1920'lerde Sayısı 70'ten Fazla Olan Galata'daki Genelevlerin Tarihi
“1922 tarihli 'pathfinder survey of constantinople' (istanbul, 1920) adlı araştırmaya göre galata'da 77 kayıtlı genelev bulunuyordu. bunlardan 28'i rumlara, 6'sı ermenilere, 42'si yahudilere ve 1 tanesi bir macar'a aitti. buralarda çalışan 662 fahişenin milliyetleri 335 rum (28'i yunan ve 307'si rum), 169 rus, 68 yahudi, 47 ermeni, 19 avusturyalı, 12 romanyalı, 4 italyan, 2 bulgar, 2 sırp, 1 amerikalı, 1 fransız, 1 alman ve 1 'afrikalı' olarak verilmiştir. ayrıca 'rusların sayısının muhtemelen bildirilenden yüksek' olduğu belirtilmiştir. kayıtlı fahişelerin on sekiz yaşından büyük olması zorunludur (kayıtdışı genelevlerde çalışan belli sayıda on sekiz yaş altı fahişe olduğu söylenmektedir) ve 25 yaşın üstünde çok az fahişe vardır. fiyat, ucuz kurumlarda 15 kuruştan, 'daha iyi' yerlerde 1 liraya kadar değişir (galatasaray, acar sokak'taki amerikan evi'nde -yankee house- 5 lira ile başlar). fahişeler paranın yarısını kendilerine alır, onlara ayrıca bir oda ve yeme-içme sağlanır.
araştırma şöyle devam eder:
galata'daki en iyi evler şerbethane sokak'tadır. diğer sokaklardakilere baraka demek daha doğru olacaktır. ingiliz, fransız ve italyan askerlerine ve denizcilerine bu bölgeye giriş yasağı vardır. amerikan denizcilerinin burayı ziyaret etmelerine izin verilmesine rağmen, bu bölgeye ya hiç gelmezler ya da ender gelirler.
genelevlerin gece 22.00'de kapanması zorunluydu, birkaç dakika bile geç kalsalar ceza kesilirdi. genelev sahipleri bundan şikayet etmekte, işin bu saatten sonra açıldığını söylemekteydi.
bu yıllardaki sahneyi anlatırken özdemir arkan, 'yüzlerce çıplak kadın mangalların çevresinde ısınıyor ve müşterilerini odadan çok kafese benzer yerlere götürüyor' der.
beyzade, şerbethane ve şeftali sokakları 1956-1958 yıllarında karaköy meydanı ve kemeraltı caddesi genişletilirken yıkılmıştır. 1960'ların sonunda, bu bölgede çalışan fahişelerin çoğunluğu türktür ve ortalama yaş 35'tir.
1990'larda bu genelevlerin büyük çoğunluğu beş yıl arka arkaya tek başına vergi rekortmeni olan, emlak kraliçesi ermeni matild manukyan'a aitti. sadece 1995 yılında 616 bin 300 dolar vergi ödedi ve bu nedenle kendisine bir ödül verildi. manukyan bir kez 18 yaşından küçük kızların çalıştırıldığı kayıtdışı genelevler işletme şüphesiyle tutuklandı ama bu suçlamalardan aklandı. 1995 yılında koruma görevlisinin hedeflendiğini iddia ettiği silahlı saldırıda bacağından yaralandı, koruma görevlisi saldırıyı hiçbir yara almadan atlattı. matild manukyan şubat 2001'de öldüğünde oğlu, satmayı reddederek bütün genelevlerini kapattı.
açık kalan 18 genelevin altısı yaşar ceyhan muniz'e, on ikisi sümbül lakaplı neriman akarsu'ya aitti. neriman akarsu 1980'lerde defalarca türkiye vergi rekortmeni olmuştu. eylül 2006'da, 82 yaşında öldüğünde tüm genelevleri çalışanlar cenazeye katılabilsin diye kapatılmıştı, cenazesinde ünlü simalarında yer aldığı söylendi.
bu 18 genelevde çalışan 120 kadın vardı ve günde yaklaşık 5 bin ile 7 bin ziyaretçileri oluyordu. genelevler pazar günleri kapalıydı. 15 mayıs 2009'da beyoğlu'nun bu son resmî genelev bölgesinin kapatılması istanbul büyükşehir belediye meclisi'nde kabul edildi ve nihayet 20 mayıs 2010'da kapatıldı.”
kaynak: galata pera beyoğlu bir biyografi/brendan freely/john freely/yky
Osmanlı Döneminin İlk Genelev Patroniçesi: Langa Fatma
