ABD'nin Hava Sahasındaki Gücünü Artırmak İçin Geliştirdiği Uçak: F-15EX Advanced Eagle
f-15ex advanced eagle... usaf'ın gövde ömrünü tamamlamak üzere olan tek kişilik f-15c ve çift kişilik f-15d model hava üstünlüğü uçaklarını (air superiority fighter), yeni tehdit algısı ve buna yönelik teknoloji ile geliştireceği f-15 modeli.
pentagon'un sitesinde yayınlanan national defense strategy dokümanını incelediğinizde abd'nin önümüzdeki dönemde küresel hakimiyetini devam ettirmek için çin, rusya, k. kore ve iran ile rekabet edeceğini ilan ettiğini görürsünüz.
bu belgeye istinaden usaf, "air superiority 2030 flight plan" adını verdiği dokümanda çin ve rusya'dan gelen tehditlere nasıl karşı koyacağını açıkladı.
dokümanı incelediğinizde usaf'ın her zaman olduğu gibi teknolojiyi sonuna kadar kullanacağını anlamak zor değil. plan hayata geçirilirse 74 yeni filo kurularak toplam 386 filoya ulaşılması hedefleniyor. şu anda envanterinde bulunan 185 adet 5. nesil f-22 ile f-35 ve bunları destekleyecek geliştirilmiş f-15 filosu ile hava üstünlüğünü devam ettirme hedefinde.
uçağın teknik özelliklerine geçmeden önce belirtmem gereken bir husus var. ekşi sözlük'te şunu yazdıktan sonra cft'yi yeni mi akıl ettiler gibi yorumlar geldi bana:
elbette yeni akıl etmediler. uçak tasarımı ihtiyaç ve beklentilere göre şekillenir. ihtiyaç duymadığınız şeyi göze güzel geliyor diye kullanmazsınız. savaş uçaklarının daha çevik, daha hızlı uçtuğu daha hızlı tırmandığı dönemden, dijitalleşen elektronik harp ortamına geçilen bir dönemeçteyiz. yeni yaklaşım hasmınızla dog fight yapmanıza gerek kalmadan çatışmanın sonucunu belirlemek üzerine kurulu.
bir diğer neden de çin ve rusya'nın havadan atılabilen seyir füzelerinin menzilinin uzaması ve hipersonik hıza (ses hızının 5 katı ve üzeri) çıkması. mig-31 uçağı tarafından havada ateşlenebilen bu seyir füzesi (albm/air launched cruise missile) ile rusya abd anakarasını vurabilecek yeteneğe kavuşuyor. füzelere nükleer başlık da takılabiliyor. (başlığı kinjal diye açılmış ama doğru yazılışı kinzhal şeklinde.)
bir diğer neden amerika'nın en kolay kaydırabileceği güç olan ve dünya denizlerini kontrol etmesine imkan vererek küresel egemenliğini perçinleyen uçak gemilerinin, bir çatışma durumunda çin ve rusya'nın bir numaralı hedefleri olması. bu iki ülke uçak gemilerini vurabilecek füzelerinin menzilini artırırken, abd de hem karaya konuşlu hem de uçak gemilerine konuşlu uçaklarının menzilini artırarak bu tehdidi bertaraf etme niyetinde. bu kapsamda hem usaf hem de usn ellerindeki filoları 5. nesil uçaklarla güçlendirirken, 4. nesil uçaklarını bu yeni tehdit algısına göre modernize ediyor. işte cft de hasım ülkelerin füzelerinin artan menzillerine paralel olarak devreye giriyor. usaf ve usn av uçakları şimdiye kadar yürüttükleri klasik av/bombardıman görevlerine ilave olarak artan yakıt kapasiteleri ve elektronik harp kabiliyetleri ile bu seyir füzelerini avlamak için modernizasyon geçiriyor.
f-15 uçağı 70'lerde hava üstünlük uçağı olarak ortaya çıkmıştı. tek kişilik f-15a ve çift kişilik f-15b modellerine 80'lerde e modeli eklenmişti. e modeli pilot ve silah sistem subayından oluşan iki kişilik mürettebatı ile düşman hava sahasının derinlerine girip derin darbe (deep strike) görevini yerine getirmek için tasarlanmıştı. c/d modellerine göre hava-hava performansı azalmış buna karşın taşıdığı faydalı yük artmıştı. düşman hava unsurlarına karşı kendini koruyabilecek hava-hava performansına sahipti.
ilerleyen yıllarda farklı ülkelerin taleplerine göre farklı f-15 modelleri üretildi. israil için f-15i, singapur için f-15sg, g.kore için f-15k gibi.
bu kapsamda boeing tarafından f-15 uçağının en yeni modeli katar için üretildi. halen test aşamasında olan uçağa f-15qa denildi.
f-15ex modelinin, f-15qa'nın sahip olduğu yeteneklere ilave olarak usaf için talep edilen gereksinimleri karşılayacağı duyuruldu.
lockheed martin'in gelişmiş f-15 diye takdim ettiği uçağın özelliklerine bakalım
- hız: 2,5 mach'a çıkmış.
- menzil: 1200 nm (deniz mili)
- silah taşıma kapasitesi: 29,500 lb (yaklaşık 15 ton) . (kanat altına iki silah istasyonu daha ilave edilmiş, 12 havadan-havaya füze ya da 24 havadan-yere füze taşıyabiliyor)
- aesa radarı
- irst
- pilot ve silah sitem subayı için jhmcs
- yeni görev bilgisayarı: f-35'in görev bilgisayarından bile daha hızlı çalışan görev bilgisayarına sahip.
- dijital fly-by-wire: daha önceki f-15 modellerinde olmayan bir özellik.
f-15 bir yandan f-35 ile birlikte görev yaparak rusya ve çin üzerinden gelecek tehditleri karşılayacak, diğer yandan toyota hilux ile intikal eden teröristleri de yeni donanımı ile tespit ve imha edecek yeteneklere kavuşacak gibi görünüyor. f-35 stealth ve sensör füzyonu özellikleri ile düşman hava sahasının derinlerine nüfuz ederken, f-15ex ve f-16v için öncü görevini yürütecek.
bu projeyi usaf'ın istemediği, pentagon'un inisiyatifi ile yapıldığı yazılıyor. kişisel görüşüm 5. nesil uçaklar henüz kendini yeterince kanıtlamamışken, eldeki filoyu beşinci nesil ile birlikte görev yapabilecek hale getirmek en akılcı yaklaşım.