kimdir bunlar?

genç erişkinlik döneminde başlayan, bilişsel ya da algısal çarpıklıklar, alışagelmişin dışında davranışlar, yakın ilişkilerde birden bire rahatsızlık duyma, yakın ilişkilere girme becerisinde azalma, kişiler arası toplumsal ilişkilerde yetersizlik, gösteren garip kişilerdir.

bu kişilerde acayip düşünceler, referans fikirleri, derealizasyon vardır .toplumda %3 oranında görülür. tanı hastanın düşünce, davranış ve görünümünde acayiplik temeline dayanır. bu hastalardan öykü zor alınır, çünkü iletişim biçimleri sıradışıdır.

kendi duygularını tanımazlar, iç dünyaları, çocukluk korkuları ve fantazileri, katı imgesel ilişkilerle doludur. özel güçleri olduğuna inanırlar. algıda illüzyonlar olabilir. insanlarla olan ilişkileri zayıf ve uygunsuz eylemleri vardır. sonuç olarak izole ve arkadaşsızdırlar. stres altında dekompanse olup kısa süreli psikotik belirtiler gösterebilirler. ağır olgularda anhedoni ve ağır depresyon olabilir.

tanı ölçütleri

referans fikirleri; acayip inanışlar, büyüsel düşünce (batıl inanç, altıncı his gibi); olağandışı algısal yaşantılar, bedensel illüzyonlar olabilir; acayip düşünce ve konuşma biçimi; kuşkuculuk, paranoid düşünce; alışılagelmişin dışında, kendine özgü davranış ve görünüm; uygunsuz, kısıtlı duygulanım; yakın arkadaşları ya da sırdaşlarının olmaması; toplumsal anksiyete ( paranoid korkularla ilişkilidir.)

ayırıcı tanıda; şizoid, avoidan, paranoid kişilik bozuklukları ve şizofreni düşünülmelidir.

bu kişiler yaşam boyu aynı kalabildiği gibi şizofreniye de dönüşebilir. % 10'da olsa özkıyım riski vardır.

tedavi olarak; garip davranışlarını yargılamadan psikoterapi yapılabilir. referans fikirleri varsa antipsikotik verilebilir.

görülen lüzum üzerine ek not

her kim ki bu bilgileri okuya , sakın ola kendine ya da başkasına tanı koymaya kalkışmaya. bu özelliklerden bir ya da birkaçını kendinizde başkasında buluyor olabilirsiniz , mümkündür. bu kişilik bozukluğunuz olduğu anlamına gelmez. genelde kişilik özelliği düzeyinde kalır. kişilik özelliği düzeyinde kalması da klinik olarak sorun teşkil etmez.

https://www.psychologytoday.com/intl/conditions/schizotypal-personality-disorder