victor fleming’in 1941'de çektiği, robert louis stevenson’ın the strange case of dr. jekyll and mr. hyde adlı muhteşem romanından uyarlanan bu dışavurumcu filmde dr. henry jekyll’ın (spencer tracy) aldığı ilaçların etkisiyle gördüğü freudyen rüya kayda değer:

dr. jekyll sevgilisi beatrix emery (pin-up girl'ün sinemadaki karşılığı lana turner) ile bir gece sokakta tanıştığı, daha sonradan cinsel duygular beslediği ivy peterson’ı (gururlu güzellik ingrid bergman) görür. suyun üzerindeki çiçek (freudcu açıdan bakireliğin sembolü şeklinde okunabilir) ve atlar (kadın) psikanalitik açıdan ilgi çekicidir. dr. jekyll koşumlanmış atların ivy ve beatrix’e dönüştüklerini görür. kötücül yanı veya id’i mr. hyde’a dönüştüğünde ivy'e karşı saldırganlaşan, sadistçe cinsel işkenceler uygulayan doktor, cinselliğini bastıran jekyll kimliğine yeniden döndüğünde ona kardeşçe yaklaşır. jekyll ve hyde kimlikleri düz anlamıyla iyiyle kötünün çatışması anlamına gelmez sadece; ikiyüzlü viktoryen çağın (victorian era) bastırılmış cinselliğine gönderme yapar.

dönem; zinanın yasaklandığı, evliliğin yüceltildiği, çocuk yapmanın öneminin defaaetle vurgulandığı (tayyip erdoğan'ın şiar edindiği birçok ilke viktoryen dönem'in düsturlarıyla ilginç bir benzerlik oluşturmaktadır) çelişkilerden mürekkep bir dönemdir. buna paralel fahişelik kurumu giderek yaygınlaşmıştır.

bu bağlamda ivy yasak aşkın cezbedici nesnesidir. öldürülmek zorundadır, çünkü o bir tabudur. beatrix ise evliliğin baskıcı bir toplumdaki karşılığı olmak durumundadır. jekyll ile hyde bu yönüyle olunan kişi ile olmak istenen kişiliğin çatışmasını ifade eder. roman da film de bu açıdan oldukça zengin ayrıntılar barındırmaktadır.

jekyll ile hyde dönüşebilir kimliklerin cisimleşmiş görüntüleridir. bu iki karşıt kimliği eril anksiyetenin parodisi biçiminde okumak ilginç olurdu.

Kült Film Otomatik Portakal'ı Anlamayı Kolaylaştıran Bir Alt Metin Sıralaması