39 Yıllık Yaşamına Çok Şey Sığdıran Che Guevara'nın Hayat Hikayesi
latin amerika'da gerilla savaşlarının en bilinen isimlerinden ernesto che guevara, 14 haziran 1928'de arjantin'in rosario şehrinde doğdu. babası ernesto guevara lynch, irlanda asıllı bir yüksek mühendisti. annesi celia de la cerna ise irlandalı - ispanyol asıllı bir kadındı.
2 yaşında astıma yakalandı. bu hastalık ölünceye kadar che guevara'nın yakasını bırakmayacak, siera maestra'da batista ordularına karşı vuruşurken, bolivya'da gerilla savaşı verirken ona hep zorlu dakikalar yaşatacaktı.
che guevara 3 yaşındayken ailesi buenos aires'e yerleşti. che'nin celia ve ana maria adlı iki kız, roberto ve juan martin adlı iki erkek kardeşi vardı. ailesi daha sonra kordoba'da alta garcia'ya yerleşti.
ilk ve orta okulu kordoba'da okudu. daha sonra eğitim bakanlığına bağlı dean funes lisesine devam etti. okulda ingilizce, evde de annesinden fransızca öğrendi. 14 yaşındayken freud'un kitaplarıyla ilgilendi, baudelaire'in şiirlerini çok severdi, 16 yaşında ise şilili şair pablo neruda'ya hayrandı.
bütün çocukluğu boyunca hastalığı ile mücadele etti, spora başladı, lisedeyken atalaya jimnastik klübünün en gözde atletlerinden biri oldu. önceleri kordoba dışında büyük bir çiftlikleri, rahat bir burjuva hayatları olan guevara ailesinin ekonomik durumu giderek bozuldu. çiftliği elden çıkardıktan sonra, 1944 yılında buenos aires'e göçtüler. che guevara lise öğrenimini maddi sıkıntılar içinde tamamladı ve tıp fakültesine yazıldı. fakülte yıllarında önce, arjantin'i sonra bütün latin amerika'yı dolaştı, cüzzam ve tropikal hastalıklar üzerinde çalışmalar yaptı. çok kere bisiklet yada motorsikletle beş parasız oalrak, kimi zaman da mola yerlerinde hammallıktan, dok işçiliği, gemi tayfalığı, hekimlik hatta bulaşılıkçılık yaparak tamamladığı maceralı gezilerinde yurdunun ve kıtasının gerçekliğini tanıdı. kişisel yorumum bence bu aşama karakteri açısından en etkili olan dönemdi, diğer eylemleri bu dönemin sonucu olarak doğdu.
che 1953 yılında üniversiteyi bitirdi. venezuela'da cabo blanco cüzzam kolonisi'nde çalışmak üzere bir anlaşma yaptı. karakas'a giderkenperu'ya da uğradı. orada, yerliler hakkında daha önce yayınlanan bir soruşturması yüzünden tutuklanıp cezaevine gönderildi. hapishanede perulu solcularla tanıştı, bir süre sonra da serbest bırakıldı. yoluna devam ederken ekvador'a uğradı. burada avukat ricado rojo'yla tanıştı. bu tanışma che'nin hayatında bir dönüm noktasıdır. rojo onu venezuella'ya gitmekten caydırıp devrimci bir hükümetin başta bulunduğu guatemala'ya götürdü. che guetemala'daki dağ köylerinde doktorluk yaptı. devrimci arbenz hükümeti, dıştan da beslenen sağcı bir hükümet darbesiyle devrilince, arjantin büyükelçiliğine sığınmak zorunda kaldı. arbenz'in hayranlarındandı. bu dış destekli darbeyi sindiremedi. devrimcilerin saflarına katıldı, perde arkasından guetamalalı gençleri örgütlemeye girişti. faaliyetleri öğrenilince elçilik binasından kapıdışarı edildi. guetamala'da kalmayı tehlikeli bulara meksika'ya gitti.
ernesto che guevara, guetemala'da iken birçok kübalı sürgünle, bu arada da fidel castro'nun kardeşi raul ile tanışıp arkadaşlık kurdu. guevara küba'yı onlardan öğrendi. meksika'da fidel castro ve arkadaşları ile tanışarak küba devrimcilerine katıldı. "granma" yatıyla küba'ya varanlardandı. devrimci savaşın en ön saflarında yer aldı, kendisine binbaşı rütbesi verildi. santa clara savaşından sonra binbaşı ernesto, havana'nın la cabana kalesinin komutanlığına getirildi. 1959 şubatında küba'ya yaptığı hizmetlerden dolayı, bakanlar kurulu kararı ile küba yurttaşı ilan edildi. bir süre sonra silah arkadaşı aledia march'la evlendi. devrim zaferinden sonra, önce i.n.r.a. (ulusal tarım reform enstitüsü) sanayi bölüm başkanlığına, sonra da küba ulusal bankası başkanlığına atandı.
23 şubat 1961'de küba devrin hükümeti yeni kurulan sanayi başkanlığına, ernesto che guevara'yı getirdi. guevara, playa giron(domuzlar koyu) çatışması sırasında tekrar kale komutanlığı görevini üstlendi. 1962 ekiminde başgösteren bunalım sırasında ise pinar del rio askeri komutanlığını yaptı.
küba'daki görevleri sırasında öteki latin amerika ülkelerine geziler yapan ernesto che guevara buralarda yeni devrimci eylemlerin örgütlenmesi gerektiğine inanarak, 1965 eylülünün son günlerinde küba'daki bütün görevlerinden istifa etti. ünlü veda mektubunu fidel castro'ya bırakarak küba'dan ayrıldı.
nereye gittiği bilinmiyordu. dünya basınında çeşitli varsayımlar yürütüldü. adı birkaç kez ölüye çıktı.
kayboluşundan 4 ay sonra, 1966 ocak ayında havana'da toplanan üç kıta (tricontinental) konferansı'na gönderdiği demeçle sesi bir kez daha duyuldu:
"ölüm nereden ve nasıl gelecekse gelsin... savaş sloganlarımız kulaktan kulağa yayılacaksa ve silahlarımız elden ele geçecekse ve başkaları mitralyöz sesleriyle, savaş ve zafer naralarıyla cenazelerimizde ağıt yakacaksa, ölüm hoş geldi safa geldi..."
oysa latin amerika'da devrimci mücadele, daha gerçekçi tabanlar arayıp bulma sancısındaydı.
bolivya'daydı che, bu ülkede bir gerilla savaşı örgütlemekteydi. ölüm, bir süre sonra gelip onu enseledi ama geride bıraktığı mücadele günümüz latin amerika devrimci eylemlerinin belki de en renkli kişisinin inanç dünyasında yarattığı boyutlar içinde gelişmedi.
bir muhbir guevara'nın gerilla kampının yerini bolivya özel harekât birliği'ne bildirmişti. 8 ekim'de kamp kuşatıldı ernesto che guevara 7 ekim 1967 gecesi, hingueras yakınlarında pusuya düşürüldü. 8 ekim sabahı yaralı olarak ele geçirildi, sorguya çekmek istediklerinde konuşmadığı söylenir. 9 ekim 1967 günü öğleden sonra ernesto che guevara, bolivyalı çavuş mario terzan'ın karabinasından boşalan kurşunlarla can verdi, ellerinin somut bir delil olarak kesildiği söylenir.
büyük devrimci, günümüzde hangi ideolojiden gelirse gelsin hemen hemen herkesin saygı duyduğu bu kişinin hayatını yorum katmadan özetlemek istedim.