2012 Yılından Bu Yana Türkiye'de Yüz Nakli Olan 7 İnsan ve Akıbetleri
türkiye’nin yüz nakli macerası, 2012 yılında prof. dr. ömer özkan tarafından uğur acar’a yapılan ameliyat ile başlamıştı. türkiye’nin ikinci yüz nakli, hacettepe üniversitesinde cengiz gül’e, üçüncü yüz nakli gazi üniversitesinde hatice nergis’e, dördüncü yüz nakli akdeniz üniversitesinde turan çolak’a, beşinci yüz nakli akdeniz üniversitesi’nde recep sert’e, altıncı yüz nakli salih üslün’e ve yedinci yüz nakli akdeniz üniversitesi’nde recep kaya’ya gerçekleştirildi. bugüne kadar yapılan yüz nakil ameliyatından iki kişi, ameliyat sonrası kullanılan ilaçlar ve doku uyuşmazlığı sebebiyle hayatını kaybetti.
1. uğur acar
türkiye’de ilk yüz nakli operasyonu, 21 ocak 2012’de, prof. dr. ömer özkan tarafından akdeniz üniversitesi’nde yapıldı. ilk yüz nakil hastası, bir aylıkken evinde çıkan yangında yüzü yanan uğur acar’dı. uğur acar, nakilden sonra beş yıl içerisinde yüz fonksiyonlarının neredeyse tamamını kullanmaya başladı. yüz nakli operasyonu hakkında konuşan prof. dr. özkan, eski yüzü çıkartıp tümörü temizleyip yeni yüzü yerleştirdiklerinde bambaşka bir insanla karşılaştıklarını anlattı, “tüm ekip o an birkaç saniye durakladık. kendimizi çok farklı hissettik. karşımızda başka bir insan vardı” dedi.
2. cengiz gül
türkiye’nin ikinci yüz nakil hastası, cengiz gül’dü. operasyon, 24 şubat 2012 tarihinde hacettepe üniversitesi hastanesi’nde doç. dr. serdar nasır tarafından, yaklaşık 6 saat süren ameliyatla gerçekleştirildi. cengiz gül, 2 yaşındayken evdeki televizyonun patlaması sonucu yüzünün yüzde 70'ini kaybetmişti.
3. hatice nergis
17 mart 2012’de, gazi üniversitesi tıp fakültesi hastanesi’nde türkiye’nin üçüncü yüz nakli operasyonu, hatice nergis’e yapıldı. nergis, türkiye’de yüz nakli yapılan ilk kadındı. yaklaşık 12 saat süren operasyonu, gazi üniversitesi hastanesi’nde prof. dr. selahattin özmen gerçekleştirmişti. ameliyattan 4,5 sene sonra, yüz ağrıları yaşayan ve hastaneye kaldırılan nergis, kısa süre içinde kalbinin durmasıyla hayatını kaybetti. 15 kasım 2016’da hayatını kaybeden nergis’in ölüm sebebi tam olarak bilmese de, ameliyat sonrası kullandığı ilaçların etkisinin büyük olduğu konuşuluyordu.
4. turan çolak
türkiye’nin dördüncü yüz nakil hastası, 15 mayıs 2012’de operasyona giren turan çolak’tı. 9,5 saat süren ameliyat, prof. dr. ömer özkan tarafından akdeniz üniversitesi’nde gerçekleşti. çolak, türkiye’deki ilk yüz nakil hastası uğur acar’dan etkilenerek ameliyat olmaya karar verdiğini ifade etmişti. operasyon sonrası antalya’ya yerleşti ve akdeniz üniversitesi’nde işe başladı. hastanede tanıştığı eşiyle 2015 yılında evlendi. turan çolak, organ nakli konusuna farkındalık kazandırmak için akdeniz organ nakli sosyal yardımlaşma derneği’nde aktif çalışmalar yürüttü. son olarak 2020 yılında karıştığı bir kavga yüzünden 24 ay hapse mahkum edildi.
5. recep sert
beşinci yüz nakil operasyonu, yine akdeniz üniversitesi hastanesi’nde prof. dr. ömer özkan ve ekibi tarafından 18 temmuz 2013’de recep sert’e yapıldı. ameliyat 6,5 saat sürmüştü. recep sert, operasyon sonrası evlendi ve çocuk sahibi oldu. bir süre bursa'da açtığı kafeyi işletti. daha sonra sık sık gözaltı haberleriyle gündeme geldi. son olarak mart 2022'de bir uyuşturucu operasyonunda gözaltına alındı.
6. salih üslün
türkiye’deki altıncı yüz nakil operasyonu, 23 ağustos 2013 tarihinde salih üslün’e yapıldı. 7,5 saat süren ameliyat akdeniz üniversitesi hastanesi’nde prof. dr. ömer özkan ve ekibi tarafından gerçekleşmişti. dünyanın üçüncü tam yüz nakli olan operasyon, türkiye’de saçlı deri ve dilin de nakledildiği ilk ameliyat olma özelliğini taşıyordu. ameliyattan on ay sonra, üslün’e nakledilen dokunun uyuşmazlığı sebebiyle yüzünün yüzde 60’ı geri alındı ve kısa bir süre sonra hayatını kaybetti.
7. recep kaya
yedinci ve şimdilik türkiye’nin son yüz nakil operasyonu 28 aralık 2013’te akdeniz üniversitesi hastanesi’nde prof. dr. ömer özkan tarafından recep kaya’ya yapıldı ve ameliyat 4 saat sürdü. recep kaya, 2004 yılında babasının av tüfeğiyle oynadığı sırada silahın ateş alması nedeniyle yüzünden yaralanmıştı.
ardı ardına devam eden yüz nakli operasyonlarının bugün askıya alınmış olmasının en geçerli sebebi, ameliyat sonrası verilen bağışıklık baskılayıcı ilaçlar. teorik olarak uygun olduğu saptanan yüz nakil ameliyatları ve sonrasında verilen yüklü miktardaki ilaçlar, hastaların bağışıklık sistemi için risk taşıyor. ameliyat sonrası bağışıklığın uzun süre baskılanması, hastaların hayatını tehdit eden enfeksiyonlara, böbrek hasarına ve kansere sebep olabiliyor. türkiye ve dünyada da görüldüğü gibi; yüz nakli operasyonları, nakledilen yüze zarar verebilecek enfeksiyon gibi komplikasyonlarla sonuçlanabiliyor.
kaynak: 140journos