ABD'de 1919-1933 Arası Alkolün Bayağı Bayağı Yasak Olması
Olayın özeti
16 ocak 1920'de, yıllarca süren kampanya ve tartışmalardan sonra abd anayasasına ilişkin 18. değişikliğin yürürlüğe girmesi ile abd'de alkol üretimi, satışı ve nakliyesi yasaklanmıştır.
yasaklamalar yüzyıllarca geçmişi olan alkol tüketimine son verememiş ve ülke çapında yayılan yeraltı imalathaneleri ve içki kaçakçılığı karlı iş kolları haline gelmiştir.
yasa dışı yollarla elde edilen büyük paralar kent merkezlerinde organize suç örgütlenmelerine sebep olmuştur.
yasakları denetlemekle görevli federal ajanlar ele geçirilen yasa dışı içkileri halkın gözü önünde imha ederek şov yapsalar da bu devlet için kaybedilmiş bir savaş olmuştur. içkiye ulaşım zorlaştıkça yasa dışı üretim ve çeteleşmeler daha da artmıştır.
yasaklama sayesinde çetelerin içki üretimi ile müthiş bir zenginlik elde etmesi, devletin içkiden aldığı vergileri artık alamaması ve sonunda büyük buhran'ın etkisiyle yasaklama başarısız olmuştur.
5 aralık 1933'de alkol yasağı yürürlükten kaldırılmış ancak yetkililer tarafından imha edilen milyonlarca litre içki için çok geç olmuştur.
yasağın kalktığı gün için hazırlanmış bar afişi
6 aralık 1933 tarihli gazete
Neden yasaklandı?
abd içki yasağı, amerika birleşik devletlerinde protestan-katolik çatışmaları sonucu protestanları destekleyen hükümetçe alınmış yasaklamalardır.
yönetim alkolü yasaklayınca papazlar kiliselerde ne içeceğiz demiş, hükümet üzüm suyu için demiştir. belirli bir süre sonra katolik kiliselerinde alkol yasallaşmıştır. yanlış bilmiyorsam protestan kiliseleri o dönem misafirlere üzüm suyu içirmiş, katolikler bunu kabul etmeyince onlara alkol hakkı tanınmış. bazı papazların fırsat bilip alkol ticaretine girmesi ile sonuçlanmıştır.
Kanunen nasıl getirildi?
abd içki yasağının (prohibition) bugüne kadar hep ceza kanunlarıyla getirildiğini zannederdim. meğerse anayasaya yapılan ek maddelerle getirilmiş ve götürülmüş. abd anayasasının 18. ek maddesi ile getirilmiş, 21. ek maddesi ile uçurulmuş. artık dinciler ve o günün nra'sı anti-saloon league nasıl bir lobicilik yürüttülerse başarılı olmuşlar.
tabi anayasa değişikliğini değiştirmek için bir başka anayasa değişikliği gerektiği için uçurulması da bu yolla olmuş. büyük buhran'ın etkisi, zirve yapan mafyacılık ve suç oranı, kaçak alkolden kaynaklanan alkol zehirlenmeleri falan etkili olmuş olmalı.