1858'de İngiltere'de 200 Kişinin Ölmesine Neden Olan Hata: Şeker Zehirlenmesi
yüksek fiyat ve yanlış vergi politikasının sonucunda bradford, ingiltere'de 200'den fazla kişinin zehirlenmesine, 20 kişinin de ölmesine neden olan bir olaydır bu.
şeker kamışı ingiliz ikliminde yetişemediği için ithal olarak ülkeye girmek zorundaydı. iii. henry'nin sarayında 1264 yılından itibaren şeker kullanıldığı düşünülse de şekerin ülke genelinde kullanımı 14. yüzyıla kadar mümkün değildi. kilosu 2 şiline (bugünün yaklaşık 50 sterlini) satılan şeker sadece süper zenginlerin ulaşabildiği bir lükstü. bu nedenle de kilitli kutularda tutulurdu.
17. ve 18. yüzyılda batı hint adaları'ndaki şeker pancarı tarlaları ingiltere'ye şeker sağlıyordu bristol gibi liman şehirleri bu ticaret sayesinde aşırı zenginleşmişti.
1750 yılına gelindiğinde ingiltere'de 120 şeker rafinerisi faaliyet gösterirken bunlar yılda sadece 30.000 ton şeker üretebiliyorlardı, bu nedenle de şeker fiyatları aşırı yüksekti. şeker ticaretinden şekerin "beyaz altın" olarak anılabileceği kadar büyük kârlar elde ediliyordu ve 1815 yılına gelindiğinde ingiltere'de toplanan şeker vergisi 3.000.000 sterlindi. (bugünün yaklaşık 281 milyon sterlini)
şekerin fiyatı sıradan halk için ulaşılamaz olduğu için genellikle ucuz maddelerle yapılan "humbug" (sözlük anlamı konuya uygun olarak hile, saçmalık, üçkağıt olsa da burada bahsi geçen nane yağı, sakız, şeker gibi maddelerle yapılan yapılan şekerlemelerdir. birleşik krallık'ta halen bu isimle satılırlar.) halka satılırdı. bu karışımın içerisinde toz kireçtaşı ya da toz alçı gibi lezzetsiz ama ölümcül olmayan maddeler bulunurdu.
1858 yılında halk arasında "humbug billy" olarak bilinen william hardaker bradford'un merkezindeki green market'te bir tezgahta şekerlemeler satıyordu. şekerlemeleri yaparken kullandığı "humbug" karışımını shipley'deki bir eczacıdan temin ediyordu.
eczanedeki aptalca bir hata sonrasında humbug karışımı yerine humbug ile aynı renk ve yapıda olan 12 kilo arsenik (arsenik trioksit) aldığını bilmeyen hardaker malzemeleri şekerlemeleri üretecek olan james appleton'a götürdü.
bitmiş ürün normalde görünmesi gerekenden farklı görünse de üretim sırasında herhangi bir yanlışlık bulunmadı. 40 kilo şeker, 12 kilo arsenik trioksit, 4 kilo sakız ve nane yağı karıştırılarak 40 kilodan fazla şekerleme üretildi ve bu şekerler pazarda satışa çıktı.
her bir şekerleme iki kişiyi öldürebilecek kadar arsenik içeriyordu. satın alıp yiyenlerden 20 kişi öldü ve 200 civarı kişi arsenik zehirlenmesine bağlı olarak ciddi şekilde hastalandı. ilgililerin tümü adam öldürmekle suçlansa da hiçbiri mahkum edilmedi.
bradford'da yaşanan bu zehir skandalı halkın benzer trajedilerden korunması için yeni yasaların gerekliliğini doğurdu. 1860 yılında yiyeceklerde kullanılacak karışımların ve içereceği malzemelerin belirlenme şeklini değiştiren gıda güvenliği yasası ve 1868 yılında ise ilaç ve zehirlerin bulundurulması ve satışı hakkında katı kısıtlamalar getiren eczacılık yasası yayımlandı.
1874 yılında şeker vergisinin kaldırılması ile şeker herkesin ulaşabileceği bir hale geldi ve bu tip saçmalıklara ihtiyaç kalmadı.
kaynaklar: historic uk - wikipedia