200 Milyon Spermin Sadece Birini Kabul Eden Yumurta Bunu Nasıl Başarıyor?
yumurtanın milyonlarca sperm tarafından saldırıya uğramasına rağmen bir tek spermi kabul etmesini milyonlarca ddos atağına karşı çok sağlam bir güvenlik duvarına sahip olduğu için en iyi güvenlik duvarı kabul etmişti.
nasıldır bu çocuk yapma olayı, küçücük şey nasıl olur, nasıl büyür, anne rahminde neden 200milyon spermin sadece birini kabul ediyor bu yumurta hanım bunu nasıl başarıyor, kadın nasıl bir canlı bu süreci nasıl atlatıyor, başına neler neler geliyor, biraz da kadın cinsiyetine sahip olmak nasıldır ve nedir gelin az konuşalım.
öncelikle bilmemiz gereken asıl şey kadın fizyolojisidir. kadınlar bize göre farklı bir canlı türü gerçekten. kadın doğum bölümü inanın derya denizdir. bütün tıbbı okursunuz sonra bir de gebede olay nasıldır diye 2. kere okursunuz en baştan. bilgi miktarının ucu bucağı yoktur yani. acile bir sürü hasta gelir tedavileri bile üç aşağı beş yukarı benzer. ancak gebe bir kadın gelsin olay çok farklı bir boyuta ilerler. her şeyin standardı gebe hastalarımızda istisnadır. çoğu tedavi farklıdır ve seçeneklerimizi daraltır 3 kere düşündürür bize bu yüzden gebe gelince tüm personel alert duruma geçer siz ne kadar fark etmeseniz de.
herkesin bildiği ancak yalnızca kadınların anlayacağı bir şey var dünyamızda. bu nedenle çocuk yapma olayını anlatırken bu olayın normal fizyolojisine hakim olmanız gerekir anlayabilmeniz için. mens kanaması regl olmak yani. bu olayın seyri bir kadının hayata bakış açısını hafta hafta hatta bazen gün gün etkilediği için çiftlerin bu olaya hakim olması ve ruh haline göre anlayış sergilemeleri çok ama çok önemli. bu nedenle bu 28 günlük döngü süresinde kadında rolü olan hormonları ve kadında yarattığı etkilere hakim olmak önemli.
bu hormonlarda rol sahibi olan ana hormonlarımız estrojen (e), progesteron (p), fsh, lh ve gnrh’tır. inanın yan rollere sahip daha bir çok hormon ve otokoid mevcuttur bunlara yeri geldiğinde değinmem olayı anlamak açısından daha iyi olacak kafa karışıklığı yaşamayın diye. kadınları anlamak bu yüzden zor işte.
normal sağlıklı ve yetişkin bir kadında bu döngünün süresi 28 gündür. normal bir kadında aralık 20-45 gün de olabilir. ama ortalama 28 gündür 1 ay değildir yani.
2 gün bile çok önemli bu yüzden yazdım. hesap edilmelidir yoksa berk ben 1 haftadır regl olmuyorum diye poliklinikte b-hcg baktırmaya gelirsiniz her gün karşılaştığımız olaydır bizim. bu döngüde yola başlangıç hormonumuz östrojendir. östrojen steroid yapıdadır yapıda olup kolesterolden sentezlenir 3 farklı türü vardır östron, estradiol ve estriol şeklinde. östrojen üretilirken oluşan ilk basamak da daha östrojen olmadan üretilen ilk şey testosterondur. erkekte burada biter üretim yani ilerlese bile kadındaki over erkekte olmadığı için düşüktür seviyeleri kadınlar testosteronla baş edebilecek overe sahip oldukları için bunu bi güzel işlerler ve kadın karakteri ve cinsiyetinde olan özelliklerini gösterirler kalça ve basenlere yağ depolanması ve meme büyümesi gibi. ovulasyon döneminde olan kadında yani 15-49 yaş arasında overden yani yumurtalıktan salınan estradiol görev yapar ve en güçlüsüdür. menopozdan sonra ise görevi diğerleri alır. bunlar daha zayıftır karaciğer ve böbrek üstü bezi (adrenaller) tarafından üretilirler bu nedenle kadın artık doğurganlık özelliğini yitirir. yumurta rezervi de tükenmiştir hormonal desteği de zayıflamıştır yani.
