2023 yılında, sinema adına oldukça geniş bir yelpazede, kaliteli prodüksiyonları deneyimleme imkanı bulduk. hem hollywood'dan hem de dünya sinemasından bir çok değerli proje, tüm sinema severlerle buluştu. pandeminin tüm olumsuz etkilerinden kurtularak, esaslı bir normalleşme yaşadık ve sinema salonları "olabildiğince" şenlendi.

tüm bunlara rağmen sinema sektörü, üzülerek belirtmem gerekiyor ki, toplam gişe hasılatı baz alındığında 2019'un ve ondan önceki yılların gerisinde kaldı. bundan sonra toparlanma devam mı edecek, yoksa pandemi öncesi rakamlarına bir daha asla ulaşamayacak mıyız? elbette bunu zaman gösterecek. ancak bu sene yaz mevsiminden itibaren barbenheimer etkisiyle bile 2019'u yakalayıp geçemeyen bir sektörden bahsediyoruz. dolayısı ile 2024 yılı, sanki bu seneden daha zorlu geçecek, gişe hüsranları çoğalacak ve salon kapanmaları devam edecek gibi görünüyor.

neyse tüm bu olumsuzlukları -şimdilik- bir tarafa bırakalım ve karnesi 10'larla dolu bu senenin en iyi filmleri listesini ilginize sunalım.

25. beau is afraid (yön. ari aster) (a24) imdb

sinema sanatının en sıkı takip edilen yönetmenlerinden biri olan ari aster'ın son manyaklığı. iddia ediyorum, böyle bir sanata kolay kolay maruz kalmadınız. aster'in büyüleyici resimleri ile dolu olan ve bilincinin karanlık dehlizlerinde gezindiğimiz bu acayip film, hiç şüphesiz senenin beyin yakan filmlerinin en göz alıcısıydı.

24. guardians of the galaxy vol. 3 (yön. james gunn) (walt disney) imdb

marvel evreninin en özel işlerinden olan guardians of the galaxy serisi, üçlemeyi tamamlayan mükemmel bir finalle sonlandı. harika bir arşiv değeri de taşıyan bu özel seri, aynı zamanda marvel sinematik evreninin, farklı türlere meraklı izleyiciyi kitlesinin sevgisini kazandı. g.o.g. aynı zamanda yılın en çok gişe yapan ve kazandıran fantastik/süper kahraman filmi oldu.

23.) the taste of things (yön. anh hung tran) (gaumont) (orj. adı : la passion de dodin bouffant) imdb

insanın en önemli içgüdülerinden yemek yemeyi, bir diğer içgüdü olan aşkla harmanlayan estetik film. usta oyuncu juliette binoche, kendisini bize yine hayran bıraktırdı. cannes film festivali'nde en iyi yönetmen ödülü'nü alan film, 19. yy fransa mutfağına seyircisini davet ediyor. günümüzde şef restoranlarının önemi tartışılmaz. keza bu filmin güzelliği de öyle. filmin aynı zamanda fransa'nın bu seneki oscar adayı olduğunu da hatırlatalım.

22. may december (yön. todd haynes) (netflix) imdb

kuvvetli oyunculuklarla ve senaryosuyla öne çıkan film, abd'de çok fazla haberini okuduğumuz olgun kadının ergen gençle yaşadığı seks skandalının perdesini aralıyor. filmde özellikle charles melton'ın performansı akılda kalıyor. natalie portman'ın da epey bir sahiplenip, oyunculuğuyla sürüklediği film, izleyicisine biraz garip hissettiren, sıra dışı bir yapım.

