Batı'nın Doğu'ya Üstün Olmasının Altında Yatan Basit Sebepler
batı'nın doğu'ya üstünlüğünün sebebi... bu konuda teori çok ve kitaplar bol. herkes meşrebine göre olan kitabı sever ve teoriyi bağrına basar. ancak benim favorim niall ferguson efendinin civilization kitabıdır. türkçede uygarlık: batı ve ötekiler diye bulunmakta alın okuyun derim. (tabii ki çoğu kimse alıp okumayacak, ki bu da ferguson teorisine uygun.)
ferguson efendinin kitabını okumaya üşendim hocam şuraya yazıver işte neymiş hemen öğrenelim de biz de gelişelim ve playstation 5 ve iphone 12'leri ucuz ucuz kullanalım derseniz hemen yazıyorum.
ferguson kitapta şu soruyu soruyor
1500'lü yılların sonunda avrupanın batısına öbeklenmiş ve dünyanın sadece yüzde onuna hakim bir grup insan ne yaptılar da 1900'lü yılların başına geldiğimizde dünya topraklarının yüzde altmışına ve zenginliğinin de yüzde seksenine kondular ?
işte kitap bu soruyu cevaplamaya çalışıyor.
ferguson abimize göre doğunun batıdan geri kalmasının ve batının sürekli tur üstüne tur bindirmesinin sebepleri şunlar
a) serbest rekabet (yani ayrıcalık yok, torpil yok. cahile ve bilgisize aman yazıktır diye öncelik yok. piyasaya devlet üzerinden müdahale yok. çıkan çıkıyor ve batan batıyor.)
b) bilimsel düşünce metodu (yani dostum bilim. sorgulamak, neden demek , nasıl oluyor demek ve aklı mantığı önder kılmak. asilzadeyi değil bilim insanını omuzlarda taşımak.)
c) hukukun üstünlüğü (kısacası bir alman köylünün evini elinden almak isteyen krala hayır dediği zaman gelen sen benim kim olduğumu biliyor musun lafına "sen kralsan ben de vatandaşım ve berlin'de hakimler var" cevabının özü ve özeti.)
d) modern tıp (hala aşıyı falan tartışan zihinlere anlatmaya değmez. yani yılan yağına değil modern ilaçlara güvenmek.)
e) tüketim toplumu (halk fakir devlet zengin olsun değil, halk zengin olsun bol bol tüketsin ve sanayici de üretsin vergilerle ezmeyelim ama tüm millet kalkınsın felsefesi.)
f) iş ahlakı (bunu da anlamayız ama mesela intihal yapmamak, evin betonundan çalmamak, iş yerinden eve bir top kağıt götürmemek , çürük domatesi pazarda gözleri görmeyen ayşe yengeye kakalamamak.)
işte dostlar bu kadar basit
bunları yaparsan sen de gelişir, medeni olursun. yapmazsan çamurda oynamaya devam. "e hocam bunları herkes bilir bu ferguson neden bu kitabı yazmış sen de oturmuş buraya yazmışsın" demeyin. evet kardeşim bunları herkes bilir ama yapmaya paçaları yemez. bilmek başka yapabilmek başkadır.
örneğin hemen güncel bir örnek vereyim: kitap okuyor musun, ayda kaç tane okuyorsun? yazarlara bakışın nedir? üreten ve yazan insanları destekliyor musun?
örneğin ben algı yönetimi üstüne iki kitap yazdım. buyrun, buradan inceleyin: kitap
kitabı geçtim youtube denen, bebek şarkısının milyar kere izlendiği bir ortamda oturup her gün alıp hemen hayatında kullanabileceğin bilgileri bedavadan anlatıp duruyorum. birkaç tanesini sıkılmadan izleyebilir misin? kanal
şimdi "hocam ne alakası var gelişmişlikle" deme. bilgiye ve bilgi üretene yaklaşımın gelişmişlik durumunu belli eder. kısacası ülkelerin ve medeniyetlerin gelişmesi bireylerin tutumuyla başlar.
özetin özeti:
gelişmiş medeniyet : öğren + öğret + üret + çalma
gelişmemiş medeniyet : öğrenme + öğretme + üretme + çal