PSİKOLOJİ 1 Eylül 2020
11,2b OKUNMA     509 PAYLAŞIM

Aşılardan Abartı Derecede Korkma Hastalığı: Tripanofobi

Çoğu kişinin yaşadığı aşı korkusunun bilimsel literatürde bir karşılığı var ve bu, ciddi bir rahatsızlığa dönüşebiliyor.
iStock

tripanofobi, enjeksiyonları veya hipodermik iğneleri içeren tıbbi prosedürlerden aşırı derecede korkmayı ifade eden fobik bir bozukluktur.

tripanofobiye ne sebep olur?

doktorlar hem bu fobinin hem de diğer fobilerin kişiler tarafından neden geliştirildiğinden tam olarak emin değillerdir. fakat fobilerin gelişmesine yol açan bazı faktörler şunları içerir:

-olumsuz yaşam deneyimleri veya belirli bir nesne veya durumun getirdiği önceki travma
-fobileri olan akrabalar (genetik veya öğrenilmiş davranışları gösteriyor olabilir)
-beyin kimyasındaki değişiklikler
-hassas, engelleyici veya olumsuz bir mizaç
-olumsuz bilgi veya deneyimler hakkında bilgi edinmek

tripanofobi özeline girecek olursak:

-bir iğne batırıldığında vazovagal refleks reaksiyonunun bir sonucu olarak bayılma veya şiddetli baş dönmesi,

-iğnenin görülmesiyle tetiklenebilen, ağrılı enjeksiyonların hatıraları gibi kötü anılar ve anksiyete.

-tıbbi olarak korkular veya hipokondri,

-iğneyi içeren tıbbi prosedürler sırasında genetik olma eğiliminde olan; yüksek anksiyete, kan basıncı veya kalp atış hızına neden olan ağrıya duyarlılık.

tripanofobinin belirtileri nelerdir?

tripanofobinin semptomları, bir kişinin yaşam kalitesine bazen büyük ölçüde müdahale edebilir. bu semptomlar o kadar yoğun olabilir ki, kişi için yıpratıcı olabilir. bir kişi iğneleri gördüğünde veya iğneleri içeren bir prosedürden geçmesi gerektiği söylendiğinde semptomlar ortaya çıkar. belirtiler de şunları içerir:

-baş dönmesi
-bayılma
-kaygı
-uykusuzluk
-panik atak
-yüksek tansiyon
-hızlı kalp atış hızı
-duygusal veya fiziksel olarak şiddetli hissetmek
-tıbbi bakımdan kaçınmak veya kaçmak

tripanofobi nasıl teşhis edilir?

aşırı ve mantıksız olan iğne korkusu, doktorunuzun sizi tedavi etme gücünü etkileyebilir. bu yüzden bu fobiyi tedavi ettirmek önemlidir.

doktorunuz önce tıbbi bir muayene yaparak herhangi bir fiziksel hastalığı ekarte etmek isteyecektir. daha sonra bir psikiyatra görünmenizi tavsiye edebilir. alanında uzman kişi, size zihinsel ve fiziksel sağlık geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. ayrıca sizden belirtilerinizi açıklamanızı isteyeceklerdir.

tripanofobi teşhisi genellikle hayatınızın bir kısmına iğne korkusu karışmışsa yapılır.

tripanofobinin komplikasyonları nelerdir?

tripanofobi, panik atakları içerebilen veya içermeyebilen stresli ataklara neden olabilir. ayrıca gerekli tıbbi tedavide gecikmeye de yol açabilir. kronik bir rahatsızlığınız varsa veya tıbbi bir acil durum yaşıyorsanız bu da size zarar verebilir.

tripanofobi nasıl tedavi edilir?

tripanofobi tedavisinin amacı, fobinizin altında yatan nedeni ele almaktır. yani tedaviniz başka tedavisinden farklı olabilir.

tripanofobili çoğu kişiye tedavi olarak bir tür psikoterapi önerilir. bu, şunları içerebilir:

bilişsel davranışçı terapi (cbt): bu, terapi seanslarında iğne korkunuzu keşfetmeyi ve bununla başa çıkma tekniklerini öğrenmeyi içerir. terapistiniz, korkularınız ve bunların sizi nasıl etkilediği hakkında düşünmenin farklı yollarını öğrenmenize yardımcı olacaktır. sonunda, düşünceleriniz ve hisleriniz üzerinde bir güven veya hakimiyet hissederek uzaklaşacaksınız.

maruz kalma tedavisi: bu, iğne korkunuza karşı zihinsel ve fiziksel tepkinizi değiştirmeye odaklandığı için cbt'ye benzer. terapistiniz sizi iğneler ve tetikledikleri ile ilgili düşüncelere maruz bırakacaktır. örneğin, terapistiniz size önce iğnenin fotoğrafını gösterebilir. daha sonra iğnenin yanında durmanızı, iğneyi tutmanızı ve sonra da iğne enjekte edildiğinizi hayal ettirebilir.

bir kişi psikoterapiyi kabul edemeyecek kadar stresli olduğunda ise ilaç gereklidir. antianksiyete ve sakinleştirici ilaçlar, vücudunuzdaki ve beyninizdeki semptomlarınızı azaltacak kadar sizi rahatlatabilir. tabii ki ilaçlar alanında uzman hekim tarafından reçete edilmelidir.

tripanofobinin görünümü nedir?

tripanofobinizi yönetmenin anahtarı, altında yatan nedenleri ele almaktır. sizi iğnelerden korkutan şeyin ne olduğunu belirledikten sonra, tedavi planınıza bağlı kalmak önemlidir. iğne korkunuzu yenemezsiniz bile en azından onunla yaşamayı öğrenebilirsiniz ya da tamamen bu fobiden kurtulabilirsiniz.

kaynaklar: en.wikipedia, healthline, pharmacytimes.