21. maestro (yön. bradley cooper) (netflix) imdb

2019 oscarlarında 8 dalda adaylık alıp, şarkı dalında lady gaga'ya oscar kazandıran yeniden çevrim "a star is born" filmiyle yönetmenliğe adım atan bradley cooper'ın son filmi. cooper bu defa biyografi türündeki filmde, orkestra şefinin hayatına ve aşkına odaklanıyor. cooper'ın hikaye anlatımındaki ustalığı beni kendisine hayran bıraktı. oyuncu olarak başarılı olsa da, cooper'ın yönetmenlik kariyeri daha parlak olacak gibi.

20. talk to me (yön. danny philippou, michael philippou) (a24) imdb

senenin açık ara en iyi korku filmi. avustralyalı youtuber kardeşler philippou'ların çektiği bu korkutucu film, aynı zamanda bir korku filmine göre çok fazla ses getirdi. gişede ve streamde inanılmaz bir ilgi gören ve eleştirmenlerden oldukça iyi puanlar alan yapımın devam filmi için çok fazla beklememiz gerekmeyecek.

19. bottoms (yön. emma seligman) (metro-goldwyn-mayer) imdb

1999 tarihli david fincher başyapıtı fight club'ı paydaya koyun. paya da yine aynı tarihli american pie filmini, minimum cinsellik değeriyle yerleştirin. beyin yakan american pie / fight club orantısıyla çekilen bu acayip film, senenin en tuhaf ama ilgi çekici işlerinden biriydi. özellikle son yarım saatinde işlerin iyice çığrından çıktığını ve kolay kolay rastlayamayacağınız gariplikte bir film olduğunu özellikle belirtelim. referansları bir kenara bırakırsak, bottoms süper gücünü, özgün karakterlerinden alıyor. ilk olarak the bear ile parlayan başrol ayo edebiri , bu filmle beraber büyük bir yıldız olacağının sinyallerini fazlasıyla veriyor.

18. perfect days (yön. wim wenders) (dcm / bitters end) imdb

tuvalet temizlikçisi sıradan bir adamın, değerli yaşamından bir kesit. geçmişiyle yüzleşen adam portresiyle ve sade/abartısız oyunculuğuyla cannes film festivali'nden bileğinin hakkıyla "en iyi erkek oyuncu" ödülüyle dönen koji yakusho'nun performansı olağanüstü. güzel müzikleri ve sadelik dolu görselleriyle izleyiciyi etkileyen film, usta yönetmen wenders'ın son yıllardaki en iyi filmi.

17. are you there god it’s me margaret (yön. kelly fremon craig) (lionsgate) imdb

pastel renkler ve muazzam oyunculuklarla dolu, harika bir roman uyarlaması. margaret'in çocukluğunu terk edişine şahit olduğumuz bu güzel film, elindeki malzemeyi enfes kullanan yaratıcı yönetmeninin elinde büyümüş. coşku ve samimiyet dolu bu hikaye, dram ve komediyi başarılı bir biçimde harmanlıyor.

16. the holdovers (yön. alexander payne) (focus features) imdb

70'li yıllarda ve noel tatilinde geçen film, usta oyuncu paul giamatti ve yönetmen alexander payne'i yeniden bir araya getiriyor. adeta bir tiyatro atmosferinde geçen filmin, soğuk kış günlerine ilaç gibi gelen, samimi ve sıcak bir havası var. filmi izlerken hababam sınıfı karakterleri, kel mahmut, damat ferit ve hafize anayı anımsayabilirsiniz. the holdovers yönetmen payne'in, işin ustası olduğunu kanıtlar nitelikte bir yapım.

