Bazı İnsanlar Neden Herkesle Arasını İyi Tutmaya Çalışır?
herkesle aram iyi olsun insanları, sosyal uyum yetenekleri yüksek ama çatışma toleransları düşük bireylerdir. psikolojide bu eğilimi, genellikle people pleasing (onay bağımlılığı) ve hiper-uyum davranış kalıplarıyla açıklıyorlar. kökeninde çoğu zaman erken çocuklukta öğrenilen şu inanç var: "uyum sağlarsam sevgi kaybı yaşamam."
çocuklukta ne yaşar bu insanlar?
- koşullu sevgi: sevgi ve onay, ancak uyumlu olduklarında verilir; ihtiyaçlarını dile getirdiklerinde ise cezalandırılır ya da görmezden gelinir.
- yüksek çatışma ortamı: evde tartışma, kavga ve gerginlik sık görülür; çocuk arabulucu ya da gerginliği dağıtan kişi rolünü üstlenir.
- ebeveyn duygusal yetersizliği: ebeveyn, çocuğun duygularını regüle etmek yerine kendi ruh haline odaklanır; çocuk başkalarının duygularına uyumlanmayı öğrenir.
- ihmal veya duygusal mesafe: ihtiyaçları karşılanmadığında problem çıkarmama stratejisi geliştirir, görünmez kalmak güvenli gelir.
- erken yetişkinleşme: aile içindeki yükleri omuzlar, kendi duygularını ikinci plana atar.
peki bu insanların temel özellikleri neler?
- çatışma anksiyetesi: gerginlikten ve olumsuz duygusal tepkilerden kaçınma.
- reddedilme duyarlılığı: onay görmediklerinde, duygusal olarak tehdit algılama.
- sınır koymada zorlanma: hayır demekte güçlük, kendi ihtiyaçlarını geri plana atma.
- maskelenmiş mesafe: herkese yakın gibi görünür ama gerçek duygularını pek paylaşmaz.
bowlby’nin bağlanma kuramında bu eğilim, "kaçıngan güvenli bağlanma" profiline daha yakın. bu kişiler bağ kurar, ancak derinleşmeden kontrollü mesafeyi korur. ilişkilerinde büyük patlamalar yerine sessiz çekilmeyi tercih ederler. dışarıdan "aniden kayboldu" gibi görünen kopuşlar, aslında bilinçdışında çok daha önce alınmış ayrışma kararlarının sonucudur.
avantajları
- sosyal çevrede uyumlu ve arabulucu olarak görülürler.
- gereksiz çatışmalardan uzak kalırlar.
- sosyal ağlarını geniş tutabilirler.
dezavantajları
- kendi duygusal ihtiyaçlarını bastırdıkları için uzun vadede tükenmişlik yaşarlar.
- sahici bağlar kurmakta zorlanırlar; çünkü gerçek çatışmalar yaşanmadığında ilişkiler yüzeyde kalır.
- içten içe pasif-agresif davranışlar geliştirebilirler.
özetle
"herkesle aram iyi olsun" tavrı (bkz: people pleasing); sağlıklı sınırlarla desteklendiğinde adaptif, kronikleştiğinde ise duygusal yalıtım ve bağ kuramama riski taşıyor.
ayrıca iyi geçinmek, yazılanların aksine herkesi sevmek değil; bazen savaşmaya değmeyeceğini bilmektir. her şeyin ötesinde, bu insanlar için; erken çocukluk döneminde öğrenilmiş, bir çeşit kendini savunma ve hayatta kalma mekanizmasıdır. yani öyle herkes beni sevsin, ben herkesi seveyim durumu yoktur.
Kaynaklar:
Psychology Today
Exploratio Journal
TalktoAngel
Verywell Mind