kadında puberte döneminde yumurta rezerv sayısı yaklaşık 300bin adettir. ilk döngü ilk kanamalar başladığında ve sonrasında her döngüde yüzlerce oosit yani yumurta ölür.
bir kadın ortalama 450 döngüye sahiptir hayat boyu. 40 yaş civarında 300bin oositten 8bin oosit sayısına düşer kadın. yaklaşık 44 48 yaş aralığında da oosit kalmayınca menopoz dediğimiz olay gerçekleşir.
menopoza yaklaştığınızı döngünün kısalmasından anlayabilirsiniz 28 günden 20’lere düşer aralık. bu nedenle çok çocuk sahibi olmak menopozu önler çünkü 9 ay yeni döngü olmaz her çocuk evresinde rezerv korunur. hatta doğumdan sonra emziren kadınlar da korunur. emzirmek de 90 gün boyunca oksitosin etkisiyle yeni döngüye girişi önler bu çok kaliteli bir doğum kontrol metodudur mesela çocuk sahibi olanlar bilirler. tam aksine reglleri sık olan kadınlar 20 günde 1 diyelim bu kişiler de erken menopoza girerler 35 yaş gibi çünkü rezervleri hızlı tükenmekte bu kadınların. bu olaya biz fsh düzeyine bakarak yorum yaparız ve yüksek gelirse bir an önce çocuk sahibi ol deriz. bu kadınların aile öyküsü de vardır çünkü menopoz yaşı direktman genetikle ilişkilidir. annen kaç yaşında menopoza girdi deriz olay orda biter.
öncelikle yeni takvime başlarken yeni 28 güne yani hipotalamus dediğimiz bezden gnrh salgılanır. bu hormon yönetmendir her şey bununla başlar eksikliğinde puberteye girmemiş 14 yaşındaki kız ailesi tarafından pediatriye getirilir. bakarız hormon eksikliği çıkar sayamayacağım bir ton hastalık bunu yapabilir. gnrh hipofize gelir ve fsh ve lh hormonlarının pimini çeker. hipofizden de fsh ve lh kana salındığında hedeflerine doğru yol almaya başlarlar yani overe(yumurtalığa). bu kadında yarımsaatte bir olan bir şeydir. ama 28 günlük döngüde olayın startını veren ilk darbe östrojenden gelir. yani bu yarım saatte bir olan fsh lh döngüsü küçük miktarlarda olur. ancak 14. güne kadar östrojen miktarı yavaş yavaş artar ve 13. 14. günde artık öyle bir düzeye erişir ki bu pik hipofiz bezinden devasa miktarlarda lh salınımına neden olur. bu lh piki fsh piki ile birlikte gerçekleşir. yani ikisi de takvimde çift tepe yapar.