15. barbie (yön. greta gerwig) (warner bros) imdb

2023'ün tüm dünya sinemalarının toplam gişe şampiyonu. barbie'nin sinemada yarattığı etki, kolay kolay unutulmayacak türden. sektöre adeta pazarlama dersi de veren film, warner bros'un yüzünde güller açtırdı. warner bros yapımı harry potter'ın bile bileğini bükmeyi başaran film, başrol oyuncusu ve aynı zamanda filmin yapımcılarından margot robbie'nin yüksek zekasını tescilledi. önümüzdeki oscarlarda bol bol barbie gecesine tanık olacağız. o gece için şimdiden pembişlerinizi hazırlayın sevgili hanımefendiler ve çocuklar. <3

14. all of us strangers (yön. andrew haigh) (searchlight) imdb

geçen senenin göz bebeği filmi aftersun ile birlikte şöhreti roketleyen paul mescal'in, bu sene de herkesi derinden sarsan filmi. oyuncuyu önümüzdeki sene gladiator 2'de izleyeceğiz. all of us strangers, harika iki oyuncunun sürüklediği, yürek yakan bir senaryoyla taçlandırılan ve pırıl pırıl bir sinematografiye sahip olan, son derece duygusal ve de fantastik bir film. şimdiden ödüllere ve adaylıklara boğulan film, hiç şüphesiz senenin en nitelikli filmlerinden biri. görmeden ölmeyin!

13. the boy and the heron (yön. hayao miyazaki) (toho) (orj. adı : kimitachi wa do ikiru ka) imdb

tüm sinefillerin manevi dedesi, biriciğimiz miyazaki'nin son filmi. miyazaki son filminde, yaşamı, kişisel gelişimi ve ölüm ile arkada bıraktıklarımızı sorguluyor. çocuk ve balıkçıl, yönetmenin en içsel filmi. kariyerinin belki de son filminde "sonu" çok iyi anlatan miyazaki, eleştirmenlerin bayıldığı, izleyicinin ise kafa karışıklığından dolayı, çelişkili olarak yorumladığı bir film. senenin spider-man ile beraber en iyi iki animasyonundan biri. bakalım oscar, hangisine nasip olacak?

12. fallen leaves (yön. aki kaurismaki) (b-plan / pandora) (orj. adı : kuolleet lehdet) imdb

fin yönetmen aki kaurismaki'den sıcacık bir film. finlandiya'nın oscar adayı olarak akademiye gönderilen film, kaurismaki'ye cannes'da jüri ödülü de kazandırdı. hayatta savrulup giden kadın ve erkeği mükemmel anlatan film, usta işi yönetmenlik ve kaliteli oyunculuklar içeriyor. yetişkin seyircinin mutlaka kendinden bir şeyler bulacağı, tertemiz yazılmış bu güzel hikayeyi, sakın kaçırmayın.

11. john wick chapter 4 (yön. chad stahelski) (lionsgate) imdb

yılın aksiyon bombası. keanu reeves'in neo'dan sonra en çok özdeşleştiği karakter olan john wick'in beşinci bölümü de şimdilerde gündemde. chapter 4 özellikle imax'te olağanüstü sinema keyfi sunan ve izleyicisinin keyfini katlayan inanılmaz kuş bakışı sahnelere de sahip. serinin şimdiden en iyi filmi olan chapter 4, gişeyi de sallayan ve john wick evrenini büyütüp, evrenden bir sürü spin-off yapım çıkmasının önünü açan, mükemmel bir film.

10. kuru otlar üstüne (yön. nuri bilge ceylan) (memento) (ing. adı : about dry grasses) imdb

listedeki tek yerli yapım. nuri bilge ceylan'ın filminin türkiye'de ceylan sinemasının en çok izlenen filmi olmasına sevindim. genel kitleye de hitap edebilen, uzunluğunu düşünmeden izlerken farklı tatlar alabildiğiniz, pırıl pırıl ceylan filmi. merve dizdar'ın aldığı en iyi kadın oyuncu ödülüyle de cannes film festivali'nde adından söz ettiren yapım, mutlak surette ülkemizde, daha çok uzun yıllar konuşulup, tartışılacaktır.

