2002'de Seçim Barajı Yüzde 7 veya Yüzde 5 Olsaydı Ne Değişirdi?
2002 seçimlerinde oyu yüzde 10'luk baraj yüzünden yok sayılmış 14.239.689 kişi... ülkemiz için bir kırılma noktası olması bakımından gerçekten üzüntü verici bir durumdur. geçerli oyların büyük kısmı meclise yansımamış ve halk iradesi eksik tecelli etmişti. bunda en büyük etken kuşkusuz darbe ürünü olan antidemokratik seçim barajıydı.
seçimde büyük partilerin oy dağılımı aşağıdaki gibi olmuştu
akp: % 34,28
chp: % 19,39
dyp: % 9,54
mhp: % 8,36
genç parti: % 7,25
dehap: % 6,22
anap: % 5,13
bilindiği gibi oyların sadece yüzde 54'ü mecliste temsil edilmiş diğerleri dışarıda kalmıştı.
seçim sonuçlarını bir daha gözden geçirince acaba bugünkü mevcut yüzde 7 barajı 2002'de de olsaydı tablo nasıl olurdu? diye düşündüm ve bir modelleme çıkarmak istedim.
bunun için önce ysk'nın resmi verilerini aşağıdaki linklerden aldım.
seçim bölgelerine göre vekil sayısı
her seçim bölgesinde partilere göre oy dağılımı
daha sonra bu bilgileri bir excel sayfasına aktardım
her seçim bölgesi için barajı geçen partilerin vekillik dağılımını d'hondt sistemine göre
bu siteden hesapladım.
yüzde 7'lik ülke barajına göre meclise akp ve chp dışında dyp+mhp+genç parti giriyor
toplam vekillik dağılımı ise şöyle:
akp :294
chp :129
dyp :53
mhp :37
gp :29
bğmsz :8
benim tahminimin aksine akp yine tek başına iktidar oluyordu. bu sefer çoğunluk sayısından 19 vekil fazla alabiliyor. ama neticede hükümeti tek başına yine kurabilecekti. bu durumda mecliste daha fazla ve farklı muhalefetin olması belki de akp'yi daha uzlaşmacı yapardı. en önemlisi 2007'deki cumhurbaşkanlığı seçiminde ortak aday ihtimali daha yüksek olabilirdi.
ardından dehap (demokratik halk partisi) ve anap'in meclise girmesine olanak verecek olan yüzde beşlik baraja göre aynı hesaplamayı yaptım
bu sefer sonuç güneydoğu oylarının ağırlıklı olarak dehap'ta toplanmasından dolayı oldukça farklıydı. meclis aritmetiği aşağıdaki gibi oldu:
akp :266
chp :116
dyp :43
mhp :34
gp :28
dehap :51
anap :8
bğmsz :4
bu senaryoda ise koalisyon kaçınılmaz olacaktı. bana en yakın geleni ise akp+dyp seçeneği olurdu.
netice olarak, her iki durumda da daha iyi olacağımızı düşünüyorum. en azından uzlaşma ve ortak aklı bir ölçüde muhafaza edebilirdik.
ne olursa olsun demokrasinin bir gereği olarak, maksimum/tüm oyların adil bir şekilde mecliste temsil edilebileceği bir sisteme ihtiyacımız var.
şimdi gözlerimiz 14 mayıs'ta...
ChatGPT'nin Gelişmiş Versiyonu GPT-4'ün Yaptığı 2023 Türkiye Seçim Simülasyonu
