UZAY 9 Aralık 2022
15b OKUNMA     1356 PAYLAŞIM

1054 Yılında Yaşayan Şanslı İnsanların Gözlemleyebildiği Süpernova: SN 1054

Bir insanın, hayatı boyunca bir süpernovaya şahit olması o kadar nadir bir şey ki. 1054 yılında gökyüzünde rahatlıkla gözlemlenebilen SN 1054, bu anlamda tarihi bir olay.

takvimler 4 temmuz 1054 tarihini gösterdiğinde, gökyüzünde güneş hariç tüm yıldızlardan daha parlak bir cisim belirdi. öyle ki, gündüz dahi çıplak gözle görülebiliyordu. 

tam bir ay boyunca gece gündüz görülebilir kadar parlak olan, ardından 2 yıl boyunca geceleri görünen bu gizemli yıldız, dünya'nın her yerinde, özellikle çin, japonya ve ırak'ta kayıtlara girdi. çin'deki astronomlar bu parlak yıldızı yoktan var olan, sonra bir anda yok olan geçici bir gök cismi olduğu için"guest star/misafir yıldız" olarak kayıtlara geçti.

avrupa o dönemler karanlık çağdan geçtiği için bu yıldız hakkında düzgün pek bir kayıt yok, fakat kutsal roma imparatoru 3. henry'nin bu yıldızı işaret ettiği bir çizim var:


temmuz 1054'te gökyüzüne teşrif eden bu yıldız nisan 1056 tarihinde geldiği gibi ortadan kayboldu ve gizemini 2000'li yıllara kadar neredeyse 1,000 sene korudu.

yapılan modern çalışmalar 1054 yılında gökyüzünü süsleyen bu parlak cismin bir supernova, yani ömrünü tamamlayan bir yıldızın patlaması olduğunu ve bu patlama sonrası yengeç bulutsusu (crab nebula) oluştuğunu kanıtladı.

yani 1054 yılında dünya üzerinde yaşamını sürdüren insanlar aslında görkemli bir astronomik olaya kendi gözleriyle şahit olacak kadar şanslıydılar. bu patlamanın sonrasında oluşan yengeç bulutsusu 2005 yılında hubble uzay teleskobu ile görüntülendi:


supernova 1054, kısa adıyla sn 1054 ve yengeç bulutsusunun oluşumu günü gününe bilindiği ve kayıt altına alındığını için (teşekkürler doğu toplumları) üzerinde en çok çalışılmış, hakkında en çok bilgi toplanan güneş sistemi dışı gök olayı olarak tarihteki yerini almıştır.

biz de bir gün gökyüzünde daha önce orada olmayan çok parlak bir ışık görecek kadar şanslı olursak, galaksinin devasa bir yıldızına veda etmiş olduğunu anlayabiliriz.