BİLİM 26 Temmuz 2024
21,4b OKUNMA     193 PAYLAŞIM

99 Yıl Çözülemeyen Poincare Sanısını Çözen, Milyonları Reddeden Dahi: Grigori Perelman

Matematik dünyasını sarsan Rus matematikçi Grigori Perelman 2003 yılında 99 yıldır çözülemeyen Poincaré sanısını çözerek büyük bir başarıya imza attı. Çözümünü yayınladıktan sonra Perelman, geleneksel akademik ve ödül sistemine meydan okuyarak medyanın ve bilim camiasının dikkatini çekti.

grigori perelman, matematikçilerin bile anlamakta zorluk çektiği poincare hipotezini kanıtlayan rus matematikçi. kanıtı 2003 yılında internet üzerinden yayınlanmış, 2006 yılında da sunduğu çözüm onaylanmıştır. uluslararası matematik birliği tarafından 40 yaşının altındaki matematikçilere verilen fields madalyasını reddederek "para ya da ünle ilgilenmiyorum, hayvanat bahçelerindeki hayvanlar gibi teşhir edilmek istemiyorum" demiş ve ortadan bir süre kaybolmuştur.

2010 yılında kendisine poincare sanısını çözümünde gösterdiği ve geometriye yaptığı katkılar için layık görünen clay milenyum ödülünü, ödülü hakketmediğini kendisi gibi matematikçi olan ve aynı konuda üzerinde çalışan richard hamilton'dan daha fazla katkıda bulunmadığını belirterek 1 milyon doları reddetmiştir.

annesi de matematikçidir ve kendisini yetiştirmek için lisansüstü çalışmalarını bırakmış, zamanını oğlunu yetiştirmeye adamıştır. matematiğe olan yeteneği 10 yaşında ortaya çıkan perelman okul sonrası özel matematik eğitimi almaya başlamıştır. 1982 yılında liseye devam ederken sovyetler birliği adına matematik olimpiyatlarına katılmış ve tam puan alarak altın madalya kazanmıştır.

24 aşında doktorasını bitirdikten sonra amerika'da çalışmalarına devam etmiş ve daha sonra saint petersburg'da araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. 2002 yılında poincare sanısı ile ilgili kanıtlarının ilk bölümünü arxiv adlı internetsitesinden yayınlamaya başlamıştır. 2003 yılında mit, newyork, başladığı tarihten yaklaşık 4 yıl sonra sunduğu argümanların karmaşıklığından ötürü uzun süren bir onaylama döneminden sonra perelman'ın kanıtları kabul edilmiştir.

yine 2006 yılında çin'de yayınlanan bir matematik dergisinde zhu ve sun adlı iki matematikçi poincare sanısı üzerine bir makale yayınlayarak perelman'ın başarısına ortak olmaya çalışmışlar, sonra yayınlarını geri çekerek özür dilemişlerdir.

annesiyle yaşayan ve basına demeç vermeyen perelman'ın yakın çevresinden edinilen duyumlara göre kendisi matematik dünyasının dürüst olmaması nedeniyle profesyonel matematikten uzaklaşmıştır. "matematik hakkında konuşmak acı verici. etik standartları hiçe sayan insanlar değil, benim gibi izole bir hayat yaşayan insanlar dışlanıyor" diyerek matematik camiasına olan kırgınlığını dile getiren perelman'ın şu an ne yaptığı hakkında kesin bir bilgi yoktur.

en son memleketi saint petersburg'da görülmüştür.

wikiwand