HAVACILIK 3 Şubat 2022
21,6b OKUNMA     407 PAYLAŞIM

Aberdeen'den Londra'ya Giden British Airways Uçağı Pisti Neden Son Anda Pas Geçti?

1 Şubat'ta İskoçya'nın Aberdeen şehrinden hareket eden bir British Airways uçağı epey tehlikeli anlar yaşadı. İşte durumun teknik analizi.

Olay şu şekilde cereyan etti

iskoçya'nın aberdeen kentinden hareket eden bir british airways uçağının şiddetli rüzgar nedeniyle londra heathrow havalimanı'ndaki piste iniş denemesini iptal ettiği o anlar:

guardian haberine göre kuvvetli rüzgar nedeniyle pas geçmiş

ikinci denemede iniş yapılmış. ilkinde çok yüksek hızla inmiş gibi ama. ikincide oldukça yumuşak bir iniş yapmış.

Tecrübeli birinden olayın olası açıklaması

olay anındaki rüzgar kafadan esiyor (11. saniyede kadraja giren wind sock'tan görülebilir) heathrow pist istikameti 09-27. iniş pisti 27 ve olay anında rüzgar 280'den 12 kt. hafif bi crosswind bileşeni de var ama etki edecek bir kuvvet yok 12 kt'lik rüzgarda. metar gust da vermemiş. yani aslında ekstrem bir hava durumu yok bu açıdan bakıldığında.

uçak pist merkez çizgisine teker koymuş ilk seferde. uçak airbus 321. gördüğüm kadarıyla, pilot sağa hafif bi kanatçık açmış sağdan gelen rüzgar etkisini karşılamak için (o rüzgarda pek gerek de yok aslında) açılan kanatçık çok fazla olmadığı için spoiler da açılmamış ilk seferinde. sonra kumandayı toparlayıp düz iniş yapmış ama uçak zaten gazı kesmiş, enerji yok, bir de flare yapmakta biraz çekinince (iniş anında elevator'de bi oynama görünmüyor) sert oturmuş. bunun etkisiyle ground spoiler açılmış. artık bu noktada de-rotation yapması gerekirken, sert oturma yüzünden burnu ezmekte tereddüt etmiş.

Flare: Round out (yuvarlama) olarak da adlandırılan flare, bir uçağın inişi sırasında bir manevra veya aşamadır.

bu noktada uçağın sola yatış yapmasının iki sebebi olabilir: ya bounce sonrası sert oturması yüzünden panik yaparak sola kumanda vermiştir, ya tam o anda sağlam bir gust yemiş ve bütün o açık flapların da etkisiyle artan kanat alanı sağdan gelen güçlü gustla birlikte uçağı sola yatırmıştır.

Gust: Rüzgar.

metar'da gust verilmemiş. 17. saniyede ekranın altında ağaçlar görünüyor. dallar kımıldamıyor. o yüzden çok ihtimal vermedim ilk başta buna. ama sonra tekrar tekrar izlediğimde gördüğüm kadarıyla, uçak sola yatmadan önce herhangi bi kanatçık hareketi yok sol kanatta. eğer sola kumanda verilmiş olsaydı, o derecede bir yatışın kanatçık kumandasını görebilmemiz gerekirdi. buradan gust yorumu yapılabilir. tailstrike ise pistin tozunu almış gibi. çok derin bir tailstrike görünmüyor. zaten airbus 320-330 serisinin tailstrike yapabileceği yegâne nokta da burası. kalkışta bu uçaklara tailstrike yaptırmak imkansıza yakın. olursa böyle inişte oluyor işte. sonrası pas geçiş. bu noktadan sonra uçağı indirmeye çalışmak daha da kötü sonuçlara yol açabilirdi. o yüzden pas geçiş doğru karar.

Tailstrike: Kalkış veya iniş sırasında bir uçağın kuyruğunun piste temas etmesiyle meydana gelen olay. Hemen hemen tüm nakliye uçağı tasarımlarında karşılaşabilinir.

speed brake devreye girdikten sonra frenler hemen devreye girmez. a321 neo için autobrake low ya da medium kurulmuş ise spoiler açıldıktan 2 saniye sonra fren yapmaya başlar uçak. tekerler autobrake'in aktive olmasını sağlayacak kadar uzun süre yere temas etmiyor.

windshear falan da yok ortada. windshear dediğiniz iki saniye süren bir şey değildir. uçak pas geçişe başladıktan sonra gayet stabil bi şekilde tırmanıyor. windshear olmadığının bariz bir kanıtı.

Windshear: Rüzgarın yatay veya dikey mesafelerdeki değişimini ifade eder. Uçak pilotları genellikle önemli windshear'ları, hafif uçaklar için 30 knot (15 m/s) ve uçuş irtifasında uçaklar için 45 knot (23 m/s) civarındaki hava hızındaki yatay bir değişiklik olarak kabul eder.

ekşi sözlük'te uçak çok hızlı geliyor diyenleri de tebrik etmek lazım. kaç senedir uçuyorum, ben bile anlayamadım. gidip bi gözlere baktırayım en iyisi.