2013'te Tarihin En Büyük İşçi Facialarından Birine Neden Olan Bina: Rana Plaza
rana plaza faciası tarihin en büyük işçi facialarından biridir. tam 1134 kişi ölmüştür ve 2500’e yakın kişi yaralanmıştır. bu olay dünya çapında öyle bir hal almıştır ki birçok marka kendi tedarik zincirlerini ebediyen denetlemek zorunda kalmıştır. bu da birçok sonucu beraberinde getirdi tabii… olayın sebebini ve günümüze dek uzanan sonuçlarını aktarayım.
rana plaza, bangladeş’in başkenti dakka’da yer alan, iş adamı sohel rana’ya ait bir gayrimenkul. dikkat ederseniz gayrimenkul dedim çünkü ne olduğu belirsiz bir yapı. bakmayın adının plaza olduğuna. ama aynı zamanda da plaza. binayı ele alırsak:
- dolgulu gölet alanına inşaat edilmiştir.
- bina başlangıçta banka, mağaza ve ofisler için inşaat edilmişti ancak daha sonra bu yapının üzerine fabrika da eklendi.
- yapı izin belgesinin üzerine ek olarak 3 kat daha çıkıldı.
- devasa ağırlıkta olan ve bina titreten makineler (jeneratörler, nakış makineleri vb.)
24 nisan 2013 sabahı dakka’daki elektrik kesintisi sonrasında jeneratörler çalıştırılır. kısa bir süre sonra da bina bulunduğu yere çöktü. binada çalışan işçiler kadar, o işçilerin çocuklarının da vakit geçirdiği bir kreş bulunmaktaydı. çeşitli kurtarma çabaları gerçekleşse de 1134 kişiye mezar oldu.
binanın çöküşüyle birlikte tüm konfeksiyon işçileri tedirginlik yaşamaya başladı. sohel rana ile birlikte 4 kişi tutuklandı. işçiler çeşitli eylem ve protestolara başladılar. aynı zamanda hazır giyim sektöründeki dev firmalar da kriz yaşamaya başladı. binada üretim gerçekleştiren benetton, mango, gucci, versace, prada, walmart gibi markalar kriz toplantıları düzenlediler. felaketten bir hafta sonra 1 mayıs işçi bayramında, çalışanlar haklarının iyileştirilmesi için başkent dakka’daki otobanda gösteri düzenlediler.
hükümet derhal kontrollere başladı ve 18 fabrikayı hemen kapattı. tekstil fabrikaları başta olmak üzere, bir çok fabrika binasına sıkı denetimlere başlandı ve sayı 18den on binlere çıktı. bangladeş tarafından kontrol edilen 3000'den fazla fabrikadan sadece 8inin koşullara uygun sağladığı açıklandı.
bu arada hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren markalar bu kriz sürecini yönetebilmek ve gelecekte benzer sorunu yaşamamak adına kendi denetim mekanizmalarını başlatmak zorunda kaldılar. tabii bu sürede dünyanın dört bir yanında bir çok zincir mağaza önünde çeşitli eylemler gerçekleştirildi.
bugün konfeksiyon işçileri için şartlar hala çok ağır olsa da, aradan geçen süre içerisinde kötünün iyisi durumunda. 1134 kişiye mezar olan yerde de, işçiler kendi anıtlarını diktiler.
Hastanede Unutulan Radyoaktif Bir Maddenin Yol Açtığı Trajik Kaza: 1987 Goiania Olayı
