Anne Baba Adaylarının Kabusu: Kan Uyuşmazlığı Nedir?
Kan uyuşmazlığı kısaca nedir?
kan uyuşmazlığı; dişi ve erkeğin rhesus factor'ünün sadece dişinin negatif, erkeğin pozitif olduğu durumunda ortaya çıkar. a, b, 0 , ab gruplarıyla konunun uzaktan yakından alakası da yoktur. ayrıca erkek negatif dişi pozitifse de hiç sorun olmaz.
uyuşmazlığın olduğu durumlarda , ilk bebek sağlıklı doğmakla birlikte ikinci bebekte annede oluşan "tetikte bekleyen savunma mekanizması" direkt olarak bebeğin alyuvarlarına saldırma eğilimindedir. beyin , kalp rahatsızlıklarından tutun da bebeğin ölümüne kadar gider bu alyuvar yıkımı.
engellemek için anneye gebeliğin 28. haftasında bir doz, doğum sonrası ilk 72 saatte de bir doz anti-rh-immunglobulinleri antikoru toplamda 2 doz olarak enjekte edilir kalçadan. enjeksiyonlar doğru zamanlarda olmazsa ileriki gebeliklerde hiç de istenmeyen sonuçlar görülebilir.
Daha teknik anlatımı
kan uyuşmazlığı; anne rh-, baba rh+ olduğu durumlarda fetüs rh+ olursa annenin bağışıklık sistemi tarafından gerçekleştirilen 2-ci tip alerjik reaksiyona verilen ad.
gebelik döneminde fetüsün kanının bir kısmının plasentandan annenin kan dolaşımına geçtiğinden, annenin bünyesine ters olan rh faktör, annenin sensibilize olmasına, yani fetüsün rh faktörüne karşı antikor sentezlemesine neden olur. rh faktör fetüs 7-8 aylıkken sentezlendiğinden 1-ci çocuk doğana kadar annenin bağışıklığı yeteri kadar antikor üretemez ve çocuk sorunsuz doğar. ikinci ve ondan sonrakı rh+ çocuğa gebe olunca ise artık sensibilize olmuş bağışıklık sistemi plasentadan geçebilen immünglobulin g antikoruyla fetüsün kanını hemolize uğratır. bu sürecin ağırlık dercesi birçok faktöre, özellikle de annenin bağışıklık sisteminin durumuna ve fetüsün rh faktörüne göre değişir. şöyke ki, rh faktörün sadece bir değil birkaç tane alt tipi var ve herbirin immunojenlik derecesi yani immun reaksiyona sebep olma gücü farklı.
uyuşmazlık iyi durumda yenidoğan sarılığı, ağır durumlarda fetüsün hidropsu (hydrops fetalis), ağır anemi ve ölü doğma ile sonuçlanabilir. yenidoğan sarılığı fototerapi ile tedavi edilir. fototerapide kullanılan mavi dalgalı ışık bilirubini izomerleştirir ve zararsız formlarına çevirir. diğer durumlarda gerekirse intrauterinal kan transferi (fetüse) gerçekleştirilir. ağır durumların önüne geçmek için hamilelik döneminde ve doğumdan sonra 72 saat içerisinde anti-rhd-immünglobulinle tedavi yapılmalıdır. isminden de anlaşıldığı gibi anti-rhd-immunglobulin annenin ürettiği ve plasentadan fetüse geçen antikorlara karşı etki gösteren bir antikor, yani rh faktör antikorunun antikoru olduğu denebilir.