teori nasıl ortaya çıktı?

1970'li yıllarda iki psikolog tarafından (daniel kahneman ve amos tversky) ortaya atılan ve türkçeye ümit teorisi veya beklenti teorisi olarak çevrilen teori.

teorini çıkış noktası insanların beklenen faydayı maksimize edememeleri gözlemine dayanmıştır. günümüzde ağırlıklı olarak finans çalışmalarında kullanılır.

teori, deneklere 2 soru sorularak ispatlanmıştır

(rakamlar tam gerçeği yansıtmasa da soru aynı doğrultudadır.)

1. soruda iki seçenek var birini tercih ediniz:

a) 50.000 tl kaybeceksin
b) bozuk para atacağız, bozuk para tura gelirse hiçbir şey ödemeyeceksin yazı gelirse 150.000 tl kaybedeceksin.

2. soruda iki seçenek var birini tercih ediniz:

a) 50.000 tl kazanacaksınız
b) bozuk para atacağız, bozuk para tura gelirse hiçbir şey kazanmayacaksın yazı gelirse 150.000 tl kazanacaksın.

1. soruda cevapların çoğu "b" olurken, 2. soruda cevapların çoğu "a" olmakta. aslında finansal olarak ikisi de aynı soru ancak, insanların kaybedecekleri bir olayda risk almaya istekli iken, risk alacakları durumda kazançları orantısız şekilde artacak olsa sabit kazanca razılar.

bu teori daniel kahneman'a nobel ödülü getirmiştir.

özetle 

aynı miktarda parayı kazanma ve kaybetme riskine, insanların eşit değer vermediğini, kayıp riskinin genellikle daha ağır basan bir motivasyon olduğunu gösteren teori. yüzde elli ihtimalle 1000 lira kaybedilecek yahut bin lira kazanılacak bir oyuna insanlar ekseri girmemeyi tercih ediyorlar imiş.