9. monster (yön. hirokazu kore-eda) (gaga / toho) (orj. adı : kaibutsu) imdb

japon yönetmen hirokazu kore-eda'ya cannes'da queer palm ödülünü (lgbt içerikli filmlere verilen) kazandıran, aynı zamanda senaryosuyla da cannes'da ödüllendirilen çarpıcı ve güzel film. yönetmenin aynı zamanda 2018'de shoplifters filmiyle altın palmiye aldığını da hatırlatalım. filmin adının "canavar" olması, insanın "ötekileştirme" hastalığı ile alakalı. oldukça vurucu ve sert söylemi bulunan, izlerken canınızı da ziyadesiyle acıtan bir film monster. senenin en kuuvetli dramalarından.

8. godzilla minus one (yön. takashi yamazaki) (toho) (orj. adı : gojira -1.0) imdb

sinemanın büyüsüne ve büyüklüğüne sonuna kadar haiz olan, harikulade film. şu bir gerçek, aynı zamanda japonya'nın resmi vatandaşı da olan godzilla, japon sinemacıların ellerinde devleşiyor ve izleyicisini büyülüyor. abd'de son dönem çekilen godzilla vs. kong filmlerini bence boşverin. godzilla minus one, 2. dünya savaşı'nın hemen ertesinde, nükleer mutasyon sonucu oluşan yaratığı, dramasıyla mükemmel betimliyor. izleyiciye de ayrıca bir müjde verelim; filmin sonunda harika bir sürpriz sizi bekliyor. bu filmi bulabildiğiniz en büyük ekranda, kaliteli bir ses sistemiyle deneyimlemeye çalışın. orijinal adıyla "gojira -1.0" mükemmel!

7. killers of the flower moon (yön. martin scorsese) (apple / paramount) imdb

scorsese'nin bu büyük filminin gösterim tarihi kesinleştiğinde, açıkçası ben listemin zirvesinde yer alacağını düşünmüştüm. ancak bu filmden daha iyilerini tecrübe ettiğimizi düşünüyorum. elbette bu, filmin devasa sanatı olduğu gerçeğini değiştirmiyor. 2024'ün mart ayındaki oscar gecesinin, belki de evine en çok heykelle dönecek filmiyle karşı karşıyayız. killers of the flower moon, senenin hiç şüphesiz en çok önem arz eden filmlerinden biri. bir nevi ustalık eseri.

6. anatomy of a fall (yön. justine triet) (le pacte) (orj. adı : anatomie d'une chute) imdb

yılın altın palmiye şampiyonu. harika oyunculukların da içinde olduğu bu güzide film, aslında 2020'lerin şimdiden en iyilerinden olma yolunda. kurgusu ve konusu itibarı ile izleyicisi için epey kafa karıştırıcı ve yüksek dikkatle izlemenizin elzem olduğu bir film. üniversitelerin sinema,tv bölümlerinde ders olarak okutulacak ve makale/tezlere konu edilecek önemdeki "bir düşüşün anatomisi", sinefiller için lezzetli mi lezzetli bir deneyim. o zaman herkese afiyet olsun!

5. oppenheimer (yön. christopher nolan) (universal) imdb

günümüzün filmleri en çok ilgi gören, yaşayan en önemli yönetmenlerden nolan'ın son projesi. insanlığın şimdiye dek yüzleştiği, en büyük olaylardan birine şahit olduğumuz yapım, ne güzel ki yönetmenin, oyuncularının ayrı ayrı resitaller sunduğu ve oyunculuk bazında en yoğun/kaliteli düzeyde sanat içeren eseri. inanılmazı başararak gişede de yapımcısının yüzünü fazlasıyla güldüren film, tüm zamanların en büyük sinema olaylarından bir tanesi.

4. the zone of interest (yön. jonathan glazer) (a24) imdb

izleyicisine verdiği rahatsızlık seviyesini, asla istismar tuzağına düşmeden, adeta samurayın süper keskin kılıcını, kurbanına bahşettiği "acısız ölüm" misali kullanan, muazzam yapım. yönetmen glazer'in uzun bir aradan sonra çektiği bu mükemmel roman uyarlaması, aslında yönetmeni tanıyanlar için sürpriz değil. çünkü kendisinin büyük bir bomba patlatacağı, bayağı bayağı bekleniyordu. o bomba patladı ve biz bu can sıkıcı eseri izledik. the zone of interest, tek kelimeyle kusursuz bir film! (film cannes'da altın palmiye'den sonraki büyük ödülü aldı.)

3. spider-man across the spider-verse (yön. joaquim dos santos, kemp powers, justin k. thompson) (sony) imdb

sevenlerinde tehlikeli bir tür bağımlılık yaratan, izlemeye doyulamayan ultra lezzetli görsel şekerleme. mükemmel müzikleri mi desek, hazdan sizi çıldırtan görsel şöleni mi, her şeyi, tüm sanat dallarının en güzel hallerini içine alıp, yutmuş gibi bir animasyon. şimdiden tüm zamanların en büyük animasyonlarından ve süper kahraman filmlerinden olan yapım, evrenine bir kez dahil olduğunuzda aklınızdan bir daha hiç çıkmayan, beyninizin bir köşesinde kendi krallığını kuran örümcek gibi.

2. past lives (yön. celine song) (a24) imdb

kore/kanadalı yönetmen celine song'un harikulade ilk filmi. past lives, her yönüyle şiir gibi bir atmosfere sahip, çok kaliteli bir film. yönetmeni ve sanatını tanımamızı sağlayan film, senenin en duygusal işlerinden biri. oyunculukları ve gerçek hayattan esinlenilen güzel mi güzel senaryosuyla sinema severlerin gönlünü kazanan filme, oscar yarışında başarılar dilerim.

1. poor things (yön. yorgos lanthimos) (searchlight) imdb

ve en sonunda geldik, senenin şampiyonuna. yunan yönetmen lanthimos'un kariyer zirvesi, türkçe adıyla "zavallılar", insanın içini sinema coşkusuyla dolduran, müthiş bir sanat eseri. bu modern frankenstein uyarlamasını çok iyi yapan, elbette muazzam senaryosu, seyircide akıl tutulması yaratan emma stone oyunculuğu ve tabii dört dörtlük yönetmenlik performansı. lanthimos'un bu modern sanatın en güzel halini yansıttığı filmine, suyun öte yanından sevgilerimi yolluyor ve kendisini ayakta alkışlıyorum.

bonus filmler (2 belgesel, 1 müzik/konser)

a. the eternal memory (yön. maite alberdi) (mtv) (orj. adı : la memoria infinita)
imdb

avrupa prömiyerini yaptığı berlin film festivalinde herkesi ağlatan film. baş karakter şili'li gazeteci muhabir augusto gongora, festival gösteriminden bir kaç ay sonra aramızdan ayrıldı. gongora'nın alzheimer'la savaşını ve eşiyle yaşadıkları, o güzel anılarını bir bir unutmasını izlerken gözlerinizin dolmasına engel olamıyorsunuz.

b. 20 days in mariupol (yön. mstyslav chernov) (pbs) imdb

24 şubat 2022'de başlayan rusya'nın ukrayna işgalini en çarpıcı biçimde anlatan mükemmel belgesel. işgalin en kanlı ve izlemesi oldukça zor anlarını, seyircisinin suratına çarpan belgesel, yakın geçmişin bu kapkaranlık zulmünü izleyicisine deneyimletmekte son derece başarılı.

c. taylor swift the eras tour (yön. sam wrench) (amc) imdb

time dergisi tarafından 2023 yılının insanı seçilen taylor swift'in, gişe rekorları kıran konser kaydı. büyüleyici bir atmosfer yaratan bu harikulade konseri, dijital platformda yayınlandığında, dev ekranda ve kaliteli bir ses sistemi ile deneyimleyin.

Yas Süreci Hakkında Bugüne Kadar Çekilmiş En İyi 30 Film