lh ne işe yarar? lh dediğimiz hormon overde hazırlanmış yani döngüye hazırlanmış olan yumurtayı dışarı atan hormondur. yumurtayı büyüten over onun graaf folikülü olana kadar büyüten over, lh’i pik seviyesinde hissedince kızım az çık gez dolaş koca bak kendine der yani. işte bu süreçte kadın biraz ağrım var der çünkü over zarı yumurta atılsın diye yırtılır ve pgf2a (prostoglandin f2a) etkisi ile duvarı kasılır. pg aynı zamanda ağrı medyatörüdür yani elinizi yaktığınız zaman hissettiğiniz ağrının oluşma sebeplerinden biridir. bu nedenle görevi ağrı olan medyatör overde yumurta atılımını sağladığı için yan etki olarak ağrı çektirir kadınlara. yumurtanın kapı dışarı edilmesini sağlayan pg dışında histamin, vp, ve kolajenaz da vardır. bu dönemde ağrı majezik ile geçer her kadının ağrı çektiğinde aldığı biricik ilacıdır. ama burada size şöyle bir detay vereyim bunu toplumda kimse bilmediği için yanlış kullanılır ilaç. şimdi sizin ağrı çekmenizi sağlayan şey prostaglandin yani pg’dir. bu madde yumurta atılmadan 1 2 gün önce sentezlenmeye başlanır. yani kadınlar ağrı başladığı zaman majezik alırsa bir işe yaramaz. bu nedenle ovulasyondan 2 gün önce majezik almaya başlamalısınız ki pg üretimini daha başlamadan müdahale etmelisiniz. burada şu notu da düşeyim. majeziki yani biprofenid türevini aldığınız zaman pg üretimini kestiğiniz için yumurtanın atılımı da birkaç gün gecikeceği için normal döngünüz 2 3 gün ileri atar ama ağrısız bir döngü yaşarsınız hayat kaliteniz iyileşir. ancak çocuk düşünüyorsanız almamalısınız çünkü takvim günleri önemlidir yumurtanın rahime tutunmasını önler bu ilaç düşük riskini arttırır. onu da anlatacağım ileride çocuk yapmak zor iştir normalde. yani genital siklusun (döngünün) 13. gününde yani ovulasyondan (yumurtanın dışarı çıkması) 2 gün önce östrojen seviyesi maksimuma çıkar. bu estradiol patlaması da fsh ve lh hormonlarının pimini çeker ve pik yapmalarına neden olur. bu da kızımızın evden çıkmasını sağlar.
yumurta dışarı çıktığında uterusun (rahim) fimrialarıyla tutularak içeri alınır ve yoluna başlar. ampulla dediğimiz kısma gelir. ampulla birkaç santim uzunluğunda kanalın en geniş bölgesidir. şayet ki cinsel birleşme ejekulasyon ile sonuçlanırsa (boşalma) döllenme bu bölgede gerçekleşir. ovulasyon esnasında serviks kısmındaki mukus miktarı artar ve viskozitesi azalır ki sperm vaginadan rahime kolaylıkla ilerleyebilsin diye. normalde oradaki mukus kıvamı daha yoğundur. bu yoğunluğu azaltan yine östrojendir. yani östrojen kapıları aralar kadına erişimi sağlar.
şimdi güzel şeylerden bahsedelim. ne dedik çocuk yapmak zordur. gerçekten öyledir çünkü takvim günlerine uymak gerekir öncelikle. sperm rahim içerisinde 24 saat canlı kalaiblir ortalama bu nedenle ovuslayon dönemini tutturmak gerekir. normalde ne dedik her kadın ortalama 13. 14. günde ovulasyon yapar. yani 11. 12. günde çocuk için çalışmak gerekir. ancak türkiyede yaşayan her kadın streslidir eve gelir iş yerinde tartıştım gecikti 2 gün attı der sınavdan kaldım alesi veremedim canım sıkkın yanaşma bana der 3 gün attı der. olur böyle şeyler azizim hormon bu önleyemezsiniz. o zaman ne yapmak lazım şimdi 11. ve 14. günler arası deneyeceğiz normalde 2 gün attı ya al geri 11’den 9’a 14’e de 2 gün koy 16 yani 9. ve 16. günler deneyeceksiniz. 1 hafta yani. yumurta hanım kraliçe tabi 1 hafta ne zaman saraydan çıkarsa diye 200milyon yiğit delikanlıyı gönder her gün. dünyada verilmemiş savaş kaybından daha fazlısını verirler yolda daha giderken . en sonunda en bitap düşene hadi uzun yoldan geldin az dinlen der anladık. tamam anladık da biz de makine değiliz yani insanız yani 1 hafta. biz de işten gelince yoruluyoruz. o yüzden strese girmeyin en iyisi sonra işler kesat oluyo. biz deniyoruz olmuyo hocam diye gelirler. sorarız nası deniyosunuz diye adam ara ara deniyoz hocam diyo. ee yuh yani ara ara ne yani eşin düzenli regl oluyo mu hangi günler deniyosunuz ne sandın olayı öğrenince şok olup dönüyolar eve. burda bir trick daha vereyim çocuk yapmayı düşünenlere erkek çocuk sahibi olmak isteyenler için. yumurta yola reglleri düzenli bir kadında 11. günde yola çıkar. bu en uzak olduğu andır spermin yumurtaya erişebileceği. işte kendi eşinizin regl takvim günlerini tamı tamına bilip hesaplarsanız 11. günde cinsel birleşme olursa erkek olma olasılığı yüzde 90’ a kadar çıkar. çünkü y spermleri çok hızlıdır x spermleri ise tank gibi sağlamdır. y hedefe hızlı ilerler ama çok kayıp verir çünkü daha dayanıksızlardır. x ise sayı olarak gün sonunda üstünlüğü ele geçirir. bu nedenle hedef uzakken çalışmalara başlarsanız erkek olma olasılığını ciddi oranda arttırırsınız. hatta detaylı hormon analizi ile takvimi saati saatine hesaplanan kadınlarda %95 e varan oranlarda cinsiyet belirlemesi mümkün demişti zamane hocalarımız. kuzenimin erkek çocuğu oldu civa gibi delikanlı.
önceki yazılarımda belirttiğim bir nokta vardı madem bu kadar takvime uyma olayı var neden istismara uğramış bir kadın gebe kalır? arkadaşlar burada şöyle bir fizloyoji var. beyindeki gnrh yönetmen demiştim ovulasyon için gerekli olan fsh ve lh pikinde rolü olduğunu söylemiştim. şimdi beyinde norepinefrin dediğimiz bir nörotransmitter (ne) vardır. bu “ne” dediğimiz nörotransmitter miktarı beyinde artarsa gnrh düzeyini yükseltir. “ne” beyinde stres anında salgılanan insanı alert duruma sokan stresor bir maddedir. endişeli heyecanlı bir kimliğe büründürür yeri geldiğinde insanı. bu nedenle cinsel istismara maruz kalmış bir insanda beyinde “ne” miktarı arttığından gnrh düzeyi de artar. bu da erken ovulasyona sebep olur ve kadının gebe kalma ihtimalini arttırır. inanın regl olduğunda bile gebe kalan kadın literatürde mevcuttur.
peki bu şanslı sperm nasıl seçilir milyonlarcası yumurta etrafında gezinirken nasıl olur da yalnızca biri girebilir içeri?
şimdi bu konu çok detaylı erkekten başlayarak anlatmak gerek. sperm erkekte son halini aldığında yumurtayı dölleme yeteneğine ne yazık ki sahip değildir. bu son evre kadın vücudunda gerçekleşir ve henüz çözülemeyen bir fizyolojidir ismine kapasitasyon denmiştir. sperm ilerlerken bu yeteneği kazanır ve ne ile ve nasıl kazandığı hangi mekanizmaların etkilendiği anlaşılamamıştır. nobel ödülü getirecek bir bölgedir tıpta bulunduğu takdirde. erkekte sperm üretimi başlar yine aynı fsh ve lh erkekte de vardır yani. bir spermin baş kısmı boyun kısmı ve kuyruk kısmı vardır. sperm üretimi 74 gün sürer buradan hemen şunu çıkarın sigarayı bıraktıktan sonra kaliteli ilk mahsüller 74 gün sonra alınır yani 1 hafta bıraktık iyiyiz demeyin sağlık için önemli bu ek bilgi yani. her neyse spermin baş kısmında savaş silahları vardır bunlar engeli eritecek enzimlerdir. proteaz, asit fosfataz, nöraminidaz, hiyalüronidaz, akrozin ve kalpain şeklinde sayacağımız ana 6 silahtır. yumurta duvarını delerken kullanılırlar. bu süreçte de yolda ilerlerken ki enerjilerini prostat bezinden gelen fruktoz şekerinden alırlar. ayrıca prostat sıvısı alkaliktir vagina ph’ini 6-6.5 seviyelerine kadar çıkartır. bu prostat sıvısı ortamı alkalik yaparak spermin yaşayabileceği ph aralığına getirir bu ph seviyesi olmazsa sperm harekt yeteneğini kaybeder yani. vagina bakteri florası yüzünden asidik bir seviyededir. bu nedenle prostat bezi de çocuk yapmak için gerekli bir organ organdır. şimdi ilk yumurta hanım puberteye kadar hücre bölünme evrelerinden 1. mayoz metafaz evresinde omi etkisiyle bekler. pubertede hormonal değişim omi’yi engelleyerek yumurtayı(ovumu) 2. mayoz metafaza kadar ilerletir. burdaki bekleyişi de pp39mos sağlar. işte olay burda olur. spermdeki kalpain gelir yumurtadaki pp39mos’u inhibe eder ve parçalar. yani fertilizasyon (döllenme ile) sperm ve yumurta bileşir genler birleşir bunu yapan kalpaindir. arkadaşlar çok detay biliyorum ama anlatmanın başka yolu yok inanın bu en özet hali. sperm yumurta ile karşılaştığında sperm içinde az önce saydığım silahlardan hiyalüronidaz yumurtanın dış kabuğunu yırtarak sperm hücre zarı ile yumurta hücre zarını bileştirir. buna akrozom reaksiyonu diyoruz. daha sonra akrozom bölgesinden diğer silahlar olan esteraz, akrozin ve nöraminidaz olaya girer. bu silahlar da yumurtanın zona pellusida denilen kısmını eritir. böylece yumurta içerisine girilen yol açılır. işte bu olduktan silisaliseler sonra yumurta inanılmaz hızlı bir değişim geçirir laboratuvarda görmesi çok zordur. buna zona reaksiyonu denir. bu değişim sonrasında artık yumurtanın dışı hiçbir enzimden etkilenmeyecek bir zırha dönüşür ve yumurta bu nedenle sadece tek bir spermle döllenmiş olur. bu yazdığım paragraftaki bilgiler tıp fakültesinde sınav sorusudur sıkıldıysanız normaldir.
evet çocuk oldu diyelim yani zigotumuz oldu spermle yumurta birleşti gebelik nasıl devam edecek nasıl anlıycaz. niye midemiz bulanır neden nedir bu b-hcg yükselmesi ne işe yarar? yumurta rahimde nasıl tutunur? şimdi arkadaş sana immun sistemden bahsedicem. çocuk esasında bir parazit gibidir cümle saçma gibi gelebilir ama birazdan thats amazing diyeceksin. neden, şöyle düşünün bakın sizin bütün hücrelerinizde dna’nız aynıdır sizin genlerinizdir bu nedenle vücut kendi hücresini tanır çünkü sizin dna’nızdaki kodlarla size has proteinler üretilir. vücudunuza bir bakteri girdiği takdirde bakterinin kendine has ürettiği proteinler sizin vücudunuzun savunma hücreleri tarafından anlaşıldığı için inanılmaz mekanizmalarla savaş başlatılır gerek antikor gerek hücre ile düşer peşine vücut. biliyosunuz ki bebeğinizin dna’sının yarısı babadan gelmekte. yani oluşan şeyin dna’sı size tamamen aykırı yani ben dışardan böyle bir şey üretip vücudunuza versem anında yok edilir oracıkta. hatta bazen immun sisteminiz o kadar abartır ki bu olayı kendi hücrelerini düşman zanneder. mesela beyindeki sinir hücrelerinizin etrafını saran oligodentrosit hücrelerine karşı yanlışlıkla savaş açar ve ms hastası olursunuz. nöronlarınızın hızını veren hücreler yanlışlıkla öldürüldüğü hareket yavaşlaması ile kendini belli eder ms denge kayıpları gibi buna otoimmun hastalık denir. bu otoimmun hastalıklar tüm hayatım boyunca sözlüğe yazı yazsam bitiremeyeceğim kadar detaylıdır. peki neden dna’sı farklı olan bir şey vücut tarafından 9 ay zarar görmeden yaşayabilir. arkadaşlar gebelik sürecine başlangıç evresi immun sistemin çöküşüne sebep olur. anne bu dönemde bağışıklık sistemini yitirir çok açıktır dış etkenlere. bunu sağlayan şey hamileliğin başlamasından 24-48 saat sonra salgılanan egf’dir (erken gebelik faktörü). gebeliğin ilk 10 günde teşhisi egf düzeyine bakılarak anlaşılır çünkü b-hcg 2 hafta sonra yükseldiği için b-hcg ye bakılarak anlayamayız. bu nedenle gecenin 3’ünde b-hcg baktırmaya acile boşun gelmeyiniz lütfen rica ediyoruz. salınan egf kadın vücduna “aaaa bu benim çocuğum” der ve vücut dna’sı farklı olan zigotudışarı atmasın diye immun sistemini çökertir yumurta rahimde gömülene kadar.
döllenme gerçekleşsin ya da gerçekleşmesin 14. günden sonra progesteron salınmaya başlanır esasında 7. günde artmaya başlar ama 14. günden sonra göreve başlar bu hormon. ne işe yarar?
ne demiştik östrojenle serviks mukusu yumuşardı sperm geçişi kolaylaşırdı. işte bu sefer progesteron da serviks mukusunu tam tersine koyulaştırır ve yapışkan hale getirir böylelikle yukardaki gerçekleşecek olaylar geri aşağı kaymaz spermler ve yumurta gibi. ayrıca östrojen etkisiyle gelişmiş rahim dokusu ve meme dokusunu daha da modifiye eder. özellikle rahimi öyle bir hale getirir ki rahim iç duvarı resmen bataklı gibidir kalınlaşmıştır kan dolaşımı artmıştır yer yer çukurları oluşmuştur. yani yumurta döllendiyse tutunmama şansı kalmaz buraya yani. buna implantasyon denir. yumurta içeri gömülür yani sonra anneyle ilk bağını kurar. ayrıca progesteron vücut sıcaklığını arttırır yarım derece vücut ısısı yükselir kadın daha sıcaktır ve ateş basması oluyo ben de arada der. yani kışın mont giymeyen kadın görürseniz ya yeni ovulasyon olmuştur ya da menopoz öncesi klimakterik dönemdedir. ayrıca progesteron nöroprotektiftir yani sinir sistemini ve morali düzeltir kadına iyi gelen bir şeydir. yani progesteron hamileliğe kadını hazırlayan, psikolojisini yükselten, onu sıcak tutan bir hormondur ve en yüksek değerine 21. günde erişir. yani bir kadına evlenme teklif edecekseniz, hoşlandığınızı söyleyecekseniz veya yemeğe davet edecekseniz reddedilme ihtimalinizin en az olduğu gün bugündür. çok neşeli enerji dolu mutludur kadın bu evrede.
döllenme olduğu zaman yumurtanın çıkışını sağlayan hormon olan lh azalmaya başlar bu sıkıntılı bir şeydir telafisi derhal yapılmalıdır. çünkü lh ile progesteron da salınır ve rahim hazırlanır progesteron yetersiz gelirse rahim sağlıklı kalamaz ve düşük olur. bu nedenle lh düştüğü zaman görevi onun yerine devir alan imdada yetişen çok önemli bir şey vardır. bazılarının sevinci bazılarının korkulu rüyası olan bu şey nai diyar b-hcg’dir işte. azalan lh’ın görevini corpus luteum’dan salınan bu horon devir alır ve rahimin çocuk için sağlıklı büyüme koşullarının devamını sağlar. gebelik testinde hepiniz bilirsiniz idrarda bakılanına hah odur işte. çift çizgi olayı. kısa sğrelerde iki katına çıkması laboratuvarda hesaplanmayla takip edilerek gebelik teşhisi konur. ayrıca b-hcg’nin düzeyi kanda artık öyle seviyelere gelir ki yan etki olarak bulantı kusma yapar budur işte türk dizisi klişelerinin sebebi. kusuyorum herhalde gebeyim …
aylık döngünün tamamlanmasından 2 gün önce ve döllenme olmadığı zaman egf piyasa da olmaz progesteron miktarı düşer her şey mahvolur o kadar emek verilmiş topraklar verimli hale getirilmişken bu hazırlık hepsi bir yalan olur. neden çünkü progesteron düşmeye başlar ve dip yapar. b-hcg düşer dip yapar. yani rahim yüzeyini besleyecek ve davmını getirecek hormonların hepsi yerle bir olmuştur. bu olduğunda rahim yüzeyine ulaşan bebeğin beslenmesini sağlayacak yeni oluşmuş kılcal damar yapıları yavaş yavaş çekilmeye başlar daralır ve kapanırlar. kalınlaşmış olan rahim dokusu da beslenemediği için dökülmeye başlar ölür. yani kanama oluşmasının sebebi progesteronun piyasadan birdenbire çekilmesidir. biz buna progesteron çekilme kanaması deriz siz regl oldum dersiniz. corpus luteumdan salınan inhibin ile özellikle fsh olmak üzere lh seviyeleri yeniden dip yapar. bu yeni döngüye hazırlanma sürecidir. işte bu regl olmanın başlangıcıdır biz 2. isim olarak mestrüasyon diyoruz. ayrıca dokudaki prostaglandinlerin sızmasıyla yeniden kasılmalar ile ağrı da oluşur ve bu kasılmalar ile içeriğin atılması kolaylaşır. ortalama 4 gün sürer 1 haftadan uzun sürüyorsa incelenmelidir. bunu her anlattığımda aklıma her ay 4 gün kanayıp ölmeyen canlıdan korkun lafı geliyor aklıma gülüyorum :) progesteron dip yaptığı için nöroprotektif özellik de gider. geriye sinirli, mutsuz, sevdiğin zaman ya bi git canım sıkkın diyen bir insan kalır. bu dönem evlilik teklifi, hoşlandığınızı söyleme ve yemeğe davet etmelerin sonucunda red yiyeceğiniz dönemdir kesinlikle kadını 4 5 gün kendi haline bırakmanız gerekir. bu süreç şaka bir yana şaka değil tabiki de daha reel anlatırsam daha ağır geçerse premenstreal sendrom olarak ifade ettiğimiz hastalık oluşur. bu yukarda saydığım sorunları daha uzun süreli ve daha ağır atlatırlar yani bu kadınlar. depresyon oluşmasın diye bu hastalık için biçilmiş madde olan fluoksetin yani prozac başlarız hemen çiçek gibi olurlar. sınavı güzel geçer, işleri yoluna sokar veya eşiyle çok daha iyi anlaşır.
kadın cinsiyetine sahip olmak hayata hiç müdahale etmediğimizde hayatın kendi kendine oluşturduğu fizyolojidir. bu ne demek biliyor musunuz genetiğiniz hakkında hiçbir müdahalede bulunulmadan oluşan cinsiyet yani xx genetiği doğal ve normal yollar ile kadını oluşturur. yani erkeği oluşturan y spermi ekstradan bir şeyler sunarak cinsiyete bir şeyler eklemez. y spermi bir şey katmaz olan düzeni bozarak yani bir şeyleri engelleyerek erkek olmanızı sağlar. yani y spermini sry geni ile üretilen hormonlar bir şey oluşturmaz hepsinin ismi anti ile başlar hep bir şeyleri bloklayarak erkek cinsiyet oluşmasını sağlar. yani hayatın seyri kadınsıdır. tıp ilerledikçe kadının çocuk için erkeğe ihtiyacı kalmayacak ama etik kanunlara göre elbette uygulamaya girmesi beklenmemektedir.
kabaca kadındaki ürogenital fizyoloji bu şekildedir. minik minik önemli rollere börünmüş yer yer çok büyük etkiler doğuran bir ton hormon, enzim ve gen vardır ama size bahsetmemin faydası yoktur sıkılmaktan başka bir işe yaramam size.
bu kadar şeyin üstüne buraya kadar sıkılmadan geldiyseniz bazı önerileri yapmak bizim için bir zorunluluk haline geldi gibi içimiz rahat etmeli. lütfen okuyun ve arkadaşınıza anlatın bundan sonraki kısımları. tüm yazıdan aklınızda sadece burasının kalması bana yeter de artar bile. artık kadınları hasta olmadan önce korumak gerekli koruyucu hekimlik en önemli basamaktır.
en az 2 yılda 1 kez olmak üzere seksüel deneyimini yaşamış ve seksüel aktif her kadın smear testine girmelidir. 30 yaşından sonra 5 yılda 1 kez en az teste devam edilmelidir. cinsel deneyimi olmayan kadınların yaptırmasında zorunluluk ve mutlak endikasyonlar yoktur. hsv, hpv enfeksiyonu geçiren veya cin(servikal intraepitelyal neoplazi) tanısı almış her kadın 6-12 ay arasında düzenli bu testi yaptırmalıdır.
ayda 1 kez banyo sonrası koltuk altı lenf bezlerinizi ve memelerinizi ayna karşısında inceleyiniz. bir kitle veya yeni oluşum varsa zeytin çekirdeği hissi veren derhal bir kadın doğum uzmanına veya genel cerraha başvurun.
düzensiz adetleriniz varsa, 1 haftadan uzun kanamalarınız oluyorsa, yarım çay bardağından fazla kanamanız oluyorsa veya kanamalarınızda ağrınız çok fazla ise kadın doğum uzmanına muhakkak görünün.
40 yaşından sonra mamografi ile muhakkak yıllık taramalara girin. sakın ihmal etmeyin. anneniz daha önceden hiç mamografiye girmediyse tutun kolundan götürün.
korunmak için bakırlı ria veya ilaçlı ria’lar kullanabilirsiniz. ria bir çok kansere karşı koruyucu etkinliği olan da bir araçtır. çok daha detaylı bilgiyi aile hekimiminizden öğrenebilirsiniz 5 dklık süreçte aile hekiminizde ria uygulaması yaptırabilirsiniz. unutmayın kanseri ve gebeliği yüzde yüz koruyan bir uygulama değildir!
gebe kalmak ve çocuk yapmak gibi planlara başladıysanız yapacağınız ilk iş folik asit içmeye başlamaktır. günde 1 kez en az 2 hafta sonrasında çalışmalara başlayacaksınız. bu çocuktaki beyin gelişimini ve sinir sistemi hastalıklarını ntd gibi çok çok çok büyük oranda önlemektedir.
gebeyken sigara değil içmeyi evinizde içen birey bile bulunmamalıdır. cocuğun sağlığı tamamen sizin elinizdedir ve sağlıklı olmaya hakkı vardır. bunu sağlamanın sizin elinize kalması çocuk sağlığı açısından dünyayı çok adaletsiz bir yer yapıyor maalesef.
yukarıda saymış olduğum tarama testleri ile erken teşhis yapacağımız hastalıkların çok büyük bölümü hiç çocuk sahibi olmamış kadınlarda risk olarak katlarca daha fazla görülmektedir. unutmayın erken teşhis hayat kurtarır. sevdiklerinizle geçireceğiniz günlerin önemini hastalık ile öğrenmeyin yaşayarak öğrenin.
son olarak sağlıcakla ve mutlu kalın, gülümseyin insanların ihtiyacı var.
