ana geçim kaynakları hırsızlık olsa da (çok güzel genellerim) en meşhur faaliyetleri gasptır.

senaryoda otoban kenarında adanayı bırak, amsterdamda dahi görülmesi zor bir kıyafetle bekleyen güzelce bir kadın vardır. hayat kadını tribinde davranan bu kadının oltasına gelen araç sürücüleri araçlarını durdurur ve kadınla muhabbete başlarlar. kadınlar genellikle çok işvelidirler. ne denilirse kabul edilen bu süreç aracın kapısının açılmasına kadar sürer. o kapı bir kez açıldı mı bir anda yoktan 10 kadar cono erkeği belirerek arabaya doluşur ve sürücüyle artık içeride kim varsa dışarı çıkartıp çok feci darp ederler. sürücü ve yolcular bayılana kadar dövüldükten sonra ortada ne cüzdan ne telefon ne laptop kalır. adana ceyhan karayolundaki kimi örneklerde milletin ceketini aracın çakmağını falan bile gasp etmişlerdir.

buna mukabil jandarmadaki kayıtlı kabarık dosyalarına lan bu conolar neymiş diye bir merak edip bakarsanız insanı derin düşüncelere sevk edecek savunma mekanizmaları olduğunu da görürsünüz. 1998 yılındaki bir olayda dört erkek, cono olduğunu bildikleri bu yukarıdaki kadının tuzağına bir doğan marka araçla gelmişler, kadının kapıyı açıp cono kabilesinin araca saldırmasına fırsat vermeden kadını camdan içeri çekip gazlamışlar. sonra kimsenin bilmediği karaisalı köyünde bir oto tamirhanesine çekip kepenkleri kapatmışlar. amaçları bittabi kadına tecavüzdür. ancak bu dört gözü dönmüş, zincirini kırmış adam conoya bir türlü tecavüz edememişler. neden? nasıl? çünkü iki buçuk saat canhıraş ana avrat küfür ederek kendini savunan cono en sonunda bakmış ki yorulmaya başlıyor, yere çökerek kendi eline sıçmış ve bokunu üstüne başına yüzüne sürerek "gelin lan" demiştir. adamlar da dolayısıyla gelememiştir. cono böyle bir şeydir.

bu kadar ekstrem olmadıkları vakalarda genellikle daha önce gitmedikleri semtler (ve hatta şehirlerde) "tırnakçılık" yaparak da ev ekonomisi kasmaktadırlar. bu olayda da üç dört cono karısı ellerinde iki üç yaşlarında çocuklarla bir dükkana dalmakta bir süre sonra conolardan biri alışveriş yapıp parayı ödemekte iken diğerlerinden biri çocuğu falan yere atarak dikkati kendi üzerine çekmektedir. para üstü verilirken parayı iç eden ilk cono dikkati dağılmış dükkan sahinine para üstünün yanlış verildiğini falan söyleyerek adamı "tırnaklamaktadır". parayı öyle alamazsa kavga çıkarıp almaktadır. eğer kavga çıkarsa iki üç yaşındaki çocuklar da kavgaya bizzat dahil olmakta onun bunun baldırını ısırmaktadır. eğer hiçbir şey olmazsa conolar yine rahat durmamakta, bim marketlerinde gtünü başını falan açmaktadırlar.

peki conolar neden hapiste nezarette çok durmamaktadır? 

işte o da conoların devletle olan pek bilinmeyen münasebetlerinden biridir. cono kabilesi aşireti herneyse bunlar kolluk kuvvetlerine aklın almayacağı seviyede istihbarat sağlamaktadır. conolar bir yerde ortaçağın hırsız loncaları gibi her yerde gözü kulağı olan bir müstakil örgüt gibi olduklarından, dahası kürt olmadıklarından özellikle adana'da barkal - kiremithane gibi insan olanın girmeyeceği mahallelerde çok yoğun bir karşı istihbarat çalışmasının da baş aktörüdürler. pkk tikko hücre evleri falan o yüzden kürtlerin yoğun yaşadığı mahallelerde conolar yüzünden tam verimle çalışamamaktadır. pkk ise conolara karşı bir hareket nedense yapmamakta ya da yapamamaktadır. nitekim bunların verdikleri istihbarat ispiyon falan da genellikle tutarlıdır. jandarma da özellikle bu istihbaratların ulaştırıldığı ve sonuç alındığı dönemlerde araçlara tuzak kurup bıçakla silahla odunla yağma/gasp suçunu işleyen beşli onlu cono gruplarına gasp yerine hırsızlık soruşturması açmaktadır. tck 149-1c'de on ila on beş yıl arası cezası olan nitelikli gasp'a nazaran basit - nitelikli hırsızlık bir ila yedi yıl arasında bir ceza ile kovuşurulduğundan conolar deyim yerindeyse hırsızlıktan hapse göbek ata ata gitmektedir. tabii hapse yalnız biri gittiğinden kalan dokuzu tezgaha ertesi gün devam edebildiğinden bu böyledir.

bu şekilde bir gasptan günde 450 500 liralık vurgunlar yaptıklarını hesap edersek, soruşturma kovuşturma olmadan ayda beş altı kadar aracı gasp ettiklerinden 2000 lira yalnız gasptan, o sırada çocuklar (dört beş vardır genelde) kırmızı ışıklarda milletin camına çamurlu bezle saldırarak 600-800 lira kazanmakta, kalan ihtiyaçlar da evin erkeklerinden birinin araba motosiklet çalıp hurda etmesi ya da ev soyması ile giderilmektedir. namusuyla çalışan cono yok mudur? ufak suçlar kabahatler o kültürün dokusuna o kadar derin işlemiştir ki şahsen ben bakkal cono bile görmedim. varsa da herhalde bakkal bir paravan işlevi falan görüyordur. dükkanın arkasında cam macunundan kokolinden sahte nutella falan yapıyorlardır.