın ki koku cinsel seçilimde de önemlidir. (bkz: kadınların erkeklerde aradıkları şeyler/@karanlikruya)

2) bir diğer yolu ise yine terlemek diyebiliriz. yani spor yaparak vücudunuzdaki gereksiz radikalleri atmanız, serotonin, dopomin gibi nörotransmitteri arttırmanız gerekir. karanlık bir odada uyumaya özen göstererek melatonin miktarınızı arttırabilir ve daha sağlıklı uyuyarak stres miktarınızı azaltabilirsiniz. bunlar yanında altttaki kaynakta 2. referansta şundan önerilmiş:

-sakız çiğnemek. (kortizol seviyesini düşürdüğü belirtilmiş.)
-derin nefes almayı öğrenmek. (diyaframdan nefes almayı öğrenmek, oksijeni verimli kullanmanıza sebep olur.)
-müzik dinlemek. (anksiyeteyi azaltır, motivasyonu yükseltir.)
-dikkatinizi başka yöne çekmek için arkadaşlarınızla kısa konuşmalar yapmak.(sizi anlayabilecek biriyle duygu paylaşımı yapmanın anksiyeteyi azalttığı belirtilmiş.)

diğer sebepler

bunların yanında vücut kokunuzun değişmesine sebep olan nedenleri son söz olarak ekleyelim:

1) diyet değişimi. metabolizmanın işleyişini değiştirdiği için vücut farklı kokar, örneğin ketojenik diyete geçenlerde karbonhidrat parçalanmasındansa yağın parçalanması farklı yan ürünleri çıkartarak ciddi fark yaratır.
2) diyabet: artan insülin miktarı kokunuzu değiştirir.
3) kadınsal mevzular (hamilelik, regl, menopoz): ekşi şeylere giren tek eşlilik yazımda erkeklerin regl dönemi öncesi koku aldığından bahsetmiştim.
4) kadınlarda vajinal, atletlerde ayak mantarı veya genel cilt enfeksiyonları. yine genel sebebi bakteri oluşumudur.
5) kanser. literatürde bazı kanser hastlarının koktuğu rapor edilmiştir, genellikle de kanserin sebep olduğu enfeksiyonlar sebebiyle koku oluşumu görülür.
6) vitamin ve takviyeler. eğer yeterli miktarda vitamin alınmazsa sindirim esnasında gerekli sentezi yapamadığınız için kötü koku yayabilirsiniz. mesele c vitamini eksikliğinde kişiler kötü koku yaymaktadır. hatta iskorbüt hastalığı olarak da bilinmekte ve sıklıkla denizcilerde görülmektedir.
7) diğer sebepler: zaturree, toksin zehirlenmesi, verem, idrar yolu enfeksiyonu, üremi, bağırsak tıkanıkları, göbek deliği enfeksiyonu, kulak enfeksiyonu...

bunun harici günlük yıkanın, en azından tshirt ve gömleklerinizi günlük olarak değiştirin ki normal terleme yüzünden de kokmayın.

referans ve ileri okumalar:
1) https://www.healthline.com/…nge-in-body-odor#causes
2) https://www.healthline.com/…ealth/stress-sweat#odor

Türkiye'de Ter Kokusunun Bu Kadar Yaygın Olmasının Sebebi